Van het Zwin naar de Hedwige
mm
ÉÉ^iik.
vi s
4
¥WK r*
-nr-v
Ik kan best aan de
Nederlandse kant
wonen. Als de
samenleving
maar zedig is'
«Mi
M
duidelijk dat er een grens in de onmiddellijke nabij
heid is. Daarvan kun je dichterlijk worden - begin dit
jaar zijn er op het uitzichtpunt met de grenspaal pa
nelen met haikugedichten geplaatst: 'fietsend langs
de dijk zicht op de eeuwige zee dromend en den
kend'.
Deze ochtend is Paul Stoop de eerste die in de
remmen knijpt op het westelijke grenspunt. Hij is op
de terugweg van Breskens naar zijn thuishaven
Knokke, een traject dat hij meerdere keren per week
aflegt. Met zijn 74 jaar is hij een sportieve fietser, in
2018 heeft hij al 19.166 kilometer achter de wielen. Of
hij de grens ervaart? Nee, in feite niet. Toch: „Tien
jaar geleden werd ik in Knokke omver gereden door
een auto. Mijn linkerknie was op meerdere plaatsen
gebroken. Sindsdien zoek ik veiliger fietspaden op.
Zo ben ik in Nederland terechtgekomen."
Joke Kok woont zes jaar in Zuidzande. Ze was eer
der thuis in de omgeving van Zaandijk. Nu is ze aan
de wandel met Daphne en Myra de Jong, vriendin
nen die daar vandaan komen. Haar man is professio
neel fluitist. Omdat hij veel werk had in Duitsland
hebben ze ook een tijd lang in Groningen gewoond.
„We zoeken graag de grens op", lacht ze. „Maar hier
-'7.
in Zeeuws-Vlaanderen heb ik niet het
gevoel dat er nog een echte scheiding is I
tussen de landen. We wandelen toch net
zo makkelijk hier als daar?" Ze wijst naar
de Nederlandse en de Vlaamse kant.
We moeten verder. Op één dag van het
Zwin naar de Hedwige, dan mag je niet te
lang treuzelen. Onderweg naar Retranche-
ment komen we Bram Basting tegen, oud
voorzitter van de plaatselijke dorpsraad.
Voor hem voelen Vlaanderen en Zeeuws-
Vlaanderen al lang als één: „Wat wil je, mijn
vrouw is een Belgische." Hij heeft warme herin
neringen aan de spoedopvang in Knokke, toen hij
daar met een dubbele longembolie werd binnenge
bracht. „Als je het mij vraagt, dan zeg ik: laat die hele
grens maar verdwijnen." Of we de drieling kennen?
Omdat de bomen hun blad hebben verloren krijgen
we vanaf de wallen van Retranchement de drie in
lijn staande grenspalen in beeld. De middelste kon
pas in 1873 worden geplaatst nadat het Zwin was in
gepolderd.
De grens die we volgen werd aan het eind van de
Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) vastgelegd. Met
dank aan de Oranjeprinsen Maurits en Frederik
Hendrik, die met moed en list de Spanjaarden buiten
de deur hielden. Napoleon gooide anderhalve eeuw
later het hele Europese statenpatroon overhoop en
lijfde Zeeuws-Vlaanderen in bij de departementen
van de Schelde. In die jaren rond 1800 was er geen
landsgrens. Dat bleef in feite zo tot 1830, met dien
verstande dat het landje van Hulst tot Cadzand toen
wel weer deel uitmaakte van de provincie Zeeland.
Nadat België een zelfstandige natie was geworden,
werden in 1843 de eerste palen geplaatst om Neder
land en België precies af te bakenen.
Dat jaartal komen we tegen op de grenspaal bij
Carlo van de Plasse. Hij woont al heel zijn leven - hij
is 79 jaar - op de grens en heeft er zijn brood ver
diend met een grenswisselkantoor annex reisbureau
annex tankstation. En vast nog meer. De invoering
van de euro betekende het einde van zijn kantoor.
Nu raast het verkeer zijn deur voorbij, er zijn geen
douaniers meer die een stopteken geven. Van de
Plasse: „Ik ben de meest westelijke bewoner van Ne
derland, de grens loopt door mijn tuin. Inderdaad, ze
rijden hier veel te hard. Vanaf Nederland mag je 50
kilometer per uur, vanaf België 70. Het is wachten op
een ongeluk, wachten op het moment dat er hier een
vrachtwagen naar binnen rijdt. Maar ik ben blij dat
de grenscontrole weg is. Geen Belgische franken
meer, geen Franse. Het is echt beter zonder grens,
door het vrije verkeer hebben we meer aan elkaar.
/Afschaffing van de Europese Gemeenschap, zoals ik
sommigen hoor zeggen, is een heel slecht idee."
Michel de Smidt is 44 jaar geleden geboren op de
Tol bij het Vlaamse Middelburg, tussen Eede en
Heille. Zijn restaurant ligt net aan de Nederlandse
kant. Hij heeft herinneringen aan de vliegende bri
gades: mobiele groepen douaniers, zowel Vlaams als
Nederlands, die het op smokkelaars van rundvee
hadden gemunt. De Smidt was in 2009 landelijk
nieuws, toen hij er na veel gesteggel in slaagde om
een aansluiting te krijgen op het Vlaamse gasnet. Hij
glimlacht: „Als jullie straks van het Groningse gas af
moeten, blijft bij mij de kachel branden." Maar alle
gekheid op een stokje, in zijn beleving bestaat de
grens nog volop. De verschillende btw-tarieven, de
accijnzen, de niet op elkaar afgestemde verzekerin
gen. Hij zegt: „Het is door de verschillende accijnzen
voor mij lastig om even snel een krat bier in het
Vlaamse Middelburg te halen. We hebben
FOTO'S CAMILE SCHELSTRAETE
VERVOLG VAN PAGINA 3
ZATERDAG 15 DECEMBER 2018 GO
fi t v r
LM I»-*',-.- A7T
S2re$Af®S@É
f »>-./■ «'TM^-S^SÈ
Viv .V*
Kristine Sarens, Koewacht
