Chaos compleet in
Trumps Witte Huis
Waarom zijn de
Koerden toch
altijd de pineut?
'Johnsons keken toe hoe Ivana stierf'
15
Vraag bij het nieuws
President luistert alleen naar zijn fans
Amerika trekt zich terug uit Syrië.
Turkije maakt zich op om de Koerdische
enclave aan te vallen. De Koerden voelen
zich opnieuw verraden door het Westen.
Dat was een verkiezingsbe
lofte. Trump vindt de kos
ten van de militaire aanwe
zigheid niet opwegen tegen
politieke invloed in de regio.
Hij kan niet zoveel met de
vrijheidsdrang van de in
tern verdeelde Koerden. Hij
doet liever zaken met de lei
ders van sterke staten, zoals
de Turkse president Erdo-
gan. De laatste ziet de Koer
den als bedreiging.
Sinds 2013 hebben de Koer
den op de slagvelden in Irak
en Syrië meegevochten te
gen IS. De beloning daar
voor bleef uit. In tegendeel,
het Westen gaf niet thuis
toen de Turken dit jaar het
Noord-Syrische district
Afrin heroverden (waar de
meerderheid Koerdisch is)
en ook niet in 2017 bij het
olierijke (overwegend Koer
dische) Kirkoek, toen het
Iraakse leger door de Koer
den bevrijd gebied terug
nam. Nu de Amerikanen
Syrië verlaten, is het wach
ten op een volgend Turks
offensief. De Amerikaanse
troepen, die samen met de
Koerden tegen IS streden,
deden de Turkse president
Erdogan tot nu toe aarzelen
aan te vallen.
Het is een geëmancipeerd
volk zonder land. Ondanks
beloften van het Westen aan
de Koerden na de val van
het Ottomaanse Rijk zitten
ze letterlijk met de brokken
daarvan in vier landen: Tur
kije, Irak, Syrië en Iran. De
Koerden hebben verschil
lende religies, verschillende
talen en ook verschillende
politieke ambities en strate
gieën. Er zijn Koerdische
terreurorganisaties als de
PKK die Turkije argumen
ten geven keihard terug te
staan en een Koerdische
staat aan de zuidgrens te
voorkomen.
De Syrische Koerden kun
nen niet op tegen het Turkse
leger en zullen worden ver
jaagd. Dat kan leiden tot re
acties van de Iraakse Koer
den en de PKK. Gevreesd
moet worden voor aansla
gen in Turkije.
De Koerden hebben met de
rug tegen de muur gestre
den tegen IS dat ook gifgas
inzette. Met name bij Ko-
bani sneuvelden veel Koer
den. De Peshmerga ('Zij die
oog in oog staan met de
dood'), toonden meer dan
eens hun moed op het slag
veld. Elke stad in het noor
den van Syrië heeft een
kerkhof vol Koerdische
martelaren. Ook de rol van
de vrouwelijke strijders is
vaak belicht. Veel meer dan
elders in de regio zijn Koer
dische vrouwen geëmanci
peerd en hebben ook zij
grote offers gebracht in de
strijd.
Minister van Defensie Jim Mattis
laat een bommetje ontploffen in
Washington met zijn ontslagbrief.
Hij vertrekt omdat hij het pertinent
oneens is met Trumps besluit
plotsklaps de Amerikaanse troepen
terug te trekken uit Syrië. Daar
kwam nog een troepenverminde
ring in Afghanistan bovenop. „U
heeft recht op een minister van De
fensie met een visie die beter aan
sluit bij die van u", schrijft Mattis.
In zijn brief geen letter lof voor de
president. Mattis beschrijft hoe be
langrijk bondgenootschappen voor
de VS zijn - een terechtwijzing voor
Trump nu hij in Mattis' ogen de
Koerdische strijders die het vuile
werk opknapten in de strijd tegen
IS aan hun lot overlaat. Amerika
kan alleen zijn nationale belangen
verdedigen, schrijft Mattis, als het
respect toont aan haar bondgeno
ten. „Op dezelfde manier geloof ik
dat we vastberaden en ondubbel
zinnig moeten zijn in onze aanpak
van landen met strategische belan
gen die in toenemende mate op ge
spannen voet staan met die van
ons", schreef Mattis. Vrij vertaald:
Amerika was
lang oorlogsmoe,
maar nu is
Washington te klein
Mattis wil niet langer iets te maken
hebben met Trumps gedweep met
Vladimir Poetin.
