ZEELAND GEBOEKT
i ir
Zeeuws Klankboek
in 't Schallemaaj
Paul Scheffer geeft
lezing over grenzen
Rijmen
tegen het
schrijnen
ZEELAND 21
Anne-Marie Maartens deed de afgelopen jaren op Schouwen-Duiveland als dichter al
van zich spreken. Nu laat ze zich kennen in de autobiografie 'Zeeslet in 101 stukjes'.
maandag 14 januari 2019
eeslet is verslingerd aan de zee,
maar ze houdt ook van de kust. Ze
woont in Ellemeet, sinds 19 fe
bruari 2016. Maar in feite is ze
I thuis op vele Europese kusten. Ze
raapt en kraakt oesters, maakt bisque met
krab, loopt graag op laarzen, koopt dure zon
nebrillen en weet dat je voor seks in de bran
ding op vloed moet wachten voor het 'onder
lijf meedein voordeel'.
Aangenaam: Anne-Marie Maartens, in 1967
geboren in Spijkenisse. In de nazomerse
maanden van 2018 publiceerde ze haar bundel
Zeeslet in 101 stukjes. Een autobiografie, zoals ze
in haar voorwoord concludeert. Op haar web
site presenteert ze zich als freelance docent
Nederlands en ze is literair actief op Schou
wen-Duiveland via de stichting Korreltje Zee
zout. Vorig jaar waren tijdens de Kunst-
schouw sonnetten van haar te lezen op plexi
glazen platen tussen Ellemeet en strandpavil
joen Corazon.
Wat na lezing van haar boek in elk geval
duidelijk is: Anne-Marie Maartens noemt zich
met recht een 'zeeslet'. Waarbij je dan vooral
aan iemand moet denken, die het zout op haar
huid wil proeven, die zilt eet en eindeloos
zonsondergangen boven zee kan fotograferen.
De hoofdstukken in het boek zijn alfabe
tisch gerangschikt, van Alikruiken tot Zout op
mijn huid (van Benoite Groult). Zeeslet is
hoofdstuk 94, en is vreemd genoeg terechtge
komen tussen Zeepokken (93) en Zeegroet (95).
Een vergissing? Of, wat de schrijfster zelf
noemt, 'een zeeslettenbakactie' om extra aan
dacht op het hoofdstuk te vestigen?
Recepten
Het boek biedt recepten voor het eigenzinnig
bereiden van kokkels, kreukels, oesters, mos
sels. En voor het rapen ervan, want wat dat be
treft zit je goed op Schouwen. Met oesters valt
ook een gin-tonic te fabriceren. De schrijfster
probeert 'garum' te maken, de Romeinse vis
saus. Maar dat wordt geen succes. Ze gaat mee
op drijfjacht, de geschoten haas - goed voor
twee hoofdstukken - wordt thuis geslacht:
Zeeslet
,,Met een mesje om de
geurklier heen. Zijn
poepertje. Staartje. Ik
probeer niet te veel na te
denken. Snijden. Zijn
vachtje afstropen."
Zeeslet houdt van de
buitenlucht. Met al in
haar prille jeugd een
voorliefde voor kaplaar
zen: „Eerst je jas op de
grond. Een snottebel
aan je neus. Gebukt hin
kend op de deurmat om je kaplaars uit te trap
pen. Net onder je hiel en dan naar boven heen
weer. Je sok hing treurig, nog warm ergens
in de laars. De geur van rubber." Haar moeder
noemt haar 'een straatmadelief. Eenmaal vol
wassen koopt ze merklaarzen: Aigle, Dunlop,
Le Chameau - mooie namen, maar ze willen
lang niet altijd passen.
Sinds ze drie jaar geleden in Ellemeet neer
streek, heeft ze Zeeland in haar hart gesloten.
Hoofdstuk 98 kreeg de titel 'Zeeuwsgelukkig'.
Daarin schrijft ze: „Horizon. Ik houd van hori
zon. Keiharde lijnen. Ruimte tot in de verte.
Oranje daken. Een kerktoren. Strepen in de
klei. Blondere duinen." En ook: ,,In Zeeland
gaan wonen, was thuiskomen. De openhartig
heid van de dorpsbewoners. Het land. Ik
voelde me Zeeuws. Direct. 100%. Met een Rot
terdams accent. Op deze bezielde plek. Waar
ik woorden vind. Ben ik vrij. #zeeuwsgeluk-
kig."
Zo is Zeeslet een alfabetisch levensverhaal
van Anne-Marie Maartens geworden. Een
schrijfster - zoals ze op haar website treffend
zegt - met 'een grote mond en een groot hart'.
Eens per maand, elke derde
donderdag, staat café 't
Schallemaaj in Ossenisse in
het teken van Zeeuwse boeken en
muziek. 'Zeeuws Klankboek' is de
titel waaronder die bijeenkom
sten worden gehouden. Donder
dag 17 januari vertellen Daniëlle
van Klooster en Peter van Drue-
nen vanaf 19.45 uur over hun boe
ken.
