Een blik in de toekomst met
Voor boeiende colleges over grootse wetenschappelijke
ontwikkelingen kom je snel uit bij één naam: Robbert
Dijkgraaf. Volgende maand laat hij ons op NP01
kennismaken met 'De Toekomst'.
22
Hoe ziet ons leven er
straks uit? Kunnen
we een verbeterde
versie van onszelf pro
duceren, alles maken
wat we zelf willen?
Als we niet uitkijken,
bepalen computers dan straks ons hele
leven?
Het zijn brandende vragen over een
wereld die nooit een stilstaande vijver is:
de wetenschap. Natuurkundige Robbert
Dijkgraaf (58), hoogleraar aan de Univer
siteit van Amsterdam en directeur van
het Institute for Advanced Study (IAS)
in Princeton (VS), behandelt in zijn tv-
colleges over Leven, Technologie en In
formatie een toekomst die er al is. Niet in
de huiskamers, maar in laboratoria en
universiteiten.
„De ontwikkelingen in de wetenschap
stapelen zich met steeds grotere snel
heid op", signaleert hij. „Vijftig jaar gele
den, in 1969, begon internet, werd de
code van dna ontdekt. Ik keek als jon
getje van 9 naar de maanlanding. Het
was fascinerend. Er werd gewerkt met
grote computers. Nu zit al die techniek
letterlijk in onze binnenzak. De nieuwe
techniek van morgen en overmorgen zit
over 25 jaar al in diezelfde binnenzak.
We zitten aan het begin van een lawine,
de eerste sneeuwvlokjes vallen al."
Dijkgraaf wijst erop dat hij bij de op
names zelfs al werd ingehaald door
nieuwe ontwikkelingen. Twee dagen na
het college 'Leven' brak wereldwijd de
discussie los over de verrichtingen van
de Chinese arts He Jiankui, die het dna
van een baby zou hebben gemanipu
leerd om haar restistent te maken tegen
hiv. „Zo snel kan het gaan", aldus de we
tenschapper.
Zijn drie colleges gaan over de kleine
bouwstenen van nu. Over dna, over bits,
over algoritmen. „De wetenschap gaat
daar nu pas echt mee bouwen. Alle tech
nieken gaan zich met elkaar vermengen.
De techniek omarmt het leven."
„Daar is geen eenduidig antwoord op.
Een hoop dingen gebeuren gewoon, of je
wilt of niet. Nederlanders maken zich
bijvoorbeeld zorgen over hun privacy,
maar we zullen het toch moeten heb
ben over biomedische data. Met een
antwoord op de vraag: wat doen we
daarmee? Het draait erom welke
maatschappij we willen zijn.
Ons leven wordt al door veel tech
niek bepaald. Kijk naar je smart-
phone. Mijn vrees is wel dat al die
kleine technologie ons gaat regeren,
overal en nergens, zonder dat we het in
de gaten hebben. Dat is een reëel risico.
Maar aan de andere kant wil je een ge
zond en welvarend leven."
„De onderzoekers in mijn colleges staan
in het veld. Het zijn spelers die zich be
wust zijn van hun verantwoordelijk
heid. Maar er is het gevoel dat het zo'n
vaart niet loopt. Machines nemen de we
reld niet over. De wetenschappers con
centreren zich op verbeteringen. Zoals
de computerspecialist Max Welling. Hij
hamert erop dat je met kunstmatige in
telligentie allerlei zaken veel beter kunt
regelen. Met bijvoorbeeld slimmere
technologie in het verkeer.
De experts hebben een nuch
tere kijk. Maar ze worste
len wel met een
dubbele bood-
ZATERDAG 15 DECEMBER 2018 GO
A
Een beestenboel
van slimme apparaten
HANS VAN ZON
Er zullen niet alleen hoogtepunten
zijn, er dreigen ook gevaren, valkui-
ken. Hoe ver mag je als wetenschap
per gaan?
U sluit elk college af met een talk
show met Nederlandse topweten-
schappers over het behandelde
thema. Zijn zij zich bewust van hun
verantwoordelijkheid?