Amerika was lang oorlogsmoe,
maar nu Trump op weinig door
dachte wijze troepen naar huis
haalt, is Washington te klein. Ook
de wereld schrikt. Mattis is de sta
biele factor in Trumps kabinet. Di
plomaten vertrouwden Trump niet
toen hij aantrad, maar werden ge
rustgesteld door de aanwezigheid
van de standvastige generaal. An
dere stafleden die gezien werden
als de 'volwassenen' in zijn rege
ring, zoals buitenlandminister Rex
Tillerson, zijn al ontslagen. Die an
dere gedisciplineerde generaal,
stafchef John Kelly, vertrekt bin
nenkort. Mattis, Kelly en al opge
stapte veiligheidsadviseur H. R.
McMaster spraken naar verluidt
ooit af dat altijd één van hen in de
buurt van Trump moest zijn.
„Dit is een droevige dag voor
Amerika", zei senator Ben Sasse,
een partijgenoot van Trump die
niets van diens isolationisme moet
hebben. Marco Rubio, ook een Re
publikein, stelde dat het aftreden
van Mattis 'overduidelijk' maakt dat
de VS afstevent op 'ernstige be
leidsfouten' die de natie 'in gevaar
brengen, bondgenootschappen be
schadigen en onze tegenstanders
sterker maken.'
Het aftreden van de minister
komt op een moment dat Trump
toch al hoog spel speelt. Hij weigert
een begrotingswet te tekenen als
geen geld wordt vrijgemaakt voor
de bouw van zijn grensmuur. Zon
der begroting sluiten overheidsin
stellingen en krijgen ambtenaren
die moeten doorwerken niet be
taald tijdens de feestdagen.
Trump luistert bovenal naar zijn
fanatieke achterban. Hij zette in de
begrotingsonderhandelingen de
hakken in het zand nadat rechtse
commentatoren waarschuwden
dat hij zonder zijn muur steun van
aanhangers verloor en nooit herko
zen zou kunnen worden. Om ver
gelijkbare motieven trok hij de
troepen terug uit Syrië: om een be
lofte na te komen, ongeacht het ad
vies van deskundigen of het lot van
de Koerdische strijders.
Advocaat Sankara Nair stelt in zijn
68 pagina's lange pleidooi dat de
Johnsons via een internationaal ar
restatiebevel aangehouden moeten
worden. Volgens Nair is er in elk ge
val sprake van dood door schuld,
waarop in Maleisië tot tien jaar cel
straf staat.
Nair concludeert dat Ivana op
7 december 2017 een fatale hoeveel
heid drugs en alcohol in haar bloed
had. De Johnsons, met wie ze de
nacht had doorgebracht, deden
niets. Mogelijk is de drugs haar toe
gediend door deze te mixen met
zoete cider. Dat moet geleid hebben
tot oververhitting, met dodelijke
afloop.
Toen Ivana dood was, hebben de
Johnsons uren nagedacht hoe ze dit
moesten uitleggen. Maleisië kent
strenge straffen voor drugsgebruik
en drugsbezit. Ze besloten, volgens
de familie Smit, om het op een on
geluk of zelfmoord te laten lijken
door haar over de balkonrand te
gooien.
Nair noemt de conclusie van de
politie dat Ivana's dood een onge
luk was, onkundig en vooringeno
men. Er hadden tal van alarmbellen
moeten afgaan, zegt Nair.
De politiefunctionarissen von
den de sitatie verdacht, maar han
delden daar niet naar. De plaats de
lict werd niet verzegeld en er werd
beperkt dna-onderzoek gedaan. De
cider werd niet onderzocht. Ook
ging de politie de fout in door Luna
Johnson vanuit de politiecel de
schoonmaakster te laten bellen. Zij
dweilde de vloer en ruimde op. Pas
toen ze klaar was, kwam de techni
sche recherche het appartement in
voor sporenonderzoek. De rechter
doet 22 januari 2019 uitspraak over
de vraag of de dood van Ivana Smit
een ongeluk of een misdrijf was.
zaterdag 22 december 2018
Crisis in Washington: de presi
dent dreigt de overheid op slot
te gooien, de onwankelbare mi
nister van Defensie kan er niet
meer tegen en stapt op. De beer
is los, in de Oval Office.
Bob van Huët
Waarom roept Donald
Trump Amerikaanse solda
ten terug?
Wat maakt Trumps besluit
frustrerend voor de Koer
den?
Waarom zijn de Koerden
altijd de pineut?
Wat gebeurt er als Turkije
aanvalt?
Waarom is er zoveel sym
pathie voor de Koerden?
Karlijn van Houwelingen
Washington
Alex en Luna Johnson hebben
Ivana Smit mogelijk zien ster
ven. Dat stelde de advocaat van
de familie Smit, Sankara Nair,
gisteren in zijn slotpleidooi voor
de rechtbank in Maleisië. Als de
veroordeeld worden, wacht hen
tien jaar celstraf.
Ton Voermans
Rotterdam/Kuala Lumpur
Jim Mattis en Donald Trump in oktober, fotoepa
