het leefbaar te houden'
Ik heb geleefd
'Leven is een GEDOE, met
knipperende hoofdletters'
19
IË£M
'Ik hoef
echt niet
te sterven
als een
Mahatma
Gandhi,
maar ik
zou wel
graag
ietsgoeds
willen
achter
laten'
62»
ik van overtuigd. De kans dat je het leven laat
door een overstroming is hier één duizendste
in een mensenleven. Honderd procent veilig
heid bestaat niet. Als dat fysiek al kan, dan is
het onbetaalbaar."
Afgelopen jaar kampte Nederland met een ex
treem hete, droge zomer. Daar krijgen we vol
gens de KNMI-modellen vaker mee te maken.
Op watertekorten zijn we nog slecht voorbe
reid, stellen hydrologen (droogtedeskundigen).
In het IJsselmeer, onze nationale regenton,
zouden we in theorie veel meer water kunnen
bergen voor droge tijden. Maar dat gaat zomaar
niet, zegt Glas. Je moet dan honderden kilome
ters dijken ophogen, havens verbouwen, water
standen aanpassen. Dat leidt tot verzet.
„Vooral de landbouw wordt bij droogte nu
heel snel geraakt. Boeren en tuinders moeten
in landen als Spanje en Israël te rade gaan. Daar
gaan ze veel efficiënter om met water: ze bren
gen het druppeltje bij het worteltje en kweken
zo prachtige sinaasappels en olijven. Ook grote
bedrijven als Heineken en Coca-Cola zullen
zuiniger met water moeten omgaan.''
,,Nou, in elk geval voor nieuwe nieuwsgierig
heid. In duizend jaar waterbeheer hebben we
heel veel goed gedaan, maar ook heel veel fout.
In de jaren 60 en 70 was onze waterkwaliteit
verschrikkelijk. Daarna hebben we alle beken
en rivieren gekanaliseerd om overtollig water
zo snel mogelijk af te voeren naar zee. Maar dat
ging ten koste van het grondwater. En de dij
ken moeten steeds hoger. Dat leidde in de jaren
90 bij Nijmegen en Arnhem tot een rivierin
farct."
Na de overstromingen in 1995, waarbij in het
rivierenland 250.000 mensen werden geëvacu
eerd, kregen de rivieren weer de ruimte. Bij
hoogwater fungeren polders en uiterwaarden
nu als waterberging. Wetenschappers pleiten
ervoor om ook de zee meer zijn gang te laten
gaan, in plaats van de dijken alsmaar te verho
gen. De getijden voeren dan slib aan voor kust-
versterking. Onderzoeksinstituut Deltares
waarschuwde onlangs dat we in de toekomst
twintig keer zo veel zand nodig hebben voor
kustversterking.
,,In bepaalde polders zou je getijdenwerking
kunnen toelaten'', zegt Glas. ,,Dan zou je met
de landbouw afspraken kunnen maken: dat het
land vijftig jaar voor de landbouw is en vijftig
jaar niet. Zulke instrumenten zitten nu nog
niet in onze koffer, maar duidelijk is dat we
onze mogelijkheden groter moeten maken dan
alleen maar dijken, dijken, dijken.''
Zand voor kustversterking wordt volgens Del
tares sowieso een probleem: zoveel valt er niet
uit de Noordzee te halen, want die wordt vol
gebouwd met windmolens. „Daarom pleit ik
voor ruimtelijke ordening op de Noordzee. Zo
dat we straks niet met sorry-maatregelen zit
ten, omdat die windmolens op de plekken blij
ken te staan waar het beste zand ligt.''
,,Nou, voor een klimaatcommissaris ga ik niet
pleiten. Maar óf het klimaatbeleid uitgevoerd
gaat worden, mag echt niet meer ter discussie
staan. Het halen van de Parijse afspraken is de
randvoorwaarde voor succes om Nederland
leefbaar te houden.''
Dat moet wel, er is geen alternatief.''
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
k vind de dood een ontzettende
K.U.T-uitvinding. Ik weet niet of
dat in de krant magSchrijf anders
dat het een klote-uitvinding is.
Een ruk-uitvinding! Vooral als je
jonge kinderen hebt.''
Haar jongste was tien weken toen
bij Ingeborg van Beek (42) een her
sentumor werd geconstateerd. Ze
had een epileptische aanval gekregen
tijdens het voeden van de baby. Werd
per ambulance naar het ziekenhuis
gebracht. De kanker in haar hoofd
bleek van het dodelijke soort en niet
veel later lag ze op de ok. ,,Bij de ope
ratie is meer dan 90 procent van de
tumor weggehaald. Het restje dat
achterbleef groeit, maar nog niet zo
hard dat een vervolgbehandeling
moet worden ingezet.''
Leven in de wetenschap dat je niet
oud wordt, hoe doe je dat? Ingeborg
schreef er in 2016 een indringend
boek over: Levenshaast. De titel ver
wijst naar haar 'aandoening'. Een
psycholoog stelde bij haar de dia
gnose 'levenshaast', ofwel de drang
om als een bezetene door het leven te
razen. De Amsterdamse Ingeborg
(geboren Brabantse) vluchtte in haar
werk als communicatieadviseur op
de Zuidas, was niet weg te slaan van
feestjes en dook het bed in met een
collega. Gevolg: een echtscheiding en
een gebroken hart.
