'Hij kreeg angst dat ik
zou weggaan. Dat is wat
zijn hele leven beheerst
heeft: angst. Echt angst'
21
„Zijn moeder woonde daar op de boulevart, zo
als hij dat zei toen we er eens waren. Hij liet
mij de Javastraat zien. Zijn geboortehuis. Het
was te koop en ook twee huizen in het stuk
waar wij later zijn terechtgekomen. Een van de
huizen had een opkamer. Vonden we mooi.
Konden we voor een habbekrats kopen. Ik
merkte meteen een verandering bij Willem.
Zijn connectie met Enschede."
„Nu weer door de biografie, maar ik ben niet
voor niets vijftien jaar alleen geweest. Ik had
dat echt wel nodig. Dat denk ik, achteraf be
zien."
„Het was wel een man van wie je moest afkic
ken, om het zo te zeggen. Ik bedoel het niet
naar. Nu door de biografie zie ik hoe ik daar
mee bezig ben geweest, dat met Willem. Hoe
ik dingen voor hem moest regelen, maar ook
wat ik voor hem moest achterhouden. Mijn
twee dochters waren er ook zo op ingesteld.
We hadden een soort driespan. Niet tegen
Willem, maar voor Willem. We wisten van
sommige dingen meteen: als hij dit weet, is hij
daar dagen kapot van. Dat hielden we dan stil.
Ik ben vijftien jaar alleen geweest. Dat was no
dig. Om mezelf te resetten.''
„Het begin en het einde. Het begin was altijd
een drama van een uur. 'Moet ik dit weer doen
voor het geld?!' Maar dan ging hij aan het werk.
Van het proces zelf hoorde ik alleen de type
machine."
„Niet wat hij voor televisie maakte. Wel eens
als hij zelf tevreden was over een gedicht. Ben
Ali Libi liet hij mij lezen. Hij zag het als een
ambacht. Klokslag half zes kwam hij beneden.
Dan hoorde je zo'n Grolschflesje opengaan en
ging hij zitten. 'Zo, ik heb het weer verdiend.'
Een biertje, bedoelde hij. En natuurlijk had hij
zijn licht-autistische trekjes. Hij sloeg zo hard
op zijn typemachine, dan sloegen de o'tjes
door het papier. Ging hij een hele middag aan
de achterkant een stukje papier plakken zodat
de o'tjes weer dicht waren. Dat was nou Wil
lem."
„Een enorme vriendschap bestond er tussen
deze twee Tukkers. Willem was helemaal ka
pot toen Harry overleed. In die tijd kwam
Willem Twente al niet meer uit. Toen zijn
jongste zoon Rutger trouwde (Wilmink had
twee zoons, red.), kon hij er niet naartoe. Ik
wist van tevoren dat hij het niet kon. Ik zei:
'Zeg nou eerlijk dat je het niet redt. Dan kan
hij zich daar op instellen.' Maar hij zei niets.
Wat voor een enorme verwijdering heeft ge
zorgd. Ze trouwden op de Keizersgracht. De
mensen stonden op het bordes te wachten.
Kwam er geen Willem uit de auto. Ik hoorde
ze zeggen: 'Dan hebben we voor niks ge
wacht'. Een mens zit soms moeilijk in elkaar."
„Toen hij hier woonde niet meer. Hij werd in
Enschede meteen opgenomen. Vond hij ge
weldig. Mensen gingen aan de gang met zijn
teksten. Het gaf hem zo'n vertrouwd gevoel
dat mensen hem hier weer waardeerden. Het
is misschien een beetje eigenwijs van mij,
maar bij het Willem Wilmink versus Harry
Bannink gedoe dat soms de kop opsteekt,
denk ik: een Tukker is een Tukker. Willem is
weggegaan en is teruggekomen. Harry is weg
gegaan en wilde helemaal niet meer naar En
schede. Hij kwam af en toe bij ons, maar hij
was altijd blij als hij Enschede uit kon. Niet
erg. Maar Willem wist dat ze hem hier erg
waardeerden, ook omdat hij was teruggeko
men. Net als Jan Cremer. Cremer heeft eens
gezegd: 'Als ik Enschede uitga, draai ik in de
stilstaande trein nog een drol'. Dat waardeert
een Tukker niet. Willem zei: 'De Twentse
mensen zijn blij dat ik er ben'. Het heeft hem
enorm goed gedaan. Hij heeft moeilijke tijden
gehad, maar hij heeft het langer volgehouden
door hier naartoe te komen. Met mij, dat weet
ik wel zeker."
GO ZATERDAG 19 JANUARI 2019
Jullie gingen later naar Enschede. Voor jou
een stap, voor Willem was het thuiskomen.
Ben je nog veel met hem bezig?
Hoezo?
Heb je veel van zijn creatieve proces
gemaakt?
mee-
Wobke Wilmink in het Ensche-
dese café Het Bolwerk, de
stamkroeg van Willem. Rechts
haar in 2003 overleden man,
met de pen in de aanslag.
FOTO'S CARLO TER ELLEN EN GEORGE NUSMEIJER
Las hij dan later voor?
Hij had een hechte band met Harry Ban-
nink, de componist.
Lange tijd was er dat gevecht om
erkenning.
Elsbeth Etty: In de man zit nog een jongen.
Biografie van Willem Wilmink. Hardcover.
544 blz. 34,99 euro. Nijgh van Ditmar.
Verschijnt aanstaande dinsdag.
