Speechschrijver Jan Snoek levert meesterwerkjes af
Hij schreef al de speeches van ministers en van
premier Balkenende, maar nu souffleert Jan Snoek
zelfs koning Willem-Alexander. Ook bij diens
kersttoespraak dinsdag. Wie is Jan Snoek?
'Vrede op
aarde begint
heel dichtbij' is
honderd procent
Jan Snoek
22
JAN HOEDEMAN
JEROEN SCHMALE
Hij is de koning onder de man
netjesmakers. En nu dus van
de koning zelf. Die zocht na
zijn inhuldiging in 2013 nog
een speechschrijver en per
soonlijk adviseur voor zijn
hofhouding. De keuze viel op
de beste ambtenaar op dat vlak: Jan Snoek. 'De
beste van allemaal', claimen collega-speech-
schrijvers en oud-ministers.
Het zegt iets over de professionalisering van
het koningschap. En het zelfbesef van Willem-
Alexander dat hij nog niet de Great Communi-
cator is, maar er wel goed in wil worden.
En Snoek heeft de ruimte gekregen. Zat
Beatrix nog statisch achter een tafel met een
boeket, in de vijf kersttoespraken van de hui
dige koning was Snoeks hand al zichtbaar.
„Ik zie een koning die non-verbaal veel
doet", zegt speechschrijver Jan Sonneveld, die
met Snoek op het ministerie van Verkeer en
Waterstaat werkte. „De koning staat en loopt
tijdens de toespraak. Jan is van de tekst, maar
ook van de setting en presentatie. Na de peri-
ode-Beatrix zie ik toespraken die een sprong
hebben gemaakt van spreker naar publiek."
„Ik app Jan altijd na de kersttoespraak," zegt
zelfstandig speechschrijver Renée Broekmeu-
len. „Het wordt de laatste jaren wat menselij
ker. Minder boven de mensen, meer ertussen.
De koning snijdt maatschappelijke problemen
aan op een toon waardoor mensen denken: dit
gaat over ons. Onder Beatrix was het te formeel
en ook wat poëtisch."
Wat is nou zo typisch Jan Snoek in de speech
van de koning? „Dat 'Vrede op aarde begint
heel dichtbij' is honderd procent Jan Snoek",
zegt Elza Kuipers. „Dat is wat Jan doet: hij
maakt het heel behapbaar, dichtbij en con
creet." Nog een voorbeeld dat iedereen zich
herinnert: 'Nederland is meer dan zeventien
miljoen selfies.'
De vraag rijst wat voor man Jan Snoek is. Al
lereerst: extreem bescheiden. In contacten met
collega's en bewindslieden deelt hij vrijwel
niets wat privé is. Snoek (55) komt uit een
hardwerkend calvinistisch gezin. Zijn vader
was docent Nederlands op een middelbare
school. Snoek studeerde Nederlands en kwam
te werken als jonge redacteur bij de Algemene
Rekenkamer. Zijn man regisseert opera's.
„Snoek heeft iets ondoorgrondelijks", zegt
Chris Buijnk, voorzitter van de Nederlandse
Vereniging van Banken. Hij leerde Snoek ken
nen toen hij plaatsvervangend secretaris-gene-
raai op Economische Zaken was. „Jan is er wel,
maar ook niet. Hij geeft vooral weergaloos een
stem aan wie zin teksten uitspreekt."
Elza Kuipers, nu zelfstandig speechschrijver,
noemt Snoek attent, open, betrokken en grap
pig. „Hij is ontzettend gevat, maar situationeel.
Het gaat nooit ten koste van iemand. In mijn
herinnering lagen we op Algemene Zaken re
gelmatig onder het bureau van het lachen. Hij
is allesbehalve saai en grijs. Ook niet flamboy
ant, maar als je hem spreekt op een borrel, dan
heb je een leuk gesprek."
Oud-collega Jan Sonneveld zegt: „Hij is soms
zó bescheiden dat ik denk: neem eens wat meer
ruimte in, Jan." Volgens Renée Broekmeulen,
ook speechschrijver, wil Snoek zich wegcijferen.
„De opvatting van Jan is dat je in dienst staat van
je spreker. Hij is de meest discrete, hij is de wan
delende onkreukbaarheid."
„Het geheim van Jans genialiteit is dat hij er
volledig voor gaat", zegt Melanie Schultz van
Haegen, voormalig minister van Infrastruc
tuur. „Hij vermorst geen tijd met rondhangen
in de wandelgangen. Hij werkt aan zijn passie,
de speech."
Snoek leest daarvoor veel kranten, literatuur,
poëzie, maar ook rapporten van het Sociaal
Cultureel Planbureau. „Daar gaat hij met een
potloodje doorheen, want ooit kan het ge
bruikt worden," zegt Kuipers. De speechschrij
ver heeft altijd het gevoel dat hij te weinig in
put krijgt. „'Ach ja, de inhoud doen we er wel
even bij', zegt Jan dan."
Toen Kuipers en Snoek samen voor Balke
nende werkten, liep de minister-president
vaak aan de vooravond van een speech nog
even bij hen binnen. „'Kan er nog een grapje
bij?' vroeg hij. Dan zei Jan: 'Het lijkt wel of we
ZATERDAG 22 DECEMBER 2018 GO
van de koning
Jan Snoek (r.) houdt zich altijd op de achtergrond, maar zijn hand in de optredens en toespraken van Willem-Alexander en Maxima is onmiskenbaar, foto robin utrecht
