Teachers
for .future
9
bekende Zweden. Haar vader Svante
is - net als haar opa - acteur. Haar
moeder, Malena Ernman, is een in
ternationaal succesvolle operazange
res. Zij vertegenwoordigde Zweden
tien jaar geleden op het Eurovisie
Songfestival.
Depressie
Greta is open over het feit dat ze het
syndroom van Asperger heeft, een
vorm van autisme, en nog een paar
andere stoornissen. Die aandoenin
gen (een obsessieve-compulsieve
stoornis en selectief mutisme)
maken dat zij dingen zwart-wit ziet.
En dat ze zich vastbijt in het issue dat
haar het meest aan het hart gaat: kli
maatverandering. Een onderwerp dat
een van haar voorvaderen, Nobel
prijswinnaar Svante Arrhenius,
mede op de kaart heeft gezet. De
scheikundige berekende eind negen
tiende eeuw als eerste hoe CO2 een
broeikaseffect veroorzaakt.
Toen Greta jaren geleden op school
over het broeikaseffect hoorde, raakte
ze daar zo van in de war dat ze lang
zaam afgleed in een depressie. ,,Ik
leerde dat klimaatverandering ons
bestaan bedreigt. En toch gaat ieder
een maar door alsof er niks aan de
hand is. Als ons leven wordt be
dreigd, moeten we stoppen met uit
stoten van broeikasgassen. Zo simpel
is dat, voor mij'', zegt ze daarover.
Zo'n vijf jaar lang praatte ze alleen
tegen haar ouders en haar zusje. Die
overtuigde ze om niet meer te vlie
gen, een elektrische auto te kopen en
geen vlees meer te eten. Zelf at ze
bijna niks meer. Ze wisselde twee
keer van school. Pas nadat ze afgelo
pen zomer - waarin ook Zweden
werd geteisterd door extreme
droogte en bosbranden - besloot in
actie te komen, klom ze volgens haar
vader uit het dal.
Hij zag het niet zitten dat Greta
ging staken, vertelt Svante Thunberg
later op de dag als hij haar lunch
komt brengen. ,,Mijn vrouw en ik
maakten ons heel veel zorgen over
haar. Maar ze was vastberaden. Na de
eerste dag kwam ze gelukkiger thuis
dan we haar in jaren hadden gezien.
De tweede dag begon ze te praten
met vreemden. Op een dag bracht
iemand haar veganistische noodles.
Die at ze op. Ze kwam weer tot leven.
Ze lacht weer, danst thuis rond en
barst van de energie.''
Praat hij echt over hetzelfde meisje
dat hier wezenloos in de koffiebar
zit? En dat, op de vraag of ze aan het
einde van zo'n dag niet kapot is,
antwoordt: ,,Ik ben nu al doodop''?
In Zweden wordt wel beweerd dat
Svante Thunberg achter de acties van
zijn dochter zou zitten. Het zou geen
toeval zijn dat op vrijdag 20 augustus,
de dag dat Greta voor het eerst
staakte, het boek van haar ouders
over hun familie verscheen. Ook zou
haar vader het brein zijn achter
Greta's krachtige speeches, die on-
Ook in de
klas kan ze
extreem
krachtig
haar punt
maken
mogelijk door een 16-jarige geschre
ven zouden kunnen zijn.
Onzin, reageert Svante. ,,Die publi
catiedatum was wel degelijk toeval.''
Hij wijst erop dat de opbrengsten van
het boek naar goede doelen gaan. En
dat Greta haar speeches zelf schrijft.
,,Natuurlijk help ik haar weleens.
Maar meestal luistert ze niet naar
mijn suggesties. Ze is veel te eigen
wijs.''
Wie er dan achter Greta zit?
Volgens sceptici is het op zijn minst
opmerkelijk dat op Greta's eerste
stakingsdag 'toevallig' net de baas
van een bekend Zweeds pr-bureau
langsliep en een foto maakte die viral
ging op sociale media. Deze zaken
man, Ingmar Rentzhog, richtte de
klimaatbeweging #WeDontHave-
Time op en is lid van het klimaatnet
werk van Al Gore.
Dat die klimaatbeweging achter
het succes van Greta zit, is eveneens
nonsens, zegt Svante. ,,Alleen Greta
zit achter Greta.'' En ze wordt door
niemand betaald, zegt hij. ,,Wij be
talen zelf haar reizen.''
Greta heeft 'een uitzonderlijk ta
lent om zich uit te spreken', zegt de
directeur van haar school. ,,Ook in de
klas kan ze extreem krachtig haar
punt maken. Ze steekt met kop en
schouders boven haar klasgenoten
uit'', zegt rector Sirkka Persson aan
de telefoon. Mede om die reden faci-
liteert de speciale school, waar Greta
sinds dit schooljaar zit, haar staking.
,,We hebben haar rooster aangepast.
We merken dat zij, met haar speciale
behoeften, hier gelukkig van wordt.
Ze presteert uitstekend. We maken
ons geen zorgen over haar.''
En Greta zelf? We vragen haar,
buiten het zicht van de camera's, of
ze een halfjaar geleden aan haar pro
test was begonnen als ze had gewe
ten waar dat allemaal toe zou leiden.
,,Nee.''
Om zich snel te herpakken: ,,Ik
bedoel, ik ben blij met alle aandacht
voor het klimaat. Maar het zou niet
moeten draaien om mij. Ik ben m'n
hele leven onzichtbaar geweest,
niemand sprak met me. Nu sta ik
voortdurend in het middelpunt. Daar
voel ik me niet prettig bij.''
Maar alles wat ze doet, komt uit
haar eigen koker, verzekert ze. ,,Ik
ken de beschuldigingen, maar ik laat
me door niemand brainwashen.'' Ja,
ze heeft soms ook wel het gevoel dat
anderen haar actie kapen. ,,Ik snap
het wel. Het klimaat is groot en
abstract. Ik ben concreet en klein.''
Ze kijkt verstoord op. In het kielzog
van een groep klimaatactivisten is
het Duitse camerateam de koffiezaak
binnengekomen. Vanaf een afstandje
staat een cameraman haar te filmen.
Greta staat op. ,,Ik moest maar weer
eens naar buiten gaan.''
dinsdag 5 februari 2019
Greta's actie voor de toekomst vindt navolging bij
allerlei groepen. foto's annemieke van dongen
,,Ik ben blij met
alle aandacht voor
het klimaat, maar het
zou niet moeten
draaien om mij."
FOTO AFP
- Sirkka Persson,
rector op de school
van Greta Thunberg
Kijk op de site bij /video
In gesprek met Greta over
haar stakingsacties
