Vader in een ander daglicht
Een golf hilarische onzin
'Was ik
maar een
Vlaming,
denk ik
soms'
RECENSIES
MET
VER/IR//
V/V.\
BELGIÉ
Levende
bezems
Annie M.G.
Schmidt
De mooiste
kinder
gedichten
Het boek dat ik aan mijn
kleinkinderen voorlees
In mijn jeugdjaren
verslonden
Het boek dat ik zelf had
willen schrijven
De eerste keer dat de vader van
de Belgische schrijver Bart
Meuleman over zijn afkomst
begint, tijdens een autorit, leidt
dat nauwelijks tot een diep
gaand gesprek. Maar wel tot een
besef bij Meuleman: 'Aan alles
wat hij als vader ooit deed of
naliet, gingen kwesties vooraf
Ze hadden hem gekneed tot de
ietwat komische, goedmoedige
figuur die ik in hem was gaan
zien. Het was maar een deel van
de werkelijkheid.'
Hoe mijn vader werd verwekt
(Querido, €19) is Meulemans
reconstructie van een cruciale
periode in het leven van zijn va
der Jos en zijn grootmoeder
Anna, die hij slechts kent als
een boze, onvriendelijke vrouw.
Meuleman verweeft de ge
schiedenis van drie generaties
met verschillende verhaal
lijnen: van Anna die als dienst
meid in Brugge zwanger wordt
van haar baas, van zijn vader die
als jongeman terugkeert naar
Brugge en van hemzelf: een
zoon die zijn vader ineens in
een ander daglicht ziet.
In warmbloedig proza schetst
Meuleman een ontroerend
portret van een familie met een
ongelukkige geschiedenis. Zijn
roman is bovenal een portret
van een vervlogen tijd. Een tijd
die niet eens zo ver achter ons
ligt, maar wel ingrijpend is ver
anderd.
Op de eerste pagina van Achter
een struik (Prometheus, €20)
van Herman Brusselmans geeft
de ik-persoon zijn hond een
schop tegen z'n kloten. Vervol
gens maakt hij een boodschap
penlijstje met negen keer
'haringsalade', waarna hij ver
sombert en nadenkt over de
toestand van krentenbollen,
atavisme en bordeelsluipers.
Zo gaat het 220 bladzijden
door. Van navels met een odeur
van kattenbraaksel tot professo
ren in de filosofie die weigeren
aan een pruim te voelen.
Een zin is vaak een uitwer
king van het schijnbaar onbe
langrijkste element in de voor
gaande. Daardoor ontstaat een
bijzonder effect: de lezer raakt
los van de verhaallijn, voor
zover die er is, en vindt het al
heel wat als hij elke afzonder
lijke zin in zijn absurde logica
doorgrondt. Achter een struik is
daarom alleen te lezen in kleine
doses.
Niet dat het saai is. De golf
hilarische onzin kan een glim
lach oproepen. Geleidelijk klin
ken ondertonen van weemoed
door. Brusselmans zelf duikt
op; zijn geliefde Dolly is het
enige personage dat er goed
vanaf komt. Zij maakt hem
gelukkig. Zo is deze roman die
eigenlijk gaat over een moord
tijdens een Gents filosofencon-
gres, mede te lezen als een lof
lied op de liefde.
Tetzner
plotpma
Maaike Meije
Hemelse
i mevrouw
J Frederikft
Sieb Posthuma
Hugo Claus
Het verdriet van België
„Ongeëvenaard, hoe Claus aan
de hand van het leven van de
jonge Louis de armoede en de
opkomst van het nationalisme en
fascisme in Vlaanderen weet te
schilderen. Zo rijk en beeldend.
Op dat bourgondische taal
gebruik kan ik soms jaloers
zijn. Dan denk ik: was ik maar
geboren als Vlaming."
Annie M.G. Schmidt
De mooiste kindergedichten
„Mijn kinderen zijn allang de
deur uit, maar ik verheug me
op de aanstaande geboorte
van mijn eerste kleinkind. Want
niets is mooier dan samen in
een boek lezen. Het eerste wat
we dan lezen? Dat wordt vast
iets van Astrid Lindgren. Of
nee, ik kies toch voor de kin
dergedichten van Annie M.G.
Schmidt."
Lisa Tetzner
Levende bezems
„Ik moet een jaar of 10 zijn ge
weest. Ik ging helemaal op in de
harde werkelijkheid van een jon
getje uit een arme Zwitserse
grensstreek, dat door zijn fami
lie wordt verkocht aan een kin
derhandelaar. Giorgio moet
werken als schoorsteenveger in
Milaan. Als hij afscheid van zijn
grootmoeder neemt, vraagt hij:
'Waarom? Waarom moet ik
gaan?' Dan legt ze hem uit dat
hij, hoe jong ook, de enige is die
zijn familie uit de ellende kan
redden. Die bijna niet te dragen
verantwoordelijkheid, gelegd op
de schouders van een kind, ben
ik nooit vergeten."
ROMAN
Bart Meuleman
Hoe mijn vader werd
verwekt
ViviandeGier
ROMAN
Herman Brusselmans
Achter een struik
Egbert Jan Riethof
ZATERDAG 15 DECEMBER 2018 35