,,Ik heb schade aangericht'', zegt ze
over die periode. ,,Het feit dat jij eer
der doodgaat dan de rest mag nooit
een vrijbrief zijn om je hufterig te ge
dragen.''
Inmiddels leeft ze meer dan vijf
jaar met haar hersentumor. ,,Schoor-
voetend moet ik toegeven dat ik die
eerste jaren nergens de moed van
daan kon halen om mijn lot onder
ogen te zien. Nu probeer ik dat wel te
doen, zonder die kanker meteen een
hoofdrol te geven.''
Ze zucht. Want het is 'fucking
moeilijk!' ,,René Gude, de Denker des
Vaderlands die ook doodging aan
kanker, zei: 'Leven is een gedoetje.'
Nou, ik vind het een GEDOE, met
knipperende hoofdletters.''
Ingeborg staat op om wijn uit de
keuken te halen. Ze hoopt, zegt ze bij
terugkomst, dat haar voldoende tijd
gegeven is om een versie 2.0 van zich
zelf te worden. Ze wil zich senang
voelen, minder egoïstisch zijn, de
mensen die ze liefheeft met respect
behandelen en haar kinderen op één
zetten.
Ze werkt aan een tweede boek.
Misschien gaat het wel Levensrust
heten. Want ja, er ^s meer rust. Ze
hoeft niet meer obsessief te para
chutespringen, en af en toe een
avond op de bank zitten navelstaren
lukt ook steeds beter. Voor hersentu
mor.^ organiseert ze binnenkort een
evenement om geld in te zamelen.
,,Ik hoef echt niet te sterven als een
Mahatma Gandhi - dat lukt me ook
nooit, haha - maar ik zou wel graag
iets goeds willen achterlaten.''
Stapje voor stapje komt ze in de
buurt van de verbeterde Ingeborg. In
2017 trouwde ze symbolisch met haar
tien vriendinnen. In een bruidsjurk
en met een ring om haar vinger
waarin de namen van de meiden
staan gegraveerd. Omdat zij er altijd
zijn en haar begeleiden in die zoek
tocht naar 'senangiteit' - terwijl ze
dat rare woord uitspreekt, schiet In
geborg alweer in de lach.
,,Weet je, ik denk dat niemand se
nang de kist in gaat.'' Ze schenkt wijn
bij. ,,Ja, misschien als je 103 bent...''
Haar kinderen zijn nu 5 en 7. Zij
hebben niet gevraagd om een moe
der die vroeg doodgaat en dat vindt
ze zó oneerlijk. Hoe ziek zij is, weten
ze niet. Als ze uit het ziekenhuis
komt na een controle, vertelt ze sa
men met haar ex, met wie ze co-ou
derschap heeft, dat mama voorlopig
niet terug hoeft. En dat dat fijn is.
,,Mijn zoontje van 7 zegt dan ook iets
als 'fijn'. Mijn dochter speelt gewoon
verder met My Little Pony.''
En eigenlijk is dat óók weer heel
fijn, vindt Ingeborg. Kinderen leven
in het nu, iets waar grote mensen on
telbaar veel mindfulnesscursussen
voor nodig hebben.''
In die beginjaren beet ze zich erin
vast: ze moest en zou haar kinderen
16 zien worden. ,,Nu probeer ik dat
soort dingen los te laten. Want ik
weet het gewoon echt niet. Toen ik
net ziek was, vielen termen als een
gemiddelde prognose van acht jaar.
Maar dan zou ik over tweeënhalf jaar
dood zijn. Dat gaat echt niet gebeu
ren. Als de tumor harder begint te
groeien, is er nog een heel menu aan
keuzes.''
Weer klinkt die schaterlach. ,,Zo
zeiden ze het echt in het ziekenhuis.
Een menu! Ik dacht: wat héérlijk, mag
ik de dessertkaart ook even zien?
Maar die dessertkaart is natuurlijk de
kist, daar zal vast geen tiramisu op
staan.''
Met chemo's en bestralingen kan
ze tijd kopen. Ze heeft nog een boek
te schrijven, kinderen om pizza's
mee te maken. ,,Mijn ex komt ze zo
brengen, we eten samen. Hij is echt
een schat. Kon ik maar vast op mijn
eigen uitvaart tegen iedereen zeggen:
'Sorry voor alles, ik heb het wel goed
willen doen, maar het is me gewoon
niet altijd gelukt.'''
GO ZATERDAG 26 JANUARI 2019
L-
ÈT
^2
In de hele wereld lopen wij te koop met onze
waterkennis, maar de nieuwe werkelijkheid
dwingt ons om in het buitenland te rade te
gaan. U pleit voor nieuwe nederigheid?
Zouden we geen klimaatcommissaris moeten
hebben, die de samenhang tussen zulke din
gen overziet en toeziet op het klimaatbeleid?
Gaat dat lukken?
BEon
Ingeborg
van Beek,
communicatie
adviseur
Wilt u ook
uw verhaal
vertellen?
Annemarie@
persgroep.nl
