Wat te doen tegen welke steen?
Niet alleen in de nieren en blaas kunnen
stenen ontstaan. Ze kunnen zich op de meest
uiteenlopende plekken in ons lichaam vormen,
met soms vervelende gevolgen.
Wees matig
met (ijs)thee
en cola
De klachten
komen als ze vast
blijven zitten
5
Tandsteen
Ntereteiwii
Amandelstenen
Galstenen
Goed je tanden poetsen en
je tong schrapen helpt om
ze buiten de deur te houden.
Als je ze al hebt, kun je ze op
die manier soms ook weer
weg krijgen. Gorgelen en
spoelen met mondwater
helpt ook. Vaak komen de
brokjes vanzelf los en kun je
ze uitspugen of doorslikken.
Als je er vaak last van hebt,
kun je je amandelen opera
tief laten verwijderen.
Maagstenen
GO ZATERDAG 26 JANUARI 2019
Stenen
tijdperk
CARIN RÖST
Poets je te weinig,
of op de verkeerde
manier, dan kun je
last krijgen van tand
steen. De voorloper
ervan is tandplak,
een zacht mengsel
van bacteriën, rest
jes voedsel en
speeksel dat op en
tussen de tanden en
kiezen zit. Tandplak
die je niet verwijdert
verkalkt en dan is er
sprake van tand
steen. Die kun je niet
zelf verwijderen, dat
is een klusje voor de
tandarts of mond
hygiënist. Wel kun je
tandplak onder con
trole houden door
goed te poetsen en
stokers en ragers te
gebruiken. Zo ga je
de vorming van tand
steen tegen.
Zo'n 5 procent van
de Nederlandse be
volking krijgt te maken
met nierstenen. Ze
ontstaan als er te veel
moeilijk oplosbare
zouten en mineralen
in de urine zitten die
met elkaar versmelten.
Dat gebeurt vaak in
combinatie met nieren
die te weinig urine
aanmaken, bijvoor
beeld omdat je te wei
nig drinkt. Meestal be
staan de ophopingen
uit calcium, maar er
zijn ook stenen van
urinezuur en zeldza
mere exemplaren van
cystine of struviet. Zijn
ze kleiner dan een
halve centimeter, dan
kun je ze uitplassen.
Als grotere stenen
vast komen te zitten
in de urineleider, ver-
oorzaakt dat hevige
pijn. Deze stenen moe
ten verwijderd worden
met een uitwendige
niersteenvergruizer of
via een kijkoperatie.
Helaas komen nier
stenen vaak terug. Je
kunt de kans verklei
nen door veel water te
drinken en matig te
zijn met (ijs)thee en
cola, want deze dran
ken kunnen door hun
hoge oxalaatgehalte
de steenvorming juist
bevorderen. Eet ook
niet te veel vlees en
voeg weinig of geen
zout aan je eten toe.
Heb je een metaalsmaak in
je mond, een vieze adem en
voelt het alsof er iets vastzit
in je keel? Wellicht lijd je aan
amandelstenen. Dit zijn
kleine, stinkende, geelwitte
brokjes die op of in de groe
ven van je amandelen zitten.
Ze bestaan uit neergeslagen
mineralen, dode cellen, bac
teriën en voedselresten.
Veel mensen weten niet dat
ze amandelstenen hebben.
Galstenen zijn soms zo
klein als luciferkopjes, maar
kunnen ook de grootte van
knikkers hebben. Gal is een
vloeistof die nodig is om vet
ten af te breken. Hoe galste
nen precies ontstaan, is on
duidelijk. Vermoedelijk vor
men ze zich als gal indikt en
versteent, bijvoorbeeld door
een galblaasinfectie. Er zijn
verschillende soorten galste
nen. Cholesterolstenen, die
uit cholesterol bestaan,
komen het meeste voor. Er
zijn ook pigmentstenen, die
uit galpigment bestaan. Pas
als ze vast blijven zitten,
komen de klachten. Hierbij
kun je denken aan misselijk-
Een speekselsteen is een
ophoping van kalkzouten
die vooral voorkomt in de
uitvoergang van de speek
selklier, en soms in de klier
zelf. De grootte varieert van
een paar millimeter tot en
kele centimeters. Doordat
speekselstenen het speek
sel tegenhouden, veroor-
heid en heftige buikpijn,
waarbij een niet te onder
drukken bewegingsdrang
ontstaat. Ook geelzucht en
ontkleurde ontlasting komen
voor. Mannen hebben vaker
last van galstenen dan vrou
wen en ze ontstaan vaker
bij mensen die te zwaar zijn
en bij mensen die snel afval
len. Je kunt de kans erop
verkleinen door gezond te
eten en overgewicht te ver
mijden.
zaken ze een pijnlijke zwel
ling bij de klier, meestal een
van de onderkaakspeeksel
klieren. Dit merk je vooral
voor en tijdens de maaltij
den, omdat de klieren dan
veel speeksel aanmaken.
Hoe ze ontstaan, is onbe
kend. Ze komen vaker voor
bij mannen dan bij vrouwen.
Blaassteen ontstaat uit
afvalstoffen van urine,
zoals oxalaat- en urine
zuur. Zo'n steen is enkele
millimeters tot een paar
centimeter groot en ont
staat onder meer bij
mensen die niet goed
uitplassen of oneffenhe
den in de blaas hebben.
Blaasstenen kunnen
verplaatste nierstenen
zijn. Kleine plas je ge
makkelijk uit, maar gro
tere kunnen blijven ste
ken. Je kunt dan last krij
gen van koorts, bloed in
de urine of pijn bij het
plassen. Deze grote sa
menklonteringen moeten
vergruisd of operatief
verwijderd worden. Veel
water drinken kan hel
pen om ze te voorkomen.
Stenen in het maag
darmkanaal (behalve in
de maag kunnen ze ook
in de darmen voorkomen)
ontstaan door het inslik
ken van niet-eetbare of
slecht verteerbare stof
fen. Denk bijvoorbeeld
aan vezelrijke plantenres
ten. Of haren, wat bij
psychiatrische patiënten
nog weleens voorkomt.
Meestal zijn maagstenen
klein en veroorzaken ze
weinig problemen. Grote
stenen geven wel klach
ten, zoals misselijkheid,
pijn in de bovenbuik, ver
minderde eetlust en ge
wichtsverlies. Die grotere
stenen moeten operatief
verwijderd worden.
Nier
stenen
Amandel
steen
Gal
stenen
