M'n zaete om de taefel te brullen
Romeins
'wattenstaafje'
12 ZEELAND
Streektaal
BRIEVEN
U kunt uw brief (maximaal
150 woorden) richten aan:
lezersredacteur@pzc.nl
of per post aan
Lezersredacteur PZC
Postbus 5046
4380 KA Vlissingen
08801-30210
Nederland kiest
Sinds kort wordt de mening van
de Nederlanders gevraagd, hoe
ze over iets denken. Dat wordt
dan door de minister maar voor
waar aangenomen. Bij de
Zwarte Pieten kwestie wordt
aan 3100 personen gevraagd hoe
ze er over denken en de uitslag
is dan dat Nederland niet meer
kiest voor de echte Zwarte Piet.
Verleden maand heeft Neder
land weer gekozen over de win
tertijd en minister Kajsa Ollon-
gren zegt dat Nederland heeft
besloten dat het altijd winter
tijd moet blijven (krant 19 de
cember). De democratie in Ne
derland gaat dankzij dit soort
peilingen hard achteruit, maar
dat kun je van deze minister die
het referendum om zeep heeft
geholpen wel verwachten. Als
1800 Nederlanders hun mening
wordt gevraagd over iets en de
minister dit ziet als de 'mening'
van Nederland gaan we toch
heel hard achteruit in een land
waar meer dan 17 miljoen men
sen wonen.
Jac. van Belzen
Pablo Picassoplein 68, Vlissingen
Mystificatie
Woensdag 12 december jl. was
op moreel vlak best wel een
dieptepunt, als je de krant zo
eens doorscrolde: De Weledel-
geleerde Heer Ralph Hamers
mocht/moest zich in de Tweede
Kamer verdedigen over de mal
versaties, die onder zijn bewind
hadden plaatsgevonden bij de
ING; tien jaar na de kredietcrisis
is er op moreel vlak schijn
baar/blijkbaar nog steeds niets
veranderd in de bancaire wereld
(zie ook mijn brief d.d. begin
oktober 2008).
Op dezelfde dag bleken de
managers van de PZEM-poot
van DELTA zichzelf behoorlijk
te hebben bevoordeeld; PZEM,
vroeger onze provinciale trots,
zoals de KLM het nationale pa
radepaardje was. Chapeau voor
Uw dappere stellingname, me
vrouw Schönknecht!!
En last but not least, raads
man Roethof, die de dood van
de omgebrachte Nicky Verstap
pen bagatelliseerde. Deze man
heeft hiermee zichzelf en zijn
beroepsgroep behoorlijk gedis
kwalificeerd. Het toverwoord
anno 2018; MYSTIFICATIE, en
de 'mystificanten' komen er ge
woon mee weg, populair ge
zegd.
Monique Sturm
Turkeye 16, Waterlandkerkje
Oostvaardersplassen
Jaren geleden werd door een
ambtenaar van Staatsbosbeheer
het plan bedacht voor een echt
natuurreservaat: de Oostvaar-
dersplassen (naar aanleiding
van het artikel 'Afschot bij
Oostvaardersplassen begon
nen', krant 11 december). Waar
alles volgens de natuurwetten
moest gaan, maarer moest
wel een hek omheen!!!!!
Er werd vergeten dat de die
ren in geval van honger en
dorst geen kant uit konden, en
dat de dieren zich voortplanten
en het er steeds meer worden
met minder voedsel, met als ge
volg veel lijdende dieren die de
hongerdood sterven. Bleker was
destijds tevreden over het ex
periment. Hij dacht niet aan de
dieren, maar aan hertenbief
stuk. PVV, VVD, CDA, SGP,
50Plus, SP, D66, CU, PvdA
stemden allemaal in met dit
barbaarse plan. PvdD pleit al ja
renlang voor de meest dier
vriendelijke oplossing, het ver
binden van Oostvaardersplas-
sen met andere natuurgebie
den, want de dieren hebben be
scherming, beschutting en
ruimte nodig in plaats van de
kogel!!
