i
10
JEUGDDRINKEN ACTIEPLAN
De jongeren in Edam en Volendam
beginnen gemiddeld zo'n twee jaar
eerder met drinken dan tieners elders
in het land. Ze komen bij elkaar in
zogenoemde 'zitjes'. De raad stemt
over een plan tegen tienerdrinken.
ev^ht V
Volendam, zaterdagnacht.
In een rustige woonwijk
op een steenworp af
stand van de Dijk blok
keert een tiental fietsen
de stoep. In een van de jaren 50-wo-
ningen brandt licht, door het raam is
te zien hoe een groep jongens de le
ren banken bemant. Op de salontafel
voor hen staat een indrukwekkende
drankvoorraad: flessen wodka, Jager
meister en een paar colaflessen om
de sterke drank aan te lengen. Er
wordt gepraat, gelachen en vooral ge
dronken.
Buiten klinkt zachtjes de bas van
de Spotifylijst. 'Zitjes', zoals de huis
feestjes met veelal minderjarige jon
geren zonder ouderlijk toezicht 'in
het Volendamse' heten, zijn Vincent
Tuijp al jaren een doorn in het oog.
Deze nacht verloopt het rustig, maar
volgens de wethouder uit Edam-
Volendam lopen ze dikwijls uit de
hand. Woningen worden uitgeleefd
en jongeren moeten soms zelfs met
de ambulance worden afgevoerd. „Ie
dereen hier kent wel iemand die pro
blemen heeft met alcohol of drugs",
meent Tuijp. Vanuit de samenleving
en huisartsen klonk de roep om iets
te doen. Tegelijkertijd kwam het
nieuws over een baanbrekende me
thode uit IJsland. In het Scandinavi
sche land is het aantal jongeren dat
maandelijks dronken was, tussen
1998 en 2016 teruggebracht van 42
naar 5 procent. Niet door straffen uit
te delen, maar door tieners bezig te
houden met gratis alternatieve acti
viteiten, ouders te stimuleren om tijd
met hun kind door te brengen, de al
coholleeftijd te verhogen naar 20 jaar.
Dertig gemeenten meldden zich
vorig jaar aan voor een informatiebij
eenkomst over de IJslandse methode
van het Trimbos Instituut. Met Urk,
Hardenberg, Südwest-Fryslan, Kem
pen, Amersfoort en Texel wordt een
pilot gestart. Edam-Volendam wilde
er niet op wachten en ontwikkelde in
samenwerking met de Universiteit
Utrecht een eigen programma: Lef.
Slogan
Donderdag stemt de gemeenteraad
waarschijnlijkheid in met het plan
van aanpak, dat vanaf januari 2019 in
gevoerd moet worden. Met de slogan:
'Het is niet wat de gemeente voor u
kan doen, maar het is wat u kunt be
tekenen voor uw gemeenschap',
vraagt de politiek de bewoners om
Als je een
strenge ouder
bent zeggen
ze: Wanneer
begon jij te
drinken?
We willen
straks nooit
meer horen
dat er niks
voor ze is
zeifin actie te komen. Want er is vol
gens Tuijp een cultuuromslag nodig.
Sociaal wetenschapper Ina Koning
van de Universiteit Utrecht bracht in
kaart hoe groot het probleem is en
wat de oplossing zou kunnen zijn.
Wat haar vooral opviel was de jonge
leeftijd waarop tieners in de ge
meente beginnen met drinken. Van
de 14-jarigen in Edam-Volendam
drinkt 42,8 procent maandelijks, lan
delijk is dat 23,7 procent. Volgens
Koning voorspelt een jongere start
leeftijd dat tieners uiteindelijk meer
gaan drinken. Dat verhoogt het risico
op verslaving en de gevoeligheid voor
gebruik van andere middelen.
Het tienerdrinken in Edam en Vo
lendam gebeurt vaak op de zitjes, zo
wel thuis als in bedrijfspanden. Maar
een zitje mag dan iets typisch Edam-
Volendams zijn, de problematiek is
dat volgens de onderzoeker niet. „Het
heeft te maken met plattelands
cultuur, in Noord-Holland heb je bij
voorbeeld ook drankketen."
De 'hotspots' bevinden zich in
West-Friesland, Oost-Brabant,
Twente en het Westland. Mogelijk
komt dit door de homogene bevol
kingssamenstelling. Volgens Joke
Janse van de Amsterdamse GGD be
ginnen jongeren met een westerse
culturele achtergrond over het alge
meen eerder met drinken omdat hun
ouders minder duidelijke regels stel
len over alcohol. Wat volgens Ko
ning, zelf een Volendamse, wel uniek
is aan de Edam-Volendamse situatie,
is de groepsdruk. Daardoor zijn ou
ders soms toleranter dan ze zouden
willen. „Ze zijn bang dat hun kind
buiten de boot valt als zij geen alco
hol schenken bij een zitje." Boven
dien zijn de ouders volgens Koning
zelf ook vaak geboren en getogen in
Edam-Volendam. Dat betekent dat
ouders eikaars voorgeschiedenis ken
nen. „Als je strenger bent dan andere
ouders kunnen ze zeggen: Hoe oud
was jij dan toen je begon met drin
ken?"
Trainingen
Per februari zullen er, in samenwer
king met bedrijven en sportclubs,
bovendien alternatieve activiteiten
worden georganiseerd, net als in het
IJslandse model. Met de voetbalclub
en kickboksscholen wordt besproken
of ze trainingen voor jongeren kun
nen organiseren op zaterdagavond.
Tuijp: „We willen straks nooit meer
het excuus horen dat er niks voor ze
is." Dat het IJslandse model geen hei
lige graal is, onderschrijft ook Jeroen
de Greeff van het Trimbos-instituut.
„We zijn een heel ander land dan IJs
land."
Onderzoeker Koning meent dat als
het ergens zou moeten lukken, dat in
Edam-Volendam is. De kleine ge
meenschap lijkt meer dan de rest van
Nederland op het geïsoleerde IJsland.
„Ouders letten op andere kinderen,
kinderen op elkaar."
maandag 10 december 2018
GO
Volendam gaat
De oudere jeugd in Volendam zoekt de horeca op, de jongere kinderen
zoeken elkaar op tijdens huisfeestjes, fotohh
tienerdrinken op
z'n I Jslands te lijf
Marieke de Ruiter
Volendam
-Ina Koning, sociaal
wetenschapper
-Vincent Tuijp,
wethouder
