II
NIEUWS 13
Kans op nieuwe Troubles verlamt de wankele vrede in Noord-Ierland
Na een aanslag met
een autobom is de
Noord-Ierse grensstad
Derry doodsbang voor
nieuwe jaren vol geweld.
,,Het conflict sluimert
hier altijd.''
De plek waar de autobom
twee weken geleden ont
plofte, valt niet te missen:
pal voor de rechtbank
staan de sporen van de uit
gebrande auto in het asfalt. Een deel
van de stoep is weggeblazen, de
rood-witte afzetlinten van de politie
hangen er nog. ,,Die aanslag is geen
toeval'', zegt taxichauffeur Martin
McNerlan. ,,Ik zie dit als een heel dui
delijk teken dat de spanningen toe
nemen. Er hangt dreiging in de
lucht.''
De politie vermoedt dat de bom af
komstig is van de New IRA, een van
de vele afsplitsingen van de katho
lieke afscheidingsbeweging IRA. Er
zitten verdachten vast. ,,Er zijn aan
beide kanten nog steeds hardliners'',
zegt McNerlan, doelend op protes
tantse en katholieke extremisten. ,,Zij
gebruiken de onrust rond de brexit en
de grens om aandacht en publiciteit
te krijgen voor hun grote doel. De
meeste mensen hier willen rust en
vrede. Maar de kleine groepen extre
misten loeren op hun kans. En die
kunnen veel schade aanrichten.''
Derry is de grensstad in Noord-Ier
land waar eind jaren 60 de Troubles
begonnen, die dertig jaar zouden du
ren en 3500 levens kostten. Het
Britse leger en de Noord-Ierse politie
kwamen tegenover het katholieke
terreurleger IRA te staan. Geweld
was er aan de orde van de dag. In de
beroemde katholieke wijk Bog Side
herinnert alles aan het verleden. Op
huizen staan enorme muurschilde
ringen van buurtbewoners die de
dood vonden in het conflict, aan lan
taarnpalen wappert de Ierse vlag. In
de kroeg Bog Side Inn zijn uitspra
ken van IRA-strijders op de steun
balken geschilderd. Of het realistisch
is dat het geweld terugkeert? ,,Ik
hoop het niet'', zucht Bridget Nash
Kleine groepen
extremisten loeren
op hun kans. En
die kunnen veel
schade aanrichten
die achter de bar staat. ,,Maar de bom
heeft ons allemaal laten schrikken.
We konden de klap hier horen. Een
paar dagen wilde ik niet dat mijn
zoon in de auto stapte: geen risico
nemen. Het blijft eng. Zoiets hadden
we al een tijd niet gehad.''
Gemengd
Over het algemeen gaat het goed in
Derry, vindt ze: ,,Het is veel gemeng-
der dan vroeger, in sommige wijken
wonen katholieken en protestanten
door elkaar. Mijn zoon heeft veel
protestantse vrienden. In mijn vo
rige kroeg kwam iedereen. Hier niet,
nee. Hier komen alleen katholieken.''
Ook zij hamert erop dat maar een
klein groepje kwaad wil. ,,De meeste
mensen hier willen geen geweld.
Mijn oom is vermoord op Bloody
Sunday (Britse militairen schoten op
30 januari 1972 veertien ongewapen
de nationalistische Ierse demon
stranten dood, red.), maar ik heb me
altijd verre gehouden van politiek.
We hebben genoeg gedoe gehad.''
Een paar honderd meter verderop
ligt de wijk Fountain, vroeger een
bloeiende protestantse gemeenschap
met 1500 inwoners. Nu wonen er
nog maar een paar honderd mensen.
De wijk wordt van de rest van de
overwegend katholieke binnenstad
gescheiden door een zes meter hoge
stenen en stalen muur: de vredes-
muur, die afgelopen zomer nog ben
zinebommen moest tegenhouden.
Achter die muur runt de 73-jarige
Jeanette Warke een jongerencen
trum. Ze richtte het net na Bloody
Sunday op om protestantse kinderen
weg te houden van het gewapende
conflict. Nu gaat het vooral over edu
catie en het kweken van wederzijds
begrip, door katholieke en protes
tante kinderen met elkaar in contact
te brengen. ,,Ze leren over hun we
derzijdse geschiedenis en krijgen zo
respect voor elkaar. Dat is soms niet
eenvoudig, maar wel hard nodig.''
Als het over de recente aanslag
gaat, kan Warke haar woede niet ver
bergen. ,,Het is afschuwelijk. Ik ben
zo boos. Er zijn zo veel mensen in ge
vaar gebracht. Er liep net voor de
Blok naar
Ierse grens
ontploffing nog een groep jongeren
langs'', zegt ze hoofdschuddend.
,,We hebben geluk gehad dat ieder
een ongedeerd is gebleven. Er had
den tientallen mensen het leven
kunnen laten. Als er ook maar één
dode was gevallen, dan weet ik niet
of we hier zo hadden kunnen zitten
praten. Dan was de situatie geëxplo
deerd. De vrede is hier heel fragiel.
Eén incident en we zitten er weer
middenin: dan worden we terugge
worpen naar de donkere dagen. Het
conflict sluimert altijd.''
Brexit
De brexit kan een katalysator zijn
voor meer geweld, vrezen veel inwo
ners van Derry. De backstop - de
noodoplossing om de Iers/Noord-
Ierse grens in alle omstandigheden
open te houden - blijkt het heetste
hangijzer in de brexitonderhande-
lingen. De kans op een no deal-brexit
is reëel. En dan is het waarschijnlijk
dat er weer een grens wordt opge
worpen tussen Ierland en Noord-
Ierland. ,,Dat zou heel slecht zijn'',
zegt Warke. ,,Dan moeten er weer
douanecontroles komen, fysieke
barricades en controlepostenZulke
dingen waren vroeger een geliefd
doel voor aanslagen. Daar moeten we
heel erg voor oppassen.''
In Derry voelen ze zich in de steek
gelaten door 'Londen', vertelt de jon
gerenwerker. ,,De Britse regering
geeft helemaal niet om ons. Noord-
Ierland telt niet mee voor hen, dat is
altijd zo geweest. Ze zijn daar met
meer dan zeshonderd parlementa
riërs, die moeten toch een oplossing
kunnen vinden?! Ga eens doen waar
je voor wordt betaald!''
zaterdag 2 februari 2019
GO
Forensisch
rechercheurs
onderzoeken
de wrakstukken
van een busje
dat als auto
bom is gebruikt
bij een aanslag
op de recht
bank in Derry.
FOTO CHARLES
MCQUILLAN/GETTY
Na de bom is de angst terug
Suse van Kleef
Derry
-Martin McNerlan, taxichauffeur
Minister Stef Blok
(Buitenlandse Zaken)
bezoekt maandag de
grens tussen Ierland
en Noord-Ierland, hét
omstreden punt in de
brexitdiscussie. Bij de
Killeen border cros
sing, tijdens de Trou
bles
nog de locatie van een
bloederige bomaan
slag waarbij vier
Noord-Ierse agenten
omkwamen, ontmoet
Blok de Ierse Europa
minister Helen McEn-
tee en ziet hij met
eigen ogen de open
grens tussen Ierland
en het Verenigd Ko
ninkrijk.
Zelfs binnen de
muren van de wijk
Fountain zijn hekken
geplaatst die bewo
ners moeten be
schermen. Jeanette
Warke (m) probeert
begrip te kweken in
haar jongerencen
trum. Taxichauffeur
Martin McNerlan (r)
voelt de spanning
toenemen. foto's adr
