8 NIEUWS
De verheerlijking van fascisme
en Benito Mussolini maakt een
comeback in Italië. De geboorteplaats
van de dictator is een bedevaartsoord
voor neofascisten.
NOSTALGIE NEOFASCISME
Het gebeurt razend
snel. Bezoekers
gooien voor het graf
van Benito Musso
lini hun rechterarm
gestrekt omhoog,
om die daarna weer
snel in hun jaszak op te bergen. De
bloemen voor het graf zijn vers. Op
een lint staat 'voor altijd in ons hart'.
Het zijn stelletjes, vriendengroepen
en tienerduo's die vandaag ondanks
de snijdende kou een 'dagje Predap-
pio' komen doen. Drie dagen per jaar
ziet het op deze begraafplaats zwart
van de mensen: op Mussolini's ge
boortedag in juli, op zijn sterfdag in
april en op de jaarlijkse herdenking
van de historische mars naar Rome
van 28 oktober 1922.
Een kilometer verder laat de 42-ja-
rige Angela di Marcello in haar boe
kenwinkel aan de Via Roma - 'de
enige fascistische boekenwin
kel van de wereld' - trots
door Mussolini gesig
neerde boeken zien.
Voorzichtig draait
ze het slot van de
vitrine open en
wijst ze met haar
zwartgelakte na
gels de titels aan.
Toespraken van
II Duce, Essays over
het fascisme, Mijn le
ven.
Mussolini's geboorte
dorp Predappio is al jaren een
bedevaartsoord voor fascisten.
Di Marcello ziet de afgelopen jaren
steeds meer jonge Italianen het dorp
bezoeken. Ze noemt de hernieuwde
interesse in Il Duce logisch. ,,Musso-
lini gaf hoop voor de toekomst. Hij
gaf de Italianen het gevoel trots op dit
land te zijn. Jongeren zien de malaise
nu, zitten zonder werk en voelen
zich vergeten door de politici. Ik snap
wel dat ze naar Mussolini kijken; een
sterke leider waar je trots op kon zijn,
die voor de Italianen opkwam. En al
léén voor de Italianen, snap je.'' Met
opgetrokken wenkbrauwen kijkt ze
of haar boodschap wel is overgeko
men.
Taboe
Het taboe op fascisme is in Italië veel
kleiner dan in Duitsland. Veel Italia
nen denken dat Benito Mussolini het
land veel goeds heeft gebracht en dat
het pas misging nadat hij een pact
met Hitler had gesloten. De laatste ja
ren is er een toenemende nostalgie
met betrekking tot Mussolini. Veel
Italianen noemen hem 'de laatste
sterke man van Italië die het leven
van de Italianen heeft verbeterd'.
'Onder Mussolini reden de treinen
wél op tijd', is een wijdverbreide
overtuiging. Het zijn overblijfselen
van Mussolini's propaganda.
Hoewel het fascisme in Italië nooit
helemaal is uitgebannen, groeit de
Mussolini-cultus door de opkomst
van neofascisten. In voetbalstadions
vereren ultra's (de harde supporters
kernen in de Italiaanse competitie)
openlijk Il Duce met spandoeken en
fascistische liederen. Ook in de poli
tiek zijn neofascisten actief. Partijen
als Casapound gebruiken teksten en
afbeeldingen van Il Duce, net als zijn
Romeinse groet met gestrekte rech
terarm. Neofascisten hebben in het
hele land clubhuizen waar ze nachte
lijke 'veiligheidswandelingen' orga
niseren door probleemwijken. Ze
willen de straten 'schoonvegen' en
van 'indringers ontdoen'.
Migranten
Het is een boodschap die het steeds
beter doet bij de Italianen die moeite
hebben met de komst van honderd
duizenden migranten de afgelopen
jaren. Vooral op gemeenteniveau
boeken neofascistische partijen suc
ces; in sommige steden kregen
ze bij verkiezingen maar
liefst 8 procent van de
stemmen.
Op landelijk ni
veau haalde geen
enkele neofascis-
tische partij bij
de verkiezingen
vorig jaar maart
de kiesdrempel.
Toch is de invloed
van de neofascisten
voelbaar. Andere
rechtse partijen nemen
minder nadrukkelijk afstand
van neofascistisch gedachtegoed.
En het groeiende antimigratiesenti-
ment zorgde bij de landelijke verkie
zingen voor een fikse winst van de
partij Lega, onder leiding van Matteo
Salvini.
Tijdens zijn campagne kondigde
Salvini aan dat voor de migranten
'het feestje voorbij was'. Eenmaal
geïnstalleerd als minister van Bin
nenlandse Zaken sloot hij de Itali
aanse havens voor migranten en ver
soberde hij de asielopvang. Gekleed
in politie-uniformen spreekt Salvini
de Italianen regelmatig via sociale
media toe in duidelijke, harde taal.
Een enkele keer flirt hij openlijk met
het neofascisme door slogans van
Mussolini te gebruiken. Salvini's
motto Prima gli Italiani (Eerst de Itali
anen) is een van de teksten die in de
souvenirwinkels in Predappio alle
denkbare artikelen siert; van aanste
kers en vlaggen tot slabbetjes met ge
balde peutervuistjes die de Ro
meinse groet brengen. Kerstballen
met het gezicht van Mussolini liggen
in de mand met afgeprijsde artikelen.
Een winkel in Duitsland die open
lijk Hitlersouvenirs zou verkopen, is
ondenkbaar. In Predappio zijn vier
winkels tot aan het plafond gevuld
met fascistische artikelen. De vorige
(centrumlinkse) regering heeft ge-
woensdag 30 januari 2019
GO
Veel Italianen
kijken weer
op naar
Mussolini
Eveline Rethmeier
Predappio
