91
Een op drie beveiligt
smartphone niet
'Datahonger Google is doorgeslagen'
7
ZEGEN OF GEVAAR
Brengt de wereld samen
Hoewel het gebruik in Nederland voor het eerst
flink terugloopt, hebben nog altijd ruim tien
miljoen Nederlanders een Facebookaccount. Ze
volgen nieuws, kijken filmpjes, houden contact
met vrienden en kennissen of maken deel uit
van een van de tig gemeenschappen, zoals de
groep Ik loop hard (inderdaad, voor hardlopers)
of Weelchair Mafia (een groep voor rolstoelers).
Actiegroepen vinden in Facebook hun ultieme
vliegwiel, neem PO in Actie of de komende
scholierenstaking voor het klimaat. Zo maakt
het bedrijf zijn motto 'breng de wereld dichter
bij elkaar' waar, constateert hoogleraar psycho
logie Paul van Lange (Vrije Universiteit Amster
dam). ,,En het feit dat vooral ouderen actief blij
ven op Facebook, laat zien dat hun sociale be
hoefte een stuk sterker is dan de vrees voor pri-
vacyperikelen. Facebook is in theorie een fan
tastisch bindmiddel tussen generaties in fami
lies en ouderen in andere sociale verbanden."
Nepnieuws en dopamine-shot
De voormalig topman voelt zich achteraf schul
dig over het meebouwen aan het platform dat
wereldwijd inmiddels meer dan twee miljard
gebruikers heeft. ,,De door dopamine gedreven
hang naar feedback onder gebruikers vernietigt
de werking van de samenleving'', zei hij tijdens
een lezing voor studenten. Want Facebook en
andere sociale media geven stress bij gebruikers
en blijven - ondanks steeds meer inhoudelijke
controle - een broeinest van haatcampagnes,
nepnieuws en virtuele heksenjachten.
Zuckerberg belooft steeds beterschap, maar is
dat genoeg? Wetgevers en toezichthouders
broeden op boetes en interventies. Zal Facebook
over vijftien jaar vrolijk het dertigjarig jubileum
vieren? ,,In 2011 zei ik al eens dat Facebook snel
zou verdwijnen", zegt José van Dijck, hoogle
raar digitale samenleving aan de Universiteit
Utrecht. ,,Maar toen hebben ze, heel slim, an
dere sociale netwerken opgekocht. Dus ik waag
me niet aan de glazen bol. Duidelijk is wel dat
ze de marktmacht proberen te behouden door
Whatsapp en Instagram verder te integreren
met Facebook en Facebook Messenger. Dan
wordt het voor veel mensen praktisch onmoge
lijk zonder Facebook-apps te werken of te le
ven.''
Buitenstaanders kunnen hier
door toegang krijgen tot allerlei pri-
vézaken zoals locatie, privéfoto's en
telefoonlijsten. Dat meldt het Cen
traal Bureau voor de Statistiek.
Zo'n 17 procent van de smartpho-
negebruikers doet niets om per
soonlijke gegevens bij het installe
ren van een app te verbergen, 12
procent weet niet eens dat dit kan.
Vooral laagopgeleiden laten hun te
lefoon 'wijd' open staan: zo'n 43
procent, tegen 23 procent hoogop
geleiden.
In Europa behoort Nederland
desondanks tot het rijtje 'privacy-
bewuste' landen. In ons land wei-
gert of blokkeert 68 procent van de
gebruikers de toegang. Dat wordt
alleen overtroffen in Frankrijk (77
procent), Duitsland (75 procent) en
Zweden en Luxemburg (70 pro
cent). In Nederland is wel het per
centage 'onwetenden' met 12 pro
cent relatief hoog. In alle EU-landen
heeft gemiddeld maar 7 procent
nooit van zo'n beveiliging gehoord.
Nederlandse smartphonegebrui-
kers worden nauwelijks geplaagd
door virussen of andere vijandige
software. Slechts 3 procent is er ooit
documenten, foto's of andere gege
vens door kwijtgeraakt. Nederland
is daarmee een van de veiligste EU-
landen, terwijl het gebruik van de
smartphone in ons land het hoogst
is van alle landen in Europa: 87 pro
cent van de inwoners tussen 16 tot
75 jaar heeft er een.
Dat zeggen Kamerleden
in reactie op het onder
zoek naar de manier
waarop het bedrijf per
soonsgegevens opslaat,
dat zaterdag in deze
krant stond.
Het onderzoek liet
zien dat Google over veel
privacygevoelige gege
vens beschikt en dat dit
grote impact kan hebben
op het leven van inter-
netgebruikers. Kees Ver
hoeven (D66): ,,De data-
honger van techbedrij-
ven is doorgeslagen,
mensen hebben geen
controle meer over hun
eigen gegevens. Sterker,
techreuzen maken er
misbruik van. Dat gaat
ten koste van onze pri
vacy, onze autonomie,
economie en democratie.
