Jk -
9
EU
dure
golfstroom loopt ook bij Ierland en
Engeland en heeft grote invloed op
ons weer. Als die stroom zwakker
.wordt, zou dat kunnen betekenen dat
het lokaal bij ons toch een paar gra
den kouder wordt in de winter, ter
wijl wereldwijd de gemiddelde tem
peratuur stijgt.''
Het is een scenario dat uiterst on
zeker is. Veel onzekerder dan dat de
aarde opwarmt, want daar lijkt niet
aan te ontkomen. ,,En of we er dan zo
blij mee moeten zijn, weet ik ook
niet, want de gevolgen voor het weer
zullen zo ingrijpend zijn dat we ons
die nog nauwelijks kunnen voorstel
len", zegt Hiemstra.
Draaiboek
Maar stel je toch eens voor. Nog één
keer een Elfstedentocht. Hoe zou dat
zijn? De wereld ziet er sinds die laat
ste editie in 1997 heel anders uit. Van
terreurdreiging had toen in Neder
land nog niemand gehoord. De trage
dies in Brussel, Parijs, Berlijn en Nice
maken van hedendaagse grootse eve
nementen onneembare vestingen vol
wegafzettingen, checkpoints en tas-
sencontroles.
Auke Hylkema zag de grote ver
schillen al in de draaiboeken tussen
de Elfstedentocht van 1997, toen hij
ook rayonhoofd was, en die van 2012.
,,In 97 hadden we twee A4-tjes. Eén
met een lijst telefoonnummers in ge
val van een calamiteit, en één met
Ï&I65CH& IJSBON]
daarop alle stempelposten.''
De draaiboeken zijn sinds 1997 in
derdaad flink uitgebreid, bevestigen
ze bij het Elfstedentochtbestuur en
de Veiligheidsregio FryslSn. Er zijn
handboeken vol geschreven met sce
nario's waarbij het misgaat. Overal
moeten ze nu over nagedacht heb
ben. Wat bijvoorbeeld als een grote
menigte de regels negeert en toch het
ijs op gaat? Of nog erger: wat als die
massa mensen erdoor zakt? En wat
als het zo druk wordt dat Friesland
totaal vastloopt? Of door kou en
sneeuw het treinverkeer uitvalt?
,,Daar waren we in 1997 niet zo
mee bezig. Maar nu moeten we daar
wel allemaal op bedacht zijn'', zegt
Nynke Eerligh van het Elfsteden
tochtbestuur.
Niet het klimaat, maar de strenge
veiligheidseisen kunnen er weleens
voor zorgen dat er nooit meer een
Elfstedentocht verreden gaat wor-
den, vrezen sommige doemdenkers
in Friesland. En anders is dSt hoogst
waarschijnlijk de laatste, voorspellen
ze in het Friese Schaatsmuseum in
Hindeloopen. In een speciale kamer
worden hier alle vijftien Elfsteden-
winnaars in een eigen vitrinekast ge-
eerd, te beginnen met Minne Hoek
stra in 1909.
,,De angst voor chaos is nu groter
dan ooit'', zegt Gauke Bootsma, die
het museum altijd heeft gerund,
maar nu heeft overgedragen aan zijn
kinderen. ,,In 1963 had bijna niemand
een auto. Naar Friesland reizen was
een hele onderneming, maar nu kan
iedereen het zonder problemen. En
wil iedereen dat ook!''
In 1909 deden slechts 23 schaatsers
mee. Bij de laatste in 1997 waren dat
er 16.000 en nu zouden rond de
30.000 schaatsers mogen meedoen.
Bootsma: ,,En al die mensen nemen
hun familie en vrienden mee om te
kijken hoe zij het doen.''
ProjectX
In 2012 werden al twee miljoen men
sen verwacht en toen waren sociale
media nog niet zo populair als nu.
Nee, een nieuwe Elfstedentocht
wordt een project X van jewelste.
Toch staan alle seinen bij de Veilig
heidsregio FryslSn nog steeds op
groen. ,,We hebben hier vorig jaar
ook de Reuzen in Leeuwarden gehad.