C. Minneboo
J. de Smitstraat 31, Oost-Souburg
Kringloop
Jarenlang verzorgde ik samen
met een buurman een maande
lijkse rommelwinkel in een au
tobox in het Middelburgse
Driewegenhof. Een aantal jaren
terug kreeg ik zonder enige
vooraankondiging een brief van
Woongoed om te stoppen. De
verkoop was 'strijdig met het
bestemmingsplan'. Destijds,
maar ook nu nog word ik aange
sproken door buurtbewoners
die zeggen de handel te missen.
Arme gezinnen werden ge
steund en het milieu was ermee
gediend.
Milieu is zeer zeker van toe
passing op een kringloop naast
een milieustraat voor afvalstof
fen. Bij opheffing van de kring
loop (krant 3 december) zullen
meer bruikbare artikelen op de
stort belanden!
Mijn advies is: laat, hoe dan
ook, de kringloopwinkel be
staan.
Kees Baan
Wijdauplantsoen 29, Middelburg
Fietspad
Veel mensen maken zich zorgen
over de veiligheid van het fiets
pad langs het Kanaal door Wal
cheren, van de Keersluisbrug in
Vlissingen tot aan de Sloebrug
in Middelburg omdat het echt
pikdonker is (krant 18 decem
ber).
Misschien is het een optie om
de kunstenaar Daan Roose-
gaarde en het bedrijf van Heij-
mans NV in te schakelen voor
een verlicht fietspad zonder lan
taarnpalen etc. Zie ook het ver
lichte fietspad wat de kunste
naar heeft gerealiseerd in het
Van Goghjaar tussen de plaatsen
Nuenen en Eindhoven. Ik heb
het zelf gefietst en het is indruk
wekkend en zeker goed verlicht.
Het zal best wel enige duit kos
ten maar met subsidie moet dat
toch te doen zijn.
Elly van der Bliek
Zeemanserve 30, Vlissingen
ulder aode jaeren elee kat-
WÊmÊ ten. Jao, nie aomè tehelieke,
WW 0. Bi je besukerd, vees te
vee waark. 't Is wè maklijker as on-
den, want dae mo je ok mee gae lo-
ape. A je weg wil mo je aoltied
dienke oe of je 't za doe. In wulder
gienge toe vee op vekansie, minstes
drie weken varre wegt. Gelokkig kon
onze dochter dan vo 't beêst zurhe.
Zo konde m'n ze mit 'n gerust
arte achterlaete. Nae 'n lange vekan-
sie kwaeme m'n mit de auto op 't
achterpad anrieje bie de garage in
toe kwam Jasper trek anrenne. Ie
kende 't geluud van d'auto. Jasper
was dudelijk blie in dat laet 'n katte
toch nie zo gauw maarke. Wat 'n eêl
goed wist, was oe of je 'n deure
most opemaeke. Want dat aod'n ons
dikkels zie doe. Neffen de terras-
deure stieng 'n bank. As 'n nae
binne wou, gieng 'n op de oahere
kant van de bank zitte in rammelde
an de krikke van de deure. Ie was
nie staark genocht om de krikke nae
benee te douwen. Dust zaalf kon 'n
nie nae binne komme. De dochter
die nog op Renisse woont, ei sint
kort ok wi 'n katte. Die weet 't beter
as Jasper. Ie spriengt van de grond
of naer de krikke in somtieds kan 'n
dan zo de deure opekriehe. Ik
dienke dat julder zaalf zukke dien
gen ok wè 's mee'emaekt want
onze uusdieren bin vee slimmer as
vee maansen wete. Onze Jasper ao
nie zo'n makkelijk leven. Ie kreeg 'n
kankerhezwel in eên van z'n poo-
ten. De dieredokter zei dat 't m3 't
beste was om die poot d'r of t'aelen.
Dat m'n laete doe. Toe dat wulder
de katte nae de operaosie konde
op'aele was 'n nog verdoafd. De as
sistente zei: as 'n biekomt mo j'n ma
's lekker verwenne. Noe, dat viel
nog agheêl nie mee, want toe dat
Jasper uut z'n verdoavieng kwam is
'n zo geschrokke, dat 'n achter de
kachel in de biekeuken is gekrope in
wulder konde 't beêsje nie te pak
ken kriehe. Pas toe dat 'n zaalf eêl
zielig nae vore kwam konde m'n
wat an dat verwennen gae doe. 't Is
wonderbaerlijk oe of 'n laeter mit
drie pooten kon sprienge. An de mi
sère was nog gin aande gekomme.
