E
<D
DE WEEK VAN PHLIPPEN
22
Hel halen van
milieudoelen is
nu onderdeel van
de bonus
SHELL MARJAN VAN LOON
en mens lijdt het meest
onder het lijden dat hij
I vreest', stond op het schil
derijtje dat vroeger bij mijn opa en
oma op het toilet hing. Deze tegel
wijsheid schiet door mijn hoofd als
ik nadenk over onze economie in
2018. We zijn zo bang voor wat er
kan gebeuren, dat we nauwelijks
merkten hoe goed het dit jaar ging.
Want wat we op basis van de fei
ten best waanzinnige hoogtijdagen
hadden kunnen noemen, werd in
de media en door economen vooral
omschreven als 'het gaat goed, maar
het kan elk moment afgelopen zijn'.
Het Centraal Planbureau omschreef
de economie dit jaar als: goed, maar
de dreiging groeit. Deze krant kopte
op Prinsjesdag zelfs dat er donkere
wolken boven ons hangen, die de
goede economische cijfers over
schaduwen.
Natuurlijk zijn die dreigingen niet
verzonnen. Het handelsconflict
tussen China en de VS is er onmis
kenbaar. De brexit is nog geen 100
dagen meer van ons vandaan. Maar
of deze dreigingen zich manifeste
ren is onzeker. En hoe ze uitpakken
al helemaal. Europa kan in theorie
zelfs profiteren als Chinezen en
Amerikanen Europese waar kopen
in plaats van die van elkaar.
Maar laten we nou eens naar de
feiten kijken. De Nederlandse eco
nomie groeit al achttien kwartalen
achter elkaar! We groeien zelfs flink
harder dan de landen om ons heen.
De werkloosheid is zo extreem laag
dat zelfs mensen die tig van jaren
niet de moeite namen te sollicite
ren - want toch kansloos - nu weer
de sprong wagen naar de arbeids
markt. We consumeren erop los, en
bedrijven produceren erop los.
Een noeste doemdenker zal zeg
gen 'hoogmoed komt voor de val'.
In zekere zin is dat waar. Denk
maar terug aan de hoogtijdagen van
2007, toen we onbezorgd dansten
op de vulkaan, waardoor de klap die
Flitsen
volgde des te harder aankwam. Dat
overkomt ons niet meer zo snel. Als
het in 2019 flink misgaat met de
economie dan kan niemand zeggen
dat er niet gewaarschuwd is. Maar
de vraag is natuurlijk of je er wat
aan hebt? Was de financiële crisis
meegevallen als we in 2007 minder
optimistisch waren geweest? Zijn
we nu, in 2018, door ons doemden
ken beter voorbereid?
Ik zou graag willen zeggen van
wel, maar ben bang dat dit niet
waar is. Als we zouden handelen
naar onze angst, dan zouden we fi
nanciële buffers opbouwen en
schulden afbetalen. Als ieder huis
houden reserves aanlegt nu de eco-
Wees bezorgd en leg
reserves aan of geniet
ervan en leef erop los
zolang het kan
nomie hoogtij viert en het geld laat
rollen als het slechter gaat, ja dan
zou die angst een geweldige raadge
ver zijn.
We zijn wel aan het doemdenken,
maar we handelen daar niet naar.
We consumeren stug door en onze
hypotheekschulden blijven door
groeien. Een slechte combinatie als
je het mij vraagt. Als goed voorne
men voor 2019 raad ik daarom aan
te kiezen. Wees bezorgd en leg re
serves aan of geniet ervan en leef
erop los zolang het kan.
Altice
Europe
Boskalis
ASML
Wessanen
et Marjan
van Loon aan
het hoofd
van Shell Ne
derland is er
een andere
wind gaan
waaien bij het bedrijf. Ze wordt
geroemd om de manier waarop ze
het probleem van de aardbevings-
schade in Groningen aanpakte.
Maar veel goodwill ging weer ver
loren in de discussie over de af
schaffing van de dividendbelas
ting. Ook wordt getwijfeld aan de
groene ambities van het olie- en
gasconcern. Dat hoort erbij, vindt
Van Loon. „Kritiek zal er altijd zijn
op zo'n groot bedrijf."
„We hebben het probleem lang
technisch benaderd. Zo van: hoe
repareren we die scheur in die
muur? Ik heb geleerd dat die ratio
nele benadering maar een deel van
de oplossing is. We hebben leren
luisteren naar de mensen en hoe
zij de problemen ervaren. Dat is
een hele stap voor een bedrijf dat
gewend is in technische oplossin
gen te denken."
„Nee, maar er zijn wel grote stap
pen gezet. Het is duidelijk dat wij
niet de partij moeten zijn die met
een oplossing komt. De regie ligt
in handen van de overheid, lokaal,
provinciaal en landelijk. De over
heid moet met de oplossing ko
men. Wij zijn er verantwoordelijk
voor dat de rekening betaald
wordt. Maar het gaat om meer dan
geld alleen. De gaswinning wordt
afgebouwd. Dat moet wel verstan
dig gebeuren, want het Groningse
gas speelt nog een belangrijke rol
bij onze energievoorziening. Voor
de toekomst moeten er ook
nieuwe banen komen in Gronin
gen. De provincie wil inzetten op
de energietransitie, de omslag
naar duurzame energie. Dat willen
wij ook. Daar liggen mogelijkhe
den voor de toekomst."
„Ja, wij zijn begonnen. Shell is on
derweg en er is geen weg meer te
rug. Dat hebben we ook duidelijk
uitgesproken. We hebben de am
bitie om in 2050 de CCL uitstoot
van onze energieproducten gehal
veerd te hebben. We hebben het
beloningsbeleid voor de top aan
gepast. Het behalen van milieu-
@sandraphlippen
eaewi sheid
Maar zo werkt het niet, helaas.
Sandra Phlippen is hoofd Neder
land bij het Economisch Bureau
van ABN Amro en docent aan de
Erasmus School of Economics.
China heeft de deur op een kier gezet voor de invoer van rijst uit de VS.
Dat is een unicum zeggen analisten, die hierin een signaal zien dat de ge
spannen relatie tussen beide economische grootmachten iets aan het ver
beteren is. China en de VS praten in januari verder over hun handelsconflict.
De Japanse aandelenbeurs is gisteren met een klein verlies gesloten.
De beurs van Tokio, die maandag de hele dag gesloten blijft vanwege oud
jaar, leed in 2018 het eerste jaarverlies sinds 2011.
O
Het ging alle
kanten op, maar
uiteindelijk sloot
de kabelaar als
koploper in de
AEX.
zaterdag 29 december 2018
Oliegerelateerde
aandelen wisten
hun winst vast te
houden.
Ook de chipbe
drijven boerden
goed op de voor
laatste beursdag
van het jaar.
De dalers, zoals
het voedingsmid
delenbedrijf,
waren veruit in
de minderheid op
het Damrak.
O
GO
Peet Vogels
Den Haag
U heeft veel gesprekken ge
voerd met gedupeerde Gronin
gers. Welke les heeft Shell ge
leerd?
Is dat probleem nu opgelost?
Wil Shell wel duurzaam worden?
Verreweg het meeste geld gaat
nog naar olie en gas.
