II
Blauwe reiger veranderde van menu
5
RENÉ KOELEMAIJ ORKESTLEIDER ARDUIN MET PENSIOEN
De Souburgse
musicus René
Koelemaij heeft
sinds 1 januari zijn
taak als orkestleider
en dirigent bij Arduin
neergelegd. Met trots
blikt hij terug op zijn
38 jaar lange carrière.
Natuurjournaal
Ik ben opgeleid tot muziekdo
cent", vertelt Koelemaij. ,,De
zus van mijn vrouw heeft het
syndroom van Down, wat mijn
interesse wekte voor werken
met mensen die een mentale beper
king hebben. Uit die interesse ben
ik, naast docent op de mavo, gaan
werken bij Vijvervreugd (inmiddels
Arduin, red.). Daar probeerde ik uit
te vinden wat ik het leukst vond."
De passie voor muziek die de muzi
kanten bij Vijvervreugd uitstraal
den, haalde Koelemaij over er te
gaan werken. ,,Ik kwam er toen ach
ter dat mensen met een beperking
heel onbevangen met muziek om
gaan. Enthousiaster dan de jongeren
op de mavo."
Naast orkestleider en dirigent van
het huisorkest van Arduin was Koe
lemaij tot 2001 ook muziekthera-
peut. „Muziektherapie is de inzet
van muziek in moeilijke situaties.
Mensen met een beperking hech
ten aan structuur. Wanneer je die
verandert, kunnen er problemen
ontstaan. Ook muziek zit vol met
structuur. Als je subtiel en systema
tisch veranderingen in die muziek
aanbrengt, leren ze om te gaan met
veranderende situaties. Dit kan door
lopen in het dagelijks leven. Moeilijk,
maar wanneer je iemand met een
diep verstandelijke beperking op
deze manier mee kan krijgen via mu
ziek, is dat een geweldige
ervaring. Verwacht geen wonderen
van muziek, maar sluit ze ook niet
uit."
Boven alles leerde ik
hoe belangrijk
onderlinge relaties zijn
In 1980 kwam Koelemaij als mu-
ziektherapeut in dienst bij Vijver
vreugd. Daar veranderde hij lang
zaam de drumband in een orkest.
Toen Vijvervreugd verdween en Ar
duin werd opgericht, veranderde er
veel. „Onder Arduin werden we een
professioneler orkest. Inmiddels ge
ven De Zeeuwse Muzikanten nu zo'n
vijftien tot twintig concerten per
jaar. Er zijn keyboardlessen, ritme-
lessen, zanglessen en repetities. Voor
de muzikanten is dit een parttime
baan. De collegialiteit die daarbij
hoort, is belangrijk voor ze."
Het niveau van het orkest wordt
onderstreept door de grote optredens
die het heeft gegeven. ,,We hebben
twee keer in Carré gestaan. Die op
tredens waren zinderend. Gêne? Dat
had het orkest niet. Er was alleen
maar pure passie. Het dak ging eraf.
Ook hebben we meegespeeld met
het orkest van Jan Vayne. Tijdens het
repeteren zei hij een beetje verwon
derd: 'Ik kan gewoon spelen met jul
lie. En dat kan ik niet met veel orkes
ten'."
Het besluit om na 38 jaar te stop
pen bij Arduin, heeft Koelemaij zelf
genomen. ,,Het zijn 38 mooie jaren
geweest. Het afscheid is lastig, maar
ik kijk ook uit naar de vrije tijd. Mijn
vrouw en ik willen gaan reizen.
Daarnaast wil ik zelf meer muziek
gaan maken. Ik blijf een toetsenist."
De jarenlange omgang met men
sen met een beperking noemt Koele-
maij boeiend. ,,Het was met vallen en
opstaan. Je moet weten wat ze wel en
niet begrijpen. Wanneer je daarop
goed inspeelt, zie je wat voor mooie
mensen het zijn. Het orkest heeft mij
ook gevormd. Ik ben concreter ge
worden en extraverter. Maar boven
alles leerde ik hoe belangrijk onder
linge relaties zijn. Geef. Investeer in
mensen, en kijk wat je ervoor terug
krijgt."
