Terwijl Nederland nog een besluit moet nemen over
kernenergie, is de brandende vraag al decennialang:
wat doen we met het radioactieve afval?
Permanente opslag diep onder de grond geniet de
voorkeur. Finland is daarin het verst.
'Hier hebben we geen
grote hoeveelheden
hoogradioactief afval'
22
HANS VAN ZON EN TONNY VAN DER MEE
Diep in het graniet van het eiland
Olkiluoto, nabij de Golf van
Bothnia, bouwt Finland een in
drukwekkend complex, Onkalo
genaamd, voor de opslag van
kernafval. Over enkele jaren zullen daar de eer
ste van in totaal drieduizend verzegelde kope
ren vaten met elk twee ton radioactief afVal van
de kerncentrales ondergronds worden opge
borgen. Via een enorm stelsel met buizen en
tunnels gaan de vaten meer dan 400 meter de
diepte in. Daar worden ze voor eeuwig begra
ven in schachten die worden afgedicht met
klei. Kosten: 3,5 miljard euro.
Het complex wekt veel bewondering in het
buitenland. Onkalo is de allereerste perma
nente afvalplek voor commercieel geprodu
ceerd kernafval. Het heeft de bijnaam 'de
tombe van 100.000 jaar'. Het kernafval, met on
der meer plutonium, zal nog minstens tiendui
zenden jaren radioactief blijven. Finse experts
zijn ervan overtuigd dat de combinatie van ko
per, klei en graniet geen risico zal opleveren
voor latere generaties. „Het grondgesteente van
Olkiluoto is veilig voor deze opslag", zegt Timo
Aikas.
De voorbereiding begon in de jaren 80. Veel
tegenstand was er niet, zegt Aikas. „We zijn al
tijd heel open en transparant geweest in het
overleg met de bevolking. Toen in 1987 vijf
plekken waren uitgekozen, gingen daar kanto
ren open om burgers van alle informatie te
voorzien."
Het zijn wijze lessen voor Nederland. Ook
hier worden oplossingen aangedragen voor een
langdurige opslag van nucleair afval. „Wat ze in
Finland doen is prachtig", zegt Leo van de Vate,
kernafval-deskundige en oud-onderzoeker van
TNO. „Maar het is een oplossing voor grote
hoeveelheden hoogradioactief afval. Dat heb
ben wij hier niet."
Nederland produceert relatief weinig kernaf
val, nog geen 1000 kubieke meter per jaar. Het
is vooral laag- en middelradioactief afval, zoals
verarmd uranium van het bedrijf Urenco in Al
melo. Dat wordt nu met hoogradioactief afval
bovengronds bewaard bij de Centrale Organi
satie voor Radioactief Afval (Covra) in Bors-
sele, waar de nog enige kerncentrale van Ne
derland in bedrijf is. De opslag in gebouwen
met betonnen muren van 1,70 meter dik is voor
een periode van minstens een eeuw. Hoewel er
al 10.000 kubieke meter wordt bewaard, is er
nog ruimte voor de komende honderd jaar.
Een definitieve oplossing voor de opslag is nog
onderwerp van discussie. Omdat een deel van
het afval na honderd jaar nog steeds radioactief
is, kan dit het best diep onder de grond worden
opgeborgen, de zogenoemde 'eindberging'. Co
vra opperde begin dit jaar dit kernafval perma-
ZATERDAG 8 DECEMBER 2018 GO
NSCHAP Experts pleiten voor opslag
Wie brandt
zijn vingers
aan ons
kernafval?
Containers
met kernafval
Beton
Drie
boorgaten
Opslag
hoogradio
actief afval
(stralingsrisico
10.000 jaar)
diep in de
bodem
Boorgat -
Bentoniet
(water
dichte
kleisoort)
Container-. I
NucleairLil
materiaal WÈMf
Opslag
laag- en middel-
radioactief afval
(stralingsrisico
ca. 300 jaar)
in een bunker
Ondoor-
latende klei
Gewapend beton