Daar kwamen ook honderdduizen
den mensen op af zegt woordvoer
der Sytske Balt van de Veiligheidsre
gio FryslSn. ,,De Elfstedentocht zal
een nog groter feest worden, maar
dat kunnen we zeker aan.''
Daar hopen ze dan maar op in het
Friese Schaatsmuseum in Hindeloo-
pen. Want dat het nog een keer zo
hard gaat vriezen dat een Elfsteden
tocht gereden kan worden, staat hier
wel vast, wat de slimme koppen in
De Bilt ook voorspellen. ,,Mensen
denken altijd dat de winters vroeger
veel strenger waren'', zegt Bootsma's
zoon Pieter. ,,Maar van de vijftien
Elfstedentochten die er vorige eeuw
waren, konden de meeste alleen op
die ene dag worden verreden. Daarna
trad de dooi alweer in. Een maand
schaatsen in Nederland kan bijna
nooit.''
En hij herinnert graag aan iets wat
mensen steeds maar vergeten. De
8070 dagen die er nu zijn verstreken
sinds de laatste tocht mag dan een
unicum zijn, in de vergelijkbare peri
ode tussen 1963 en 1985 is ook nooit
gesproken over de invloed van het
klimaat op die lange tussenpauze.
Dus vragen Friezen zich niet af of
er een Elfstedentocht komt, maar
wanneer. De winnaar van 1954, Jeen
van den Berg, kon dat altijd zo mooi
zeggen, vinden ze in het museum:
elke dag komt de Elfstedentocht een
dag dichterbij.
Laatste winnaar
Zo is het, vindt ook Henk Angenent,
winnaar van de laatste Elfsteden
tocht in 1997. Hij verbreekt komende
week het record van Reinier Paping
die zichzelf na 1963 het langst Elfste
dentochtwinnaar mocht noemen.
,,Dat heeft wel iets moois, ja. Maar
aan de andere kant wil ik er dolgraag
zelf ook nog een keer één rijden. Al
zal ik niet meer voor de winst gaan,
nee. Maar ik ben nu op de Weissen-
see en daar rijdt ook nog iemand van
83 jaar. Dus ik geef niet op.''
Ook pechvogel Lammert Hingst-
man die drie keer meedeed, maar
nooit z'n kruisje haalde, is vastbeslo
ten weer mee te doen. Dat hij al 75
jaar is, deert hem niet. ,,Schaatsen
verleer je nooit. Mijn moeder is 100
jaar, dus ik heb vast ook nog even de
tijd.''
zaterdag 2 februari 2019
1131 1816
dagen dagen
4399
dagen
350
dagen
1768 2236 1843
dagen dagen dagen
373
dagen
2552
dagen
741
2530
lagen dagen
8070
dagen
O) CM
5
O)
CM
O)
CO II CM
CO
o> o>£o> o>
1—
'fr
IO
O)
co
<0
O)
8064
dagen
SjS Eerste Elfstedentocht: 2 januari 1909
O
CM
2 februari 2019
voor, nu het ij s nog
M De Elfsteden
tocht 1963 is de
geschiedenis
boeken inge
gaan als de
zwaarste ooit.
Het vroor bij de
start 18 graden.
FOTO ANP
HULPlHllCHTm«|
HF.R te VEBKRIJC^f
LEEUW
Mr. M E l
B Bmiw*» "*cl
J. H Kixgi».
V Slootrn. Vfar-Vson
Kr,rrf».«ird
Or. W. B
Jkr. H B*«Ji H
A H r» der VcU«
RUJTEP S
ïk'kröm jm V t
Huwt -W
J
litip- j|p r; vu j. Hindlwimfnj
1'rtandJr i-1 üfl. P" _v,n rirrnrr* m.frt
KA Mi (Mast "wk Cwilrolmi
oma
Ü8 fiii
ÖOf'T. 2W,
M Pieter en
Gauke (r)
Bootsma in
hun schaats
museum. FOTO
CORNÉ SPARIDAENS
Auke Hylkema, rayonhoofd' in
1997. FOTO CORNÉ SPARIDAENS
