Zij heeft geleefd
'Het is simpel: je hebt
recht op anonimiteit'
Circusolifant Rekka redde
zich door eigenwijs te zijn
Maak je eigen kaart
9
'We
kunnen
weinig,
opereren
gaat niet
bij een
olifant'
Vincent Böhre,
directeur Privacy First
Brenno de Winter,
expert digitale privacy
Annemarie Haverkamp praat over het leven en het einde dat nadert.
et getrompetter klinkt
schel en klaaglijk. Dan
volgt een lage, langgerekte
brom. ,,Ja meissie, ik weet
het, ik kan er ook niks aan
doen'', praat Egbert Vrieling op
zachte toon tegen zijn bejaarde pa
tiënt. ,,Och, och, och...''
Voor één keer heb ik me niet ge
meld bij een huis of hospice, maar
aan de receptie van een dierentuin.
Hier, in Burgers' Zoo in Arnhem,
woont een van de oudste olifanten
van Europa. Rekka is 52 en heeft een
tumor in haar blaas. Het is een won
der dat ze daar al zo oud mee is ge
worden. Maar nu is ze ziek. Door haar
lichaam van 3500 kilo golven kram
pen. In het binnenverblijf trekt ze
een van haar achterpoten op. Ze slin
gert haar slurf door het hekwerk en
snuffelt aan haar vaste verzorger Eg
bert, die slechts twee jaar ouder is
dan zij. ,,Ze zoekt steun'', zegt hij, als
hij het uiteinde van haar gerimpelde
slurf kroelt. ,,Zo aanhankelijk is ze
anders nooit.''
De haartjes op zijn hand wuiven
even als zij zuchtend uitblaast.
In een vorig leven slofte Rekka rond
jes door de piste van een Duits fami
liecircus. Een handstand of pirouette
vertikte ze te doen. Haar collega-oli
fant verzorgde de acrobatische trucs,
zij wilde alleen lopen en liggen. Tot
de politie de twee olifanten ruim tien
jaar geleden in beslag nam om die-
renwelzijnsredenen.
,,Rekka had geen goed leven'', zegt
Egbert. ,,De meeste tijd bracht ze
door in een transportwagen.
's Nachts stond ze vast aan kettin
gen.'' Burgers' Zoo was een bekende
opvangplek voor olifanten op leeftijd,
en daarom gingen ze daarheen. Rek-
ka's maatje was er slechter aan toe: zij
had een lamme slurf van veertig jaar
handstand doen (steunend op haar
slurf) en stierf binnen een jaar.
Rekka was een eigenwijs beest,
niet bereid te luisteren naar mensen.
,,Dat is haar geluk geweest'', vertelt
Egbert. ,,Ze is heel stoïcijns. Daardoor
kon ze zich ook bij ons makkelijk
aanpassen.'' Ze had alleen problemen
met plassen. Waar een gezonde oli
fant zich van 20 liter in één keer ont
doet, hield zij het bij plasjes van een
liter. Een team dierenartsen uit Ber
lijn kwam naar Arnhem om een echo
te maken en ontdekte de tumor. ,,We
hebben haar altijd pijnstilling gege
ven, voor het geval ze er last van had.
Eigenlijk ging het heel goed.''
Maar vanmorgen was het opeens
helemaal mis. De Aziatische olifant
wilde niet naar buiten, liet de smake
lijke winterpenen links liggen. Ze
plaste geen straal, maar druppels. ,,Ze
stond daar maar.'' De gealarmeerde
dierenarts stelde koliek vast. Levens
bedreigend. Hij injecteerde haar met
een medicijn dat haar darmen moet
ontspannen, in de hoop dat de kram
pen stoppen en ze de boel laat lopen.
Terwijl Rekka haar slurf onafgebro
ken om Egberts pols draait, uit hij
zijn zorgen. 50 tot 60 kilo hooi eet
een olifant per dag. Plus 20 kilo (ber-
ken)takken. Brood en fruit als tus
sendoortjes. Als een dier niet eet, is
dat een heel slecht teken. ,,Maar wat
kun je doen?'' Een olifant kan zo'n 60
jaar worden, dus de antieke Rekka zal
binnen een paar jaar ergens aan dood
moeten gaan.
Wildlife-dierenarts Henk Luten
meldt zich opnieuw. ,,Haar buik is
nog meer opgeblazen dan vanmor
gen'', constateert hij met een frons.
Rekka heeft haar slurf in haar bek
gestopt. Het is een soort duimzuigen,
dat ze doet als ze zich niet goed voelt.
,,We kunnen weinig'', zegt de dieren
arts. „Opereren gaat niet bij een oli
fant. Er is geen hechtingsdraad die zo
veel gewicht aankan, het knapt ge
woon open. Honderden kilo's rusten
erop.'' Hij besluit nog twee pijlen met
injecties in haar billen te schieten in
de hoop dat haar darmen ontspan
nen. Rekka reageert met luid getrom
petter. Boos stampt ze door haar ver
blijf. Olifanten mogen dan een dikke
huid hebben, ze voelen alles.