Daniëlle van Klooster (1975) uit
Vlissingen publiceerde in het
voorjaar van 2018 het boek Mama
ik ben kwijt. Daarin vertelt ze hoe
ze haar depressies te boven is ge
komen. Ze zegt: ,,Velen schamen
zich voor hun depressies en wor
stelen in hun eentje. Dat werkt
averechts. Het leven is niet alleen
mooi, dat wil ik duidelijk maken.
Laat anderen maar zorgeloze ver
halen schrijven. Dit is mijn ver
haal. Met een happy end."
De Vlissingse stadshistoricus
Peter van Druenen baarde vorig
jaar opzien met zijn boek De kli
maatparadox. Daarin buigt hij
zich over het probleem van de
snel groeiende wereldbevolking.
De link met het klimaat benoemt
hij zo: ,,Als de bevolkingsgroei
doorzet, wordt er honderden mil
joenen kilo's meer rundvlees ge
geten en gaan we nog meer vlie
gen. Met als gevolg, dat de zee
spiegel nog veel sneller gaat stij
gen dan we al dachten."
Paul Scheffer (foto) schreef
een actueel boek over de
vraag hoe we met grenzen
moeten omgaan: De vorm van
vrijheid. Dinsdag 15 januari geeft
hij om 20.00 uur een lezing in
Porgy en Bess Terneuzen.
Scheffer (1954) is sinds 2011
hoogleraar Europese studies aan
de Universiteit van Tilburg. In
zijn nieuwste boek analyseert
Scheffer hedendaagse problemen
als migratie, protectionisme en
terrorisme. Daarbij trekt hij
ferme conclusies over de toe
komst van Europa. In het persbe
richt over zijn boek meldt hij al
sinds zijn achttiende geïntri
geerd te zijn door grenzen. Naar
aanleiding van de vluchtelingen-
crisis, de Brexit en de muur die
Trump wil bouwen, heeft hij zijn
ideeën uitgewerkt. Voor hem be
staat er geen vrijheid zonder
vorm: een open samenleving kan
niet functioneren zonder een
grens.
geur
ra pi
Zeeuwse schrijvers
Het is een klein genre waar
voor ik een groot zwak heb:
de onzinpoëzie. Ofwel de
poëzie die licht mag lijken, maar
bij nader inzien zwaar op de hand
is. Kijk naar Piet Paaltjens of naar
zijn literaire nazaat Daan Zonder
land die verzuchtte: 'Die enkel la
chen, hebben er niets van begre
pen.' Al dat vrolijke rijmen is een
kortstondig werkzaam middel te
gen het schrijnen. In het lichte
vers zie je vaak een botsing van
grap en ramp, de rand van de af
grond is nooit ver weg. De vaste
vorm is een poging om even de
chaos van het leven te bezweren.
Simon
Knepper (geb.
1955) was een
tijdlang een
van de mees
ters van het
lichte vers. Hij
publiceerde
niet veel: in
1982 kwam de
bundel Heer,
bewaar de kat-
temepper uit
en tien jaar later verscheen het
boekje met de nieuwsgierig ma
kende titel De geur van Zeeuwse
meisjes. Het leven is lijden, alleen
spot kan je redden. Simon voor de
spiegel: 'De een wordt kip in
Ruurlo, De ander schaap te Weert,
En ik werd mens in Utrecht,
Maar niet gemotiveerd.'
Knepper naar de knoppen:
'Mijn geest is ziek, mijn lichaam
ondervoed,
En zelf voel ik me ook niet al te
goed.'
Juist zijn geringe poëtische pro
ductie wijst op zijn oprechtheid,
hij zwijgt als hij niets te zeggen
heeft.
Zierikzee
In zijn eerste bundel stond een ge
dicht Voordracht vol verwarring
over het lied 'Ik heb mijn hart in
Zierikzee verloren'. Bundel twee
biedt, zoals beloofd in de titel,
meer Zeeuws. En ook meer van
hetzelfde, zoals dat in lichte poëzie
hoort tegelijk hilarisch en wreed.
In een culinair gedicht wordt ie
mands kip-in-het-pannetje gepre
zen, 'maar niemand verlangt zich
een gade/ Die kat-in-het-bakkie
bereidt.'
Simon Knepper is vooral een
Zeeuwse schrijver vanwege zijn
Zeeuws volksliedje, een dialoog met
een matroos die balsem voor zijn
zinnen zoekt in Westkapelle.
Waarom daar?
'De blankheid van het Zeeuwse
land,
De Zeeuwse visserswijsjes,
En wiegend op een zilte bries
De geur van Zeeuwse meisjes.'
Wie krijgt geen zin in de poëzie
van de onzin?
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Zeeslet houdt van zee
Jan van Damme
'Zeeslet' is een alfabetisch levensverhaal van Anne-Marie Maartens. e
Anne-Marie Maartens
Anne-Marie Maartens: Zeeslet in 101 stukjes
- Uitgave van Korreltje Zeezout, 254 pagi
na's, 24,99 euro.
Si itltitt
Dy'
Zee itu'Sf
ttrcisjgs
Mario Molegraaf
