Opkomst precisielandbouw
19
De boer wordt dataspecialist.
Satellietbeelden,
hyperspectraal beelden die
vliegtuigen van akkers maken,
camera's en sensoren op
tractoren en machines. Ze
leveren een schat aan
informatie. Mits goed vertaald
kan de akkerbouwer zo
efficiënter, duurzamer en - als
het goed is - goedkoper
gewassen telen.
'De enige manier om
rendabel te blijven
boeren, is
precisielandbouw'
m
msm
r
Iln 1932 verscheen Brave New
World. Het sciencefiction boek
van Aldous Huxley schetste een
wereld die wordt beheerst door
technologie en rationalisme.
Bijna een eeuw later is dat precies aan
de hand in de landbouw. Cyber
technieken moeten leiden tot duur
zame teelten en een beter beheer van
de bodem. Want de verarming van
de vruchtbare Zeeuwse klei is één
van de grootste kopzorgen in boe
rend Zeeland, zegt akkerbouwer
Mark Verhage (35) uit Oostburg.
Met zijn blauwe overall oogt Mark
nog wel als een klassieke akkerbou
wer. „Je wordt snel vies als je sleutelt
aan landbouwmachines. Dan is zo'n
overall makkelijk." Mark geldt als één
van de gps-pioniers in akkerbou
wend Zeeuws-Vlaanderen. Geen
wonder, want zijn eerste baan was
RTK GPS-specialist bij een bedrijf in
Noord-Holland. RTK staat voor Real
Time Kinematic. „RTK GPS is de
meest nauwkeurige vorm van het
global positioning system. Je praat
over afwijkingen van maximaal 1 tot
2 centimeter."
Bedrijfseconomie
Marks loopbaan wijkt af van de scho
ling van de gemiddelde boerenzoon.
„Na vmbo motorvoertuigentechniek
volgde ik mbo metaalbewerking. Ik
sleutelde graag. Daarna ging ik door
naar het hoger agrarisch onderwijs
en koos voor agrotechniek en be
drijfsmanagement. Geen akkerbouw
dus. Tegenwoordig ben je als boer
meer boekhouder, dus bedrijfseco
nomie leek me een zinvolle keuze.
Mijn vader vond het prima:
'het boeren leer je toch in de
praktijk', zei hij."
Zijn stage voerde hem naar
een gps-bedrijf. „Mijn afstu
deeropdracht was het aanstu
ren van zowel de tractor als
werktuigen via gps. Dat was
een succes. Het bedrijf staat nog
steeds bekend om zijn dubbele gps-
besturing van tractor en landbouw
machine die er achter hangt. Beide
rijden dan kaarsrecht. Vooral vanuit
de biologische landbouw was er inte
resse, omdat boeren er heel nauw
keurig mee kunnen zaaien en schof
felen."
Wat zijn de voordelen van dubbele
gps? „Je hebt minder overlap, want je
rijdt niet voor een deel over de vorige
werkgang heen. Je kunt makkelijker
en rustiger je werk doen. Zelfs 's
nachts kun je je land bewerken."
Vliegtuigen
Precisielandbouw gaat een stap ver
der. Vliegtuigen gingen in het
Zeeuwse project Hightech Sensing
de lucht in om uit alle hoeken beel
den van akkers te maken. Aan de
hand van de scans kunnen boeren
taakkaarten maken, waarmee ze, in
combinatie met sensoren op de
grond en op machines, het gebruik
van gewasbeschermingsmiddelen en
mineralen nauwkeurig kunnen dose
ren. Ook satellietbeelden worden ge
bruikt, maar als het bewolkt is, leve
ren die onbruikbare beelden.
Satellietbeelden
Mark, die in 2015 het 115 hectare grote
bedrijf van zijn vader overnam,
werkt vooral met satellietbeelden die
hij vertaalt naar taakkaarten voor zijn
velden. „Voor je gaat bemesten of
spuiten, moet je eerst weten wat er
op je perceel aan de hand isDaar
voor gebruik je data. De kunst is die
goed te interpreteren, al zijn er steeds
meer bedrijven die dat van boeren
kunnen overnemen. Ik ben begon
nen met vliegtuigbeelden. In het pro
ject kwam naar voren dat negen van
de tien kwesties te maken hebben
met de bodem. Daardoor kan op de
ene plek de groei goed zijn en op de
andere plek minder. Met die kennis
kun je plaatsspecifiek mest en gewas
beschermingsmiddelen toedienen. Ik
kwam erachter dat er op internet gra
tis satellietbeelden en data te vinden
zijn. Ik ben toen gestopt met vlieg
tuigbeelden."
Opbrengstmetingen
Dat zijn basisgegevens. Mark wil toe
naar opbrengstmetingen. „Je wilt het
liefst tijdens de oogst meten wat de
opbrengst is op een bepaalde plek op
je akker. De eenvoudigste manier is
meetapparatuur installeren op een
combine en een rooier. We hebben al
een gewichtsmeting op de aardap
pelrooier, maar als er in een natte
oogstperiode veel kluiten aan de
aardappelen zit, is dat een grof cijfer.
We werken ook met gps op de spuit-
machine en de aardappelpootma-
chine. Daarmee kan ik per plek de
hoeveelheid doseren."
Ondanks de hoge investeringen ver
hoogt precisielandbouw nog niet
echt het rendement, vindt Mark.
„Het kost nu nog geld, maar dat kan
over vijf jaar anders zijn. Steeds meer
gewasbeschermingsmiddelen wor
den verboden. Daarnaast wordt de
bodem steeds armer omdat we min
der mest toedienen. De enige manier
om rendabel te blijven boeren, is pre
cisielandbouw. Ik heb daarom
nieuwe bemestingsmachines ge
kocht waarmee ik plaatsspecifiek
mest kan toedienen."
Precisielandbouw maakt wel een op
mars. In het begin kost het tijd en
energie, later wordt het gemeengoed,
zegt Mark. Waar staat de akkerbouw
over tien jaar? „Alles gaat razendsnel
nu. Voor de zelfrijdende tractor, die
je al in de fruitteelt ziet, zijn de Ne
derlandse akkerbouwbedrijven te
klein, denk ik. Dat is meer iets voor
Amerika. Wel zal er een omslag
plaatsvinden naar biologische land
bouw. Veel boeren zijn de beperkin
gen die Brussel oplegt zat. Straks ver
dwijnt bijvoorbeeld de fillercoating
op suikerbieten. Dan moeten we zes
keer meer spuiten op de bieten. Het
gevolg: er gaan meer insecten dood.
Dat lijkt ons niet de goede weg."
VRIJDAG 7 DECEMBER 2018
Mark
Verhage
bij zijn
getrokken
veldspuit.
FRANK BALKENENDE
Boer kan
niet meer
zonder
data
Mark Verhage.
FOTO'S
ERNESTA VERBURG
MARKVERHAGE
1