Tiedens eên van onze vekansies
aode m'n Jasper nae 't dierenasiel
ebrocht. Bie 't op'aelen wier d'r
ezeid dat 'n zovee most drienke. Jao,
in toe bleek dat 'n sukerziekte ao.
Daer is 'n ok an gesturve. Noe mot
ik d'r an dienke, dat in mien jeugd
in 'n groote stad wulder tuus neffen
'n katte ok eêl lank 'n witte
kees'ond aode. Dae waere m'n aomè
gek op. Dien ond kreeg 'n vurm van
astma in most 'of'emaekt' ore. Zo
wier dat in dien tied daer ezeid.
Moe gieng d'r mee naer 't abbe-
twaar in most 't beêsje zaalf in 'n
gaskotje zette. Mit dat ver'ael kwam
ze tuus in toe zaete m'n aomè om de
taefel te brullen. 'n Droevig ver'ael
deze keer, ma waer gebeurd.
UIT DE ZEEUWSE KLEI
Die rare Romeinen. Soms lij
ken ze meer op ons dan we
ons realiseren. Als Romein
kon je ook cosmetische producten
kopen. En niet alleen in de kernge
bieden van het rijk rondom de
Middellandse Zee, maar ook in de
plaatsen aan de rand van het Ro
meinse rijk. Zo ook in het huidige
Zeeland. Eén van de objecten in de
cosmetische instrumentendoos is
een zogenaamde oorlepel of oor
sonde, waarvan er in Aardenburg
tot op heden één is gevonden. Een
oorlepel ziet eruit als een lange
naald of steel met aan het einde een
klein rond 'lepeltje'.
Oorlepels werden in de Ro
meinse tijd gebruikt om met het
lepeltje de oren te reinigen en met
de naald vermoedelijk tanden en
nagelriemen schoon te maken.
Daarnaast kunnen ze medisch ge
bruikt zijn voor bijvoorbeeld de
wondverzorging. De Aardenburgse
oorlepel is vervaardigd van brons.
Dergelijke objecten, vooral de on
versierde, komen voor gedurende
de hele Romeinse tijd. Maar tijdens
de middeleeuwen en later werd het
oorlepeltje ook veel gebruikt. De le
peltjes konden zijn vervaardigd uit
diverse materialen, zoals been.
Oorlepels hebben een relatief
lange steel, zodat het uiteinde goed
kon worden ondergedompeld in
een flesje of balsemarium met olie.
Die olie kan normale (olijf)olie zijn
geweest. Olijfolie werd namelijk in
de Romeinse cultuur op allerlei
manieren gebruikt om het lichaam
schoon te maken, met name in de
huidverzorging.
De instrumentendoos van de
Romeinse vrouw (of man) was na
tuurlijk niet beperkt tot een oorle
pel. Ook zalfplaatjes, pincetten,
tandenstokers, kammen, scheer
messen en spatel- en lepelsonden
konden onderdeel zijn van een der
gelijk cosmetische uitrusting. Ook
een Romeinse doctor zal een oorle
pel in zijn 'gereedschapskist' heb
ben gehad, naast onder andere di
verse soorten spateltjes en sonden,
mesjes, pincetten en containers
voor allerlei soorten medicamen
ten. Het spreekt voor zich dat dit
soort objecten niet was weggelegd
voor het plebs. Ze hoorden bij de
levensstijl van de welgestelden in
het rijk. Een moderne analogie
voor een oorlepel is het heden
daagse wattenstaafje. Dat wordt
immers eveneens toegepast in de
persoonlijke verzorging, alsook bij
handelingen van meer medische
aard.
donderdag 3 januari 2019
Henk Blom
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Henk
Blom in het
Schouws.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
GO
Tweewekelijkse rubriek over ar
cheologische vondsten in Zee
land door Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland (SCEZ)
Joost van den Berg
Aardenburger oorlepel.
Oostvaardersplassen,