A
Het afgelopen jaar was er een
met langdurige droogte en
dat heeft grote gevolgen
voor de natuur. Het grootste deel
van de ondiepe sloten en plassen
droogde uit en het kan niet anders
of dat heeft talloze kleine en gro
tere vissen het leven gekost. Niet
alleen door volledige uitdroging
van een sloot, ook als door indam
ping het zoutgehalte oploopt tot
soms wel boven dat van zeewater,
leggen veel vissen het loodje. En in
de natuur hangt alles samen: als
het slecht gaat met de vissen, krij
gen ook de viseters er van langs.
En dat is te merken; niet in de laat
ste plaats bij één van onze meest
wijdverbreide viseters, de blauwe
reiger.
Gelukkig is die niet zomaar voor
één gat te vangen. Behalve vissen,
kikkers en andere waterbewoners
staan ook kleine zoogdieren op het
menu. En dat is juist nu volop te
merken. Er gaat geen week voorbij
of ik zie wel ergens een reiger op
de kant staan met één van die
kleine zoogdieren. Soms een mol,
soms een rat, maar vooral de woel
rat is vaak de klos. Komt het omdat
die toch langs de waterkant leeft
en daarom vaker door reigers op
gemerkt wordt? Het zou zomaar
kunnen.
Zonder specifiek onderzoek is
het altijd gevaarlijk om uitspraken
te doen over wat een vogel eet.
Zo mooi werkt het
dynamische
evenwicht in de
natuur
Maar zoveel is wel duidelijk: bij
gebrek aan vissen zijn heel veel
reigers overgeschakeld op zoogdie
ren.
Woelratten staan in het Zeeuws
bekend als waterratten. Maar ei
genlijk zijn het geen ratten, maar
flink uit de kluiten gewassen mui-
zen. Hun menu bestaat vrijwel ge
heel uit planten en plantenwortels
die verzameld worden langs de
waterkant. Dus in dat opzicht ver
oorzaken ze nauwelijks schade.
Maar hun graven in slootkanten
kan wel wat overlast bezorgen, ze
ker als slootkanten door veelvul-
dig gegraaf instorten. Om die re
den zijn woelratten in het verle
den toch veel bestreden. Ze zijn
flink in aantal ingekrompen en de
foeragerende reigers zullen hun
aantal verder inperken.
Tijdelijk
Maar dat is waarschijnlijk een tij
delijk fenomeen. Het geeft de vis
stand in de sloten gelegenheid
zich te herstellen van de geleden
schade. Maar op het moment dat
de woelratten door verminderde
aantallen moeilijker te vangen zijn
en tegelijkertijd de slootfauna zich
van de ergste klappen hersteld
heeft, zullen de reigers opnieuw
overschakelen en dan krijgen de
woelratten op hun beurt tijd om
op adem te komen. Zo mooi werkt
het dynamische evenwicht in de
natuur. Maar de rek die erin zit, is
natuurlijk eindig. Er is natuurlijk
een moment dat de grillen van het
veranderende klimaat niet meer
door natuurlijke processen gecom
penseerd worden. Soms lijkt dat
moment angstig dichtbij.
woensdag 23 januari 2019
'Muziek kan wonderen doen'
Thomas Clement
Oost-Souburg
René Koelemaij, tot
voor kort orkestleider
en dirigent van De
Zeeuwse Muzikanten
van Arduin. foto patrick
OUWERKERK
- René Koelemaij
M De
Zeeuwse Mu
zikanten
geven een
concert in
Middelburg.
ARCHIEFFOTO RUBEN
oREEL
Blauwe reiger met prooi. foto chiel jacobusse
Een tweewekelijkse rubriek
over de natuur in Zeeland
Chiel Jacobusse
