ii
II
ECONOMIE 15
Colombia
Er zijn
natuurlijk
klanten
die echt
bananen
importeren
uit
Het is
zoeken naar
een speld
in een
hooiberg
trekken vaak al als ze voorwerp van
onderzoek worden. ,,Die zitten niet
te wachten op lastige vragen.''
Behalve naar de klanten kijkt de
bank ook naar de transacties. ,,Dat
doen we al jaren'', zegt Wibout de
Klijne, verantwoordelijk voor de
transactiemonitoring bij de Rabo
bank. Er lopen bij de bank zo'n 150
tot 200 programma's die verdachte
transacties eruit filteren. ,,Dat een
klant bijvoorbeeld veel contante stor
tingen doet. Of dat er een ongebrui
kelijk hoog bedrag wordt overge
maakt naar een onbekende reke
ning.''
Elk signaal van de computer wordt
bekeken. Dat gebeurt bij de Rabo
bank zo'n 250 keer per week. Vaak is
er een eenvoudige verklaring voor
een op het oog verdachte transactie.
Belletje
Als de bank er zelf niet uit komt,
wordt de klant gebeld en gevraagd
om uitleg te geven. Dat is een ingrij
pende stap. De Klijne. ,,Klanten heb
ben vaak iets van: daar heb je je niet
mee te bemoeien. Ik kan me dat
voorstellen. Vergelijk het met je tele
foon. Hoe zou jij het vinden als je te-
lecomprovider je belt met de vraag:
'Ik zie dat u met die en die heeft ge
beld. Waar ging dat gesprek over?'
Dat wil je toch niet?''
Bij de meeste gesprekken die de
bank met klanten voert, is niets aan
de hand. Bij de mogelijk verdachte
transacties die ABN Amro onder
zoekt, blijkt uiteindelijk 98,5 procent
gewoon in orde te zijn. Bij de Rabo
bank gaan per maand nog vier- tot
vijfhonderd meldingen naar de
Financial Intelligence Unit.
Banken willen liefst meer samen
werken. Nu kan een persoon die bij
de ene bank geweigerd wordt, het ge
woon bij de volgende bank proberen.
De Nederlandse Vereniging van Ban
ken pleitte daarom voor een bunde
ling van deze activiteiten. Dan
hoeven banken niet steeds ieder voor
zich die controle te doen.
De Klijne heeft niet de illusie dat
het monitoringssysteem het witwas
sen uitroeit. Als criminelen de zaak
echt willen flessen, is dat moeilijk te
achterhalen voor de bank. ,,Bij struc
tureel witwassen wordt een heel in
genieus systeem opgetuigd, compleet
met nepbedrijven. Om zo'n netwerk
goed te bestrijden moet je samen
werken met de overheid. Bij de be
strijding van terrorisme gebeurt dat
veel meer.''
Betere samenwerking en informa
tie-uitwisseling met onder andere de
politie, Fiod en de Belastingdienst
kan de bestrijding van witwassen
veel effectiever maken. ,,Neem bij
voorbeeld de enorme groei van het
aantal kapperszaken. Als je zoiets
constateert, kun je er gericht onder
zoek naar doen. Worden die gebruikt
om geld wit te wassen? We doen nu
ook themaonderzoeken. Naar de me-
taalhandel en vastgoed bijvoorbeeld.
Dat zijn voorbeelden van branches
met een verhoogd risico als het om
witwassen gaat'', aldus De Klijne.
omkoping en fraude. Ministers en
Kamerleden, maar ook burgemees
ters.'' Dat ook buitenlandse staats
hoofden en hun familie een risico
vormen, bleek uit de schikking die
ING trof met het Openbaar Ministe
rie. De dochter van de Oezbeekse
president bleek miljoenen te hebben
witgewassen via een bedrijf dat de
betalingen via ING liet lopen.
Door alle klantonderzoeken krijgt
de bank een beter beeld van de soor
ten klanten, waardoor verdachte
klanten sneller gevonden worden.
Als de bank onraad ruikt, doet ze
verder onderzoek en stelt de klant
vragen. Die is daar niet altijd van ge
diend, merkt Werndlij in de praktijk.
,,Als de klant de vragen niet wil
Op zich hoeft een veroordeling geen
reden te zijn iemand als klant te wei
geren of afscheid van hem te nemen.
De kans is wel groot dat zo'n klant in
een hogere risicocategorie valt, wat
inhoudt dat de klant minimaal een
keer in de drie jaar bekeken wordt.
Een klant met een hoog risicoprofiel
wordt elk jaar opnieuw beoordeeld.
,,Met de meeste klanten is niets aan
de hand'', weet Werndlij. ,,Dat zijn
klanten die een betaalrekening heb
ben en misschien een hypotheek.''
Enkele tienduizenden klanten krij
gen een zwaarder onderzoek. Een
aantal groepen valt sowieso in een
hoger risicoprofiel. Werndlij: ,,Dat
zijn politicaly exposed persons. Die vor
men een risico voor onder andere
beantwoorden, nemen we afscheid.''
Verstraten heeft die ervaring ook.
Een klant die grote bedragen opnam,
weigerde antwoord te geven op
vragen. Mails en aangetekende brie
ven bleven onbeantwoord. ,,Uitein-
delijk wordt zo'n klant besproken in
het exit-comité. Dat heeft besloten
afscheid te nemen van die klant.''
Al met al zijn er tienduizenden
klanten met een hoger risico bij de
Rabobank. De meeste van deze 'com
plexe dossiers' worden bekeken door
vierhonderd mensen in Zeist. Van
een zeer klein percentage wordt uit
eindelijk afscheid genomen. ,,Er zijn
natuurlijk klanten die echt bananen
importeren uit Colombia'', zegt
Werndlij. Echt grote criminelen ver-
zaterdag 9 februari 2019
GO
witwassen
bestrijden
-Jeroen Werndlij,
Rabobank
-Helène Erftemeijer,
ABN Amro
Op verzoek van de betrokkene is
de naam gewijzigd.
ILLUSTRATIE RUBEN L. OPPENHEIMER