Het is tijd om mensen te
beschermen. De politiek
moet aan de slag.''
Chris van Dam (CDA):
„Frankrijk heeft stren
gere regels opgelegd. Ik
ga naar aanleiding van
dit verhaal aan minister
Sander Dekker (Rechts
bescherming) vragen of
dat hier ook kan. Ik vind
het erg dat Google zo veel
van je weet. Het is een
aantasting van je vrij
heid, echt Big Brother."
VVD'er Jan Midden
dorp noemt het 'elke
keer weer schokkend'
om te zijn waartoe tech-
bedrijven in staat zijn.
,,Om daarmee goed om
te kunnen gaan, moet je
over dezelfde kennis en
kunde beschikken. De
overheid moet dus flink
investeren in meer ex
perts. En burgers moeten
zich beter bewust wor
den van de risico's."
De overheid zou ook
moeten zorgen voor een
klimaat waarin kleine
techbedrijven kunnen
concurreren met de
Googles, vindt hij. Dat is
er meer keuzevrijheid.
Katalysator voor acties
Zonder Mark Zuckerberg had modelvader
Papa Jay gisteren die dikke cheque van bijna
95.000 euro misschien wel kunnen verge
ten. De inzamelingsactie voor de populaire al
leenstaande vader met vijf kinderen uit de tv-
serie Een huis vol liep vooral dankzij Facebook
als een tierelier, merkte initiatiefnemer Koen
Joosen. ,,Toen ik in talkshow Jinek vertelde over
de actie ging het hard, maar via Twitter en Face-
book verspreidde het zich echt als een olievlek.
Dan blijft het maar doorlopen, mensen reage
ren weer, media delen het opnieuw. Op dit mo
ment is Facebook echt onmisbaar voor zulke ac
ties.'' Joosens aanvankelijke doel was vijfdui
zend euro ophalen voor een steuntje in de rug
van de vader die moeite heeft om rond te ko
men. Maar mede dankzij de Facebookkatalysa-
tor - like, deel, doneer - kon Joosen de Rotter
damse voorbeeldpapa gisteren een klein fortuin
overhandigen. Kassa!
Datahonger
Facebook heeft een bijna onstilbare data
honger. Het platform is gratis, de gebruiker
betaalt met zijn gegevens. Door je likes, je
vrienden, je locatie en veel van je sitebezoek
weet Facebook vrijwel beter hoe je in elkaar
steekt dan je partner. En zo kunnen adverteer
ders via Facebook hun klanten met een precisie-
campagne bestoken.
Maar zelfs die berg data is niet genoeg, bleek
vorige week toen nieuwssite Techcrunch de zo
veelste privacyrel onthulde. Wat was het geval?
Via een speciale app van Facebook leverden tie
ners en twintigers zo'n beetje hun complete te
lefoon over aan het bedrijf dat mee kon kijken
in hun berichten, appgebruik en mails. In ruil
daarvoor kregen de jongeren tot 20 dollar per
maand. De app is een goudmijn voor het tech-
bedrijf, dat zo precies kan zien wat scoort bij de
jeugd. „Het laat zien hoe ver Facebook wil gaan
om haar dominantie te beschermen", aldus
Techcrunch. Voor critici is dit schandaal het
zoveelste bewijs dat de techreus niet te
vertrouwen is. Vaak halen tegenstanders
meteen die beroemde oude uitspraak
van oprichter Mark Zuckerberg aan. In
de begindagen van het platform -
Zuckerberg was nog een jonge Har
vard-student - maakte hij ge
bruikers van de Facebookvoor-
loper uit voor domme idioten
(letterlijk 'dumbfucks') om
dat ze zo veel intieme in
formatie delen: „Mensen
Vertrouwen me'."
Facebook bestaat vandaag 15 jaar, maar het
ene na het andere schandaal bederft de
feestvreugde. Wat heeft het socialemediaplatform
van oprichter Mark Zuckerberg ons gebracht?
,,Ze gaan ver om de dominantie te beschermen.''
maandag 4 februari 2019
GO
Oud-collega's, schoolvrienden, familie in den
vreemde, voormalige backpackbuddies: zo'n
beetje iedereen is te vinden op Facebook.
Facebook is een gevaar voor de samenle
ving. Althans: dat vindt de man die tot 2011
verantwoordelijk was voor het genereren
van meer gebruikers, Chamath Palihapitiya.
DEN HAAG Bijna een derde van
de Nederlanders met een smart-
phone schermt persoonlijke ge
gevens bij het installeren van
een app niet af.
De datahonger van
Google is zo ver door
geslagen dat maatre
gelen moeten worden
genomen om de pri
vacy van gebruikers te
beschermen.
Pim Lindeman
Den Haag
D66-Kamerlid Kees
Verhoeven: ,,Het is tijd
om mensen te bescher-
men. foto anp
Facebook
is jarig, maar
wie viert
er feest?
Niels Klaassen
