l*
'Waar we onderweg
ook halt hielden,
we namen een bad'
'Hoe ik denk de grens
over te komen?
Illegaal, zoals altijd'
16
Dit is de 'invasie' van migranten waar presi
dent Trump luidkeels voor waarschuwde. Hij
verscherpte de regels voor asielaanvragen en
laat er in Tijuana nog maar enkele tientallen
per dag behandelen, stuurde het leger naar de
zuidgrens en verzekerde militairen dat dode
lijk geweld geoorloofd was om te voorkomen
dat deze mensen illegaal de grens oversteken.
Vorige week werd traangas ingezet toen een
gefrustreerde groep migranten op het grens-
hek afrende.
De meeste bewoners van El Barretal, ge
opend nadat een sportcentrum uit zijn voegen
barstte en onder water was gelopen, zijn gela
ten en een tikje lusteloos. Het leven bestaat
hier vooral uit wachten. Wachten op een kans
asiel aan te vragen in Amerika, wat nog maan
den kan duren. Wachten op een van de twee
maaltijden die Mexico hier dagelijks verstrekt.
As je te laat bent, rest niet meer dan rijst met
wat verdwaalde maiskorrels. Wachten tot de
was droog is; overal hangen onderbroeken en
T-shirts in de flauwe decemberzon. En wach
ten op stromend water. In sommige delen van
het complex zijn maar een paar kranen voor
honderden mensen.
Het is kil als de zon aan het einde van de mid
dag zakt, maar Mari Sanchez uit Honduras
staat erop dagelijks te douchen met een em
mer koud water, op een drassig geworden
stukje binnenplaats. Twee a drie keer per week
wast ze zo haar lange zwarte haar. Dochter Mi-
chelle (10) heeft haar wasbeurt al achter de rug
en staat te rillen, maar haar moeder peinst er
niet over lichamelijke verzorging te laten ver
sloffen nu ze hier moet kamperen. „Dit geeft
me een goed gevoel", zegt ze, terwijl ze zich
zelf discreet inzeept onder haar jurk. „Waar
we onderweg ook halt hielden om uit te rus
ten, we namen een bad." Verderop knipt een
Hondurese vrouw met een schaartje gecon
centreerd de snor van haar man bij.
In een paar dagen is El Barretal veranderd in
een geïmproviseerd dorpje binnen de stads
grenzen van Tijuana. Er is een economietje
ontstaan, met sigarettenverkopers en siera-
denmakers. De migranten hebben zelf een
provisorische wachtlijst opgezet, in de hoop
dat asielaanvragen ordelijk verlopen. Anabela
Pineda (26), die met man en zoon Fernando
(6) uit Honduras vertrok, draait diensten als
toilet juffrouw en helpt met het verdelen van
gedoneerde toiletspullen. Haar man haalt het
vuilnis op en maant buren afVal netjes weg te
gooien in de zwarte zakken die her en der
hangen.
Bendeleden
„Ik ben mijn hoop verloren", zegt Pineda. Er
worden plannen gemaakt voor een hongersta
king om druk te zetten op de Amerikaanse
overheid en ze overweegt mee te doen. Zelfs
in Tijuana zijn ze niet welkom, ook al biedt
Mexico de groep werk- en asielvergunningen
aan. De burgemeester van Tijuana wil geen
cent aan hen uitgeven, tacoverkopers rond het
opvangcentrum weigeren hen soms als klant.
Sommige reizigers geven het op. De consul
van Guatemala in Tijuana, Erick Chavez, zegt
dat hij zeker zestig landgenoten heeft gehol
pen om naar huis te gaan. Dat is niet altijd
makkelijk, want vaak ontbreken reisdocu
menten en is het geld op. De koelkast en de
kinderfietsen zijn al verkocht om de heenreis
te kunnen betalen. De Amerikanen zetten
druk op overheden in Centraal-Amerika.
Trump dreigde hulpgeld in te trekken. „Ze
zeggen ons: overtuig jullie mensen om terug
te gaan", vertelt Chavez.
Maar de meeste gestrande migranten ko
men uit door geweld verscheurd Honduras en
El Salvador, en willen voor geen goud naar
huis. Ze vertellen over gebrek aan banen, over
vermoorde familieleden, over doodsbedrei
gingen door bendes. Een gevluchte Hondu
rese ambtenaar wil alleen fluisterend vertel-
MEXICO
len over de reden voor zijn asielaanvraag, op
voorwaarde dat er niets over naar buiten
komt, ook niet in Nederland. Er zijn namelijk
ook bendeleden onder de migranten in de op
vang, zegt hij.
De instroom van criminelen is ook wat Trump
vreest, voor hem reden om voor iedereen het
immigratieproces nog moeilijker te maken.
Dat werkt ten dele averechts. Bij gebrek aan
mogelijkheden om legaal in de VS aan het
werk te gaan of herenigd te worden met fami
lie, gaan sommigen op zoek naar hun eigen
manier om het land in te komen.
Zoals Fernando Enrique Moran (32) uit El
Salvador, die zijn vier in Amerika wonende
kinderen hartgrondig zegt te missen. Hoe
denk hij dat te gaan doen? Moran glimlacht
zijn zilveren voortanden bloot. „Illegaal, zoals
altijd."
Hij weet hoe het werkt: je betaalt een
coyote, een smokkelaar die het grensgebied op
zijn duimpje kent. Momenteel vragen ze het
immense bedrag van 5500 tot 6000 dollar
(4850 tot 5300 euro), heeft hij al vernomen.
Hij kan het lenen van zijn baas in Virginia,
waar hij als tapijtenlegger werkte voordat hij
begin dit jaar werd uitgezet - naar eigen zeg
gen na een huiselijk conflict waarin zijn
vrouw de politie belde.
De beste kansen heeft hij met kerst of oud
en nieuw, zeggen ze hier. Dan is de grens
wacht minder alert. Risicovol is het hoe dan
ook, voor Moran. Hij is al twee keer gepakt
door de immigratiepolitie. De derde keer
vreest hij een fikse celstraf. „Maar ik zit liever
levend in een Amerikaanse gevangenis dan
dat ik terug naar El Salvador ga. Dat wordt
mijn dood."
ZATERDAG 8 DECEMBER 2018 GO
Robert 'Little Dog' Crooks is alert
op 'kakkerlakken' die de grens
willen oversteken, fotoafp
VERVOLG VAN PAGINA 15
San Diego
Chula Vista
Tijuana
10 km
061218 MAPS4NEWS
Totale grens: 3326 km...
MEXICO
...vergelijkbaar met
Amsterdam tot Ankara
Ankara
