<D O O 16 PSYCHOLOGELD INTERVIEW PIETER LAKEMAN 33 jaar geleden begon financieel expert Pieter Lakeman met zijn strijd tegen de banken. En die duurt voort, ook na vandaag. „Tijd om met pensioen te gaan heb ik niet. De banken hebben het licht nog niet gezien." Het Nibud roept al jaren dat we financi eel zelfredzamer moeten zijn. We moe ten zelf onze bankzaken regelen, zelf alle rekeningen betalen en zelf een spaarpot aanleggen voor later. Dat lukt helaas niet ieder een. Ruim 360.000 Nederlandse huishoudens hebben ernstige betalingsproblemen, zij kun nen hun huur soms niet betalen of zijn wei eens afgesloten geweest van energie. Toch vindt het overgrote deel van hen dat zij geen hulp nodig hebben, zo bleek deze week uit onderzoek van het Nibud. En daar baalt de budgetvoorlichter nogal van. Ho ho, het is niet de bedoeling dat die mensen alles zelf willen doen. Op de website van het Nibud lees ik dat je niet alleen financieel zelfredzaam bent als je je eigen geldzaken kunt regelen, maar ook als je weet wanneer je hulp moet inroepen. Ik vrees echter dat die nuance verloren gaat in een sa menleving die 'voor jezelf zorgen' hoog in het vaandel heeft staan. Zelf doen is sterk, hulp vragen is zwak. En dus houden mensen zich zelf voor dat het allemaal wel meevalt, en ze geen ondersteuning nodig hebben. En ja, dat is zorgelijk. Bijvoorbeeld als het een alleenstaande moe der betreft die niet voor haar kinderen kan koken omdat de stroom is afgeslo ten. Uit onderzoek van de Universiteit van Amster dam en de Universiteit voor Humanistiek blijkt dat het streven om de burger zelf hulp Vragen redzamer te maken schade- is zwak lijk is. Wetenschappers concludeerden dat de na druk op zelfredzaamheid leidt tot gevoelens van schuld en schaamte. Mensen krijgen het gevoel dat ze tekortschieten als het henzelf niet lukt. Bovendien ontbreekt het kwetsbare groe pen, zoals mensen met schulden, vaak aan een goed netwerk dat hen kan helpen. Terwijl de overheid wel rekent op een omgeving die bij springt als het moeilijk wordt. De nadruk op zelf doen vergroot bovendien de kloof tussen arm en rijk. Met een goedge vulde bankrekening kun je zelfredzaamheid simpelweg afkopen. Je schakelt gewoon een fi nancieel adviseur in als je weinig ophebt met geldzaken. Dat kun je je niet permitteren als je al in de rode cijfers staat. Er is wel gratis schuld hulp van de gemeente, maar die is slecht toe gankelijk. De wachttijden zijn lang en mensen moeten zich vaak door een hele papierwinkel heen werken. En dat moeten ze, in het kader van de zelfredzaamheid, uiteraard allemaal zelf doen. Het Nibud wil dat mensen zelf kunnen in schatten wanneer ze hulp nodig hebben, en die vervolgens ook nog eens zelf regelen. Dat blijkt bijna 300.000 huishoudens niet te luk ken. Niet alleen omdat hulp moeilijk te krijgen is, maar ook omdat ze de ernst van de situatie niet inzien. Dus laten we alsjeblieft afscheid nemen van het idee dat iedereen fi nancieel zelfredzaam moet zijn. Zorgelijk dat veel mensen denken: Altice Europe Philips ASML Adyen ieter Lakeman publiceerde afge lopen week het boek Banken fa lende toezichthou ders, over schan dalen waarbij banken betrokken waren. Aanlei ding was de verkoop van tiendui zenden renteswaps aan mkb-be- drijven. De banken maakten flinke winst, maar duizenden onderne mers kwamen in grote problemen. „Wat je ziet, is dat banken nog steeds in de eerste plaats aan zich zelf denken. Dat is wel een con stante in al die jaren." „In 1985 schreef ik, samen met Pauline van de Ven, het boek Failliet op krediet. Daarin beschre ven we hoe