Mocht het lijden aanhouden, dan zal
de dierenarts besluiten Rekka te laten
inslapen. ,,Dat is heftig hoor. Ik pro
beer het niet emotioneel te maken,
maar je bent wel degene die beschikt.
Wanneer is het dan zover?'' Een pa
tholoog uit Utrecht zal naar Arnhem
komen om sectie te verrichten op het
lichaam. Daarna wordt het dier in
containers getransporteerd naar een
destructiebedrijf. Misschien worden
delen van het skelet nog bewaard.
,,We hebben al een olifantensche
del'', zegt Egbert. ,,Dat gebruiken we
tijdens rondleidingen om iets bij te
vertellen.''
Rekka zal niet voor niets hebben
geleefd. Egbert beschouwt haar als
ambassadeur voor haar soortgenoten
in het wild. ,,De missie van onze die
rentuin is mensen verwondering
over de natuur bij te brengen. Dat we
zuinig moeten zijn op de dieren.''
Achter de tralies laat Rekka een
harde wind. ,,Goed zo meissie'', prijst
Egbert haar. Buiten toetert huisge
noot Pinky (53), die wil weten waar
Rekka blijft. Egbert zal erbij zijn als
'zijn' olifant sterft. Maar daar wil hij
nog niet aan denken. ,,J e hecht je er
toch aan, net als bij een huisdier.''
Zijn dienst zit er bijna op, misschien
gaat het morgen beter.
GO ZATERDAG 2 FEBRUARI 2019
,,Als je iets zoekt in een zoek
machine, zoals Google, moet
je niet constant het gevoel
hebben dat alles wat je intypt
ergens wordt opgeslagen en
ooit misschien wel tegen je
kan worden gebruikt. Tenzij je
er echt totaal geen moeite
mee hebt. Maar het mag nooit
automatisch gaan.''
„Vanuit het recht is het heel sim
pel: je hebt recht op anonimiteit
in het openbare domein. Daartoe
behoort ook het internet. Dan
moet je dus ook anoniem kun
nen zoeken.
Je mag wettelijk ook alleen pri
vacygevoelige gegevens op
slaan als het noodzakelijk is. Wat
betreft zoekopdrachten moeten
die wat mij betreft dus direct
worden gewist. Want wat heeft
Google eraan? Ja, ze maken er
profielen van en verdienen daar
geld mee. Maar wat heb ik eraan
als burger?
Er wordt een profiel opgesteld
over je persoonlijkheid, je ge
zondheid, alles. Dat gaat ver
schrikkelijk ver. Het bedrijf zegt
natuurlijk dat je overal toestem
ming voor geeft, en er dus ei
genlijk zelf voor kiest. Maar ik
betwijfel of ze aan de juridische
eisen voldoen.
Wij vinden dat je anoniem moet
kunnen blijven. De zoekmachine
Startpage.com biedt een goed
alternatief. Die slaat niets op.''
,,We kunnen eigenlijk niet ver
baasd zijn over de hoeveelheid
data die Google over ons ver
zamelt, want dat is wat ze
doen. Daar zitten ook mooie
kanten aan.''
„Veel informatie wordt op die
manier bijvoorbeeld op een ge
bruikersvriendelijke manier toe
gankelijk. Maar Google zit tege
lijkertijd heel diep in ons leven.
Waar ik me zorgen om maak is
het gebrek aan toezicht en
waarborgen over wat Google
met onze data doet. We weten
nu gewoon niet genoeg om een
eerlijk beeld te krijgen van de
betrouwbaarheid van Google.
Zelf vertellen ze namelijk niet het
hele verhaal. We weten bijvoor
beeld dat er volledige toegang
was voor de Amerikaanse inlich
tingendienst NSA. Dat hebben
de documenten van Edward
Snowden bewezen (Snowden is
de ex-systeembeheerder van de
NSA die in 2013 klokkenluider
werd, red.).
Ik vind het echt een taak voor de
overheid om voor waarborgen
en toezicht te zorgen. Maar die
lijkt zich veel te weinig druk te
maken om toezicht en digitale
privacy en er is een gebrek aan
kennis. Onze Tweede Kamer is
echt niet up-to-the-job. Dat zien
we bijvoorbeeld bij de onmacht
om met ict-problemen, spionage
en beveiliging om te gaan.''
Op de site van deze krant kun je een kaart maken van alle locaties die
Google ooit van jou heeft opgeslagen. Precies zoals in deze bijlage.
Zo zie je direct hoe het met jouw privacy gesteld is. De gegevens
komen op je eigen computer en worden niet door ons opgeslagen.
Verder op de site:
- Een groot leesverhaal met interactieve visualisaties en meer reacties
- Een uitlegvideo over hoe Google jouw gegevens opslaat
ZpYi - De eerste reactie van proefpersoon Lisa op film
- Het complete dossier over Google en online privacy
pzc.nl/google
K
FOTO BURGERS' ZOO
Rekka,
voormalig
circusolifant
Wilt u ook
uw verhaal
vertellen?
Annemarie@
persgroep.nl
