m.
T4
f
8 NIEUWS
Op 8 februari is het precies 8070 dagen geleden dat de laatste Elfstedentocht
werd verreden. Niet eerder was het zo lang wachten op een nieuwe Tocht der Tochten.
Komt die er ooit nog? De echte Fries twijfelt niet, maar het ziet er somber uit.
ELFSTEDENTOCHT OPWARMING
k heb geen goed nieuws.'' De
I ijsdikte is in 2012 van zijn ge
zicht af te lezen als Wiebe
Wieling van het Elfstedenbe-
stuur plaatsneemt achter een
tafel. Met vijf rake woorden zet
hij resoluut een streep door de
16de editie van de Elfstedentocht.
Het besluit wordt live op televisie
uitgezonden. Weer geen tocht, en dat
na vijftien jaar wachten. Iedereen en
alles was er klaar voor. Behalve het
ijs.
Lammert Hingstman (75) uit het
Drentse Bronneger trainde al volop.
De ex-marathonschaatser had de
route zelfs al verkend. Eindelijk zou
hij zijn felbegeerde kruisje halen. De
enige prijs die nog ontbreekt in zijn
kast, ondanks zijn deelnames in 1985,
1986 en 1997. Pech achtervolgde hem
al die keren. Zijn eerste en laatste edi
tie kwam hij te laat over de finish, de
tweede keer brak hij zijn been.
2012 zou zijn jaar worden. Nu kon
hij eindelijk revanche nemen en afre
kenen met zijn vrienden die hem al
jaren uitlachten. Totdat Wiebe Wie
ling zijn woorden uitsprak na die ene
vraag die heel Nederland al dagen in
de greep hield. ,,Wat was ik daar ziek
van.''
Balk
Friesland, nee heel Nederland snakte
naar een nieuwe Elfstedentocht,
weet Auke Hylkema, destijds rayon
hoofd van Balk. Als de herinnering
aan die paar hectische dagen er
gens levend wordt gehouden,
dan is het wel hier. Op de
buitenmuur van zijn woning,
met uitzicht op het riviertje
De Luts in Balk, hangt een
gigantisch grote foto,
genomen op maandag
3 februari 2012. Te
zien zijn zo'n dertig
ijsfanaten die in de
weer zijn met
sneeuwschuivers
om het ijs op De
Luts, dwars door Balk,
schoon te vegen.
De kwaliteit van het
bevroren water in en
rond Balk is een van de
spelbrekers van het Elfste-
denfeest. Lang wilde het
riviertje niet dichtgroeien
door te sterke wind, maar
nu er eindelijk een dun
laagje van 4 centimeter op ligt, ver
prutst sneeuw de pret. Hylkema:
,,Het ijs was nog te dun om het met
machines schoon te maken. Maar als
de sneeuw er niet af ging, maakten
we zeker geen kans. Uiteindelijk
hebben we met honderden vrijwilli
gers sneeuw staan schuiven.''
De ultieme poging om de schaat
sers toch van start te kunnen laten
gaan, blijkt niet genoeg. De wind
houdt ook nog andere wateren
rond Balk open. Niet eerder wa
ren ze sinds 1997 zo dicht bij
een nieuwe Elfstedentocht,
maar het mag niet zo zijn.
Auke Hylkema baalt nu
nog. ,,We hebben er alles
aan gedaan. Dan kun je er
alleen maar vrede mee
hebben. Maar zonde was
het wel.'' Hij troost zich
met de gedachte dat het
vast nog wel een keer zal
gebeuren.
Nog eentje
De Friese weerman Piet
Paulusma houdt zijn hoop
en die van nog ruim een
half miljoen Friezen graag
levend. Binnen tien jaar kan
echt een Elfstedentocht
worden verreden, voor
spelde hij drie jaar geleden
al. En dat denkt hij nog
steeds, ook al warmt de
aarde heel langzaam op. ,,Die opwar
ming geeft extremen in het weer. Dat
betekent dat er ook kans is op koude
extremen. In 1997 is er ook nog een
Elfstedentocht gereden. Toen was de
opwarming al volop gaande. Ik ga er
dus vanuit dat er nog zeker één
komt.''
Maar zo optimistisch als Paulusma
is zeker niet iedere weerkundige. Me
teoroloog Gerrit Hiemstra ziet het
heel somber in, al zou hij in zijn hart
dolgraag willen dat het anders was.
Zeker nu hij langs de route komt te
wonen. ,,Maar als ik heel eerlijk ben,
denk ik niet dat het er nog van komt.''
Het KNMI becijferde al eens dat er
vorige eeuw elke winter 15 procent
kans was op een Elfstedentocht. In
middels ligt dat percentage rond de
6 procent. In 2050 is de kans ergens
tussen 2 en 0,2 procent. Rond 2100 zal
dat nog lager zijn. De opwarming van
de aarde is ook volgens het KNMI de
grootste boosdoener.
De Elfstedentocht was met' vijftien
edities al een zeldzaamheid en zal al
leen nog maar zeldzamer worden,
denkt Hiemstra. Toch is er volgens
hem nog wel een sprankje hoop. .Het
is denkbaar dat door de klimaatver
andering de golfstroom van de ocea
nen verandert. Als het ijs bij Groen
land smelt worden de temperatuur
verschillen tussen de warmste en
koudste plekken op
aarde kleiner. Dat
zou ertoe kun
nen leiden dat
de warme golf
stroom zwakker
wordt.
,,Die
warme
zaterdag 2 februari 2019
GO
Iedereen is er klaar
Raymond Boere
Minne Hoekstra, win
naar van de eerste
Elfstedentocht in 1909.
m
Lammert Hingstman haalde
driemaal de finish niet.
FOTO CORNE SPARIDAENS
i
Hindeloopen, 1997. De vijfde stempelplaats. foto Kippa-