banken veel te lang veel te veel krediet blijven ver strekken aan bedrijven in proble men. Dat doen ze omdat Neder landse banken heel veel zekerhe den opeisen bij bedrijven. Zelfs de handelsvoorraad die nog niet is betaald, kan de bank als onder pand nemen. Bij een faillisse ment krijgt de bank zijn geld te rug, maar hebben de leveranciers het nakijken. Dat is nergens in Europa zo erg als in Nederland. Aan die praktijk is nooit een eind gekomen. Sterker, het is nog er ger geworden door de verkoop van renteswaps. Toen konden de banken nog meer onderpanden eisen bij de ondernemingen. So wieso is de hele verkoop van ren teswaps alleen voordelig voor de bank." Het ging de banken er alleen om zo veel mogelijk geld te verdienen met die renteswaps Strijder Lakeman geniet bekendheid als strijder tegen fouten van accoun tants. Bij het grote publiek werd hij bekend toen hij in een tv-pro- gramma opriep tot een bankrun op de DSB Bank van Dirk Sche- ringa. Aan die oproep werd mas saal gehoor gegeven, waardoor de bank ten onder ging. Spijt heeft hij niet van dat optreden. Bij accountantscontrole is sprake van een structuurfout. Ze worden betaald door degene die ze moeten controleren. Die accountantscon troles stellen in de praktijk vaak niet veel voor. Fouten in de jaarre kening zijn uiteindelijk nadelig Het is nergens in Europa zo erg als in Nederland. En het is nog erger geworden voor de aandeelhouders. En van aandeelhouders mag je iets meer kritische zin verwachten. Banken hebben vaak een machtspositie ten opzichte van hun klanten. Daarom is het belangrijk om schandalen bij banken te bestrij den. En vergeet niet dat ik me al vanaf het begin van mijn carrière op de banken heb gericht." „Wat Dirk Scheringa deed, was bijna oplichterij. Hij verkocht zijn klanten verzekeringen voor tien keer zo veel als waarvoor hij ze zelf inkocht. Die praktijken waren de reden om me actief op het bank wezen te storten. Hoe langer die man door kon gaan met zijn prak tijken, hoe groter de schade voor de klanten zou zijn geworden." „Ik moet eerlijk zeggen dat hij nog een heilige kerel is als je zijn prak tijken vergelijkt met de verkoop van renteswaps door de banken. Die zijn vooral in 2007 en 2008 massaal verkocht aan het midden- en kleinbedrijf. Een renteswap be schermt de afnemer tegen een stij gende rente op zijn lening. Maar de swap kost de klant geld als de rente daalt. Banken hebben hun klanten bewust een te hoge vaste rente voorgespiegeld. Op het mo ment dat ze de swap afsloten, le den ze al verlies. In totaal zijn ze voor zeker 14 miljard euro bena deeld. Ondernemers moesten een swap kopen, anders kregen ze geen krediet. Die hele affaire deugt niet. Het ging er voor de banken alleen maar om zo veel mogelijk geld te verdienen met die swaps." „Nee, was dat maar waar. Ze krij- donderdag 13 december 2018 Zelf doen Reageren? economie@persgroep.nl O GO De Franse kabelaar was de koploper indeAEX. Alle hoofdfond sen op het Damrak gingen vooruit. m Moody's ver hoogde zijn beoordeling van de krediet waardigheid van de chipmachine maker. m Eén van de weinige dalers in de MidKap. O c Banken zijn structureel Peet Vogels Rotterdam Is er iets veranderd in de 33 jaar dat u zich met de banken bezig houdt? Hoe merk je dat? Waarom die overgang van accountants naar banken? Hoe past DSB daarin? Is met het vertrek van Scheringa de sector schoon geworden? Uiteindelijk zijn de ondernemers toch gecompenseerd? Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons econo misch gedrag.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2018 | | pagina 16