Amerika-correspondent Karlijn van
Houwelingen (30) vliegt zoveel, dat ze last
krijgt van een moderne aandoening:
vliegschaamte.
Er is iets geks gebeurd. Het werd me
duidelijk toen ik in een Japans café in
Brooklyn noedelsoep bestelde. De traditio
nele met vlees, of toch met groenten? Ik had
zin in kip en sojasaus. Dus bestelde ik kip
en sojasaus. Maar er roerde zich iets in me
dat ik niet eerder had gevoeld. Vlees, zou je
dat nou wel doen?
Ik kwam terug uit Amsterdam en was
meteen doorgevlogen naar San Diego - na
acht uur vanaf Schiphol nog eens zes uur
naar het zuidelijkste puntje van de Ameri
kaanse westkust. Een paar dagen later nam
ik een vlucht van weer zes uur terug, naar
huis in New York. Bijna 20.000 kilometer in
vliegtuigen - een half rondje om de aarde -
goed voor 1220 kilo CO2 Hup, de atmosfeer
in. Om daar als een dekentje om de aarde
warmte vast te houden die voor stijgende
zeespiegels en extreme droogte zorgt. Met
als gevolg ondergelopen of tot as verbrande
huizen.
Die 1220 kilo was volgens Stichting
Milieu Centraal ongeveer evenveel CO2 als
de hoeveelheid die een gemiddelde Neder
lander in anderhalve maand uitstoot. Als ik
die vier vluchten wilde compenseren, zou
ik ruim tweeënhalf jaar geen vlees mogen
eten. Moest ik dan niet meteen vanavond
beginnen? Toen de serveerster haar rondje
langs de tafel had afgemaakt, had ik me
bedacht. Of ze van die kip toch ramen met
groente kon maken. Ik heb verlekkerd zit
ten kijken naar de Tokio-kip die voor de
neus van een vriendin stond.
Het leukste aan mijn werk als Amerika-
correspondent is dat ik veel reis. Vanuit
mijn standplaats New York trek ik zoveel
mogelijk rond, om een goed beeld te kun
nen schetsen van dit immense land vol te
genstrijdigheden. Maar al dat reizen heeft
een keerzijde, en niet alleen dat ik af en toe
m'n eigen bed en ontbijttafel mis.
Vorig jaar, een relatief rustig reisjaar
zonder rondtoerend politiek circus zoals in
verkiezingstijd, stootte ik met 28 vluchten
in totaal 4.784.000 kilo CO2 uit. Dat heb ik
berekend met de calculator van de Interna
tionale Burgerluchtvaartorganisatie, de kli-
maattak van de VN. Het is een lage schat
ting - online berekeningen van uitstoot
lopen nogal uiteen en activistische groepen
komen met hun cijfers vaak hoger uit dan
de burgerluchtvaartorganisatie. In elk geval
is de CO2 die ik in een jaar produceerde met
alleen mijn vlieggedrag, al de helft van wat
een gemiddelde Nederlander per jaar ver
oorzaakt met gewoon leven. Ik voel me daar
tegenwoordig schuldig over.
En met mij de millennials die volwassen
zijn geworden in een wereld zonder gren
zen, waarin reizen een statussymbool is. Op
Instagram val je pas op als je foto's gemaakt
zijn in verre oorden. Hoeveel landen je hebt
bezocht, hoort zeker op je Tinder-profiel.
We studeren in Hong Kong, of toch op z'n
minst in Helsinki. We backpacken in Nepal,
vertrekken een weekje naar New York, be
zoeken vrienden in Stockholm, hoppen een
weekend naar Madrid. Omdat het kan.
Maar er begint iets te schuiven. Als ik
vrienden die veel reizen - als inkoper van
de Hema of eventmanager voor een multi
national - vraag of ze weleens last hebben
van het schuldgevoel dat mij overviel achter
m'n dampende kommetje ramen, komen ze
met excuses. Ja, die vakantie naar Costa
Rica bovenop de zakenreizen schaadde de
planeet, maar verder gaan ze altijd op de
fiets hoor. Ja, ze zijn zich bewust van de
vervuiling, maar ze recyclen echt al hun
plastic. De eventmanager verzamelt in haar
vrije tijd zelfs aangespoelde troep op het
strand. En op haar lijstje goede voornemens
staat heus, heus, heus om vaker met de
trein te reizen.
Flygskam, noemen ze het in Zweden -
vliegschaamte. Het woord is in dat land
ontstaan, aangewakkerd door Björn Ferry,
olympisch kampioen in biatlon. Hij reist
als wintersportanalist van de Zweedse tv
heel Europa door, maar neemt altijd de
trein. Zijn vliegboycot heeft een bewegin-
28
ILLUSTRATIES SASJA KOOISTRA
