100,-
Nederland paradijs voor
foute goede doelen
SAMSUNG
GALAXYS9
13
Uit nieuw onderzoek blijkt dat beroemde foto van Van Gogh niet de schilder is
extra
Vincent van Gogh hield niet van fo
tografie en lange tijd waren er maar
twee goede portretfoto's bekend,
waarop hij respectievelijk 13 en 19
jaar oud is. De foto van de 13-jarige
Vincent verscheen op een tentoon
stelling in 1957, georganiseerd door
de Belgische Van Gogh-onderzoe-
ker Mark Edo Tralbaut (1902-
1976). Onderzoeker Teio Meeden-
dorp van het museum deed samen
met Yves Vasseur nieuw onderzoek
naar de foto.
Meedendorp: „De foto kwam uit
de nalatenschap van Van Goghs
zuster Anna. Er is ook een ander
exemplaar bekend in de familie en
daar staat een annotatie op de ach
terkant, 'V.W. ofT. van Gogh, waar
bij de T later is doorgestreept. Alles
wees erop dat het een foto van Vin
cent was."
De bewuste foto is inmiddels in
veel boeken gepubliceerd. „Men
heeft zich nooit afgevraagd of de
identificatie wel klopte, vooral ook
omdat de jongen zo lijkt op de 19-
jarige Vincent op het andere por
tret."
Het balletje ging rollen toen Wil-
fried de Jong in 2014 voor zijn tv-
programma Fotostudio De Jong op
zoek ging naar de authenticiteit van
een derde foto die in Amerika op
dook. De twee bestaande portret
ten werden als vergelijkingsmateri
aal gebruikt voor driedimensionale
computermodellen.
De software was onverbiddelijk:
het Amerikaanse portret was een
andere man. Vreemd genoeg le
verde de vergelijking tussen de
twee jeugdportretten ook geen
match op. Meedendorp: „Tegelijk
werd ik benaderd door Yves Vas
seur, die toen bezig was met de
voorbereiding van de tentoonstel
ling over Van Gogh in het Belgische
Mons. Hij ontdekte in een Brussels
lexicon dat Balduin Schwarz, de fo
tograaf van het jeugdportret, zich
pas in 1870 in Brussel heeft geves
tigd. Maar Van Gogh was in 1870 al
17 jaar oud en dit is geen jongen van
17"
Maar wie moest het dan zijn? De
hypothese dat het Theo zou kun
nen zijn werd ondersteund door
historisch onderzoek. Theo bleek in
1873 enige tijd in Brussel te wonen,
waar de fotograaf ook gevestigd
was. Bovendien bleek dat hij in fe
bruari van dat jaar een foto van
zichzelf heeft laten maken. Hij was
toen 15 jaar oud. „Theo had opval
lend lichte ogen, met een donkere
rand rond de iris. Dat klopt met het
portret."
Als extra bevestiging is een foren
sisch onderzoek naar de foto's ge
daan door Zeno Geradts, bijzonder
hoogleraar Forensische Data.
Hoe kon het toch gebeuren? Zo
veel geld ongezien wegsluizen in
een paar jaar tijd. Handelde op
richter Koos van G. van Stichting
Droomwens alleen? Of zijn er
meer mensen bij betrokken? Het
blijft twee dagen na zijn arrestatie
nog steeds een raadsel, maar dat
maakt de verbijstering er niet
minder om.
Stichting Droomwens verkocht
in heel het land kaarten, kwam
langs met de collectebus en stond
regelmatig bij vestigingen van
bouwmarkten zoals Karwei en
Gamma.
Ook die bedrijven zijn door de
oplichting in een ongemakkelijke
situatie terechtgekomen. „Ze bel
den vooraf met de vraag of ze bij
ons mochten komen staan", ver
telt Annemarie van de Karwei in
Schiedam. „Het hoofdkantoor be
slist hierover, maar ik kan me
voorstellen dat goede doelen hier
door nu niet zomaar meer mogen
komen."
Ook de bedrijfsleider van de
bouwwinkel in Barendrecht zegt
voortaan voorzichtiger te zijn.
Gulle gevers
Dat goede doelen zo misbruik
kunnen maken van gulle gevers
verbaast hoogleraar strategische
filantropie Lucas Meijs aan de
Erasmus Universiteit niets. Ieder
een kan morgen naar de notaris
om een stichting op te richten die
iets moois wil doen voor de we
reld. Aanmelden bij een keur
merk of een fiscaal vriendelijk
goed doel worden is op basis van
vrijwilligheid. Oplichters doen
dat dus liever niet, omdat ze dan
kunnen worden gecontroleerd.
„Ook in deze wereld zijn er altijd
mensen die kwaad willen. Dat
gebeurt nu eenmaal overal", zegt
Meijs.
Toch is de impact van oplich
ters in de goededoelenwereld
vele malen groter dan wanneer ze
op een digitale marktplaats actief
zijn.
Ook in deze wereld
van de goede doelen
zijn er altijd mensen
die kwaad willen
Meijs: „Dan voelen alleen gedu
peerden zich bedrogen, maar nu
krijgen alle donateurs een tik. Het
tast namelijk het algemene ver
trouwen in goede doelen aan."
Keurmerk
Niet voor niets proberen goede
doelen met een speciaal keur
merk het kaf van het koren te
scheiden. Dat lukt heel aardig,
vinden ze bij Toezichthouder
CBF. Zij hebben zicht op wat er
met het gedoneerde geld gebeurt
van 570 instellingen in Neder
land. En die doelen samen behe
ren 80 procent van al het geld dat
wordt opgehaald.
Stichting Droomwens was niet
geregistreerd. Maar er waren wel
verontrustende meldingen over
binnengekomen, bevestigt
woordvoerster Diana Dekker van
CBF. „Die hebben we aan de poli
tie doorgegeven, want we kunnen
zelf geen actie ondernemen tegen
stichtingen die zich niet bij ons
hebben aangesloten."
Uiteindelijk is het de politie die
moet optreden tegen goede doe
len die het vertrouwen van gulle
gevers doelbewust beschamen.
Maar voor het zover komt, is er
vaak al een heel dossier nodig.
Vertrouwen
Donateurs moeten dus vooral kri
tisch naar zichzelf kijken om op
lichtingspraktijken te voorko
men. „Geld geven doe je altijd in
vertrouwen. Bijvoorbeeld omdat
je die persoon kent en weet dat ze
er goed mee omgaan. Als dat niet
het geval is, moeten mensen zelf
meer onderzoek doen om te ach
terhalen of het goede doel be
trouwbaar is", zegt hoogleraar
Meijs.
Een erkend CBF-keurmerk is
een goede graadmeter. Maar aan
zo'n logo zijn soms hoge kosten
verbonden en dat is precies de re
den waarom sommige goede doe
len dat niet willen. Maar ook dan
zijn er volgens de hoogleraar sub
tiele aanwijzingen waarop je kunt
letten.
Heeft de stichting een nummer
van de Kamer van Koophandel
bijvoorbeeld? Zijn de bestuursle
den onafhankelijk van de direc
teur? „Als die op hetzelfde adres
wonen, zou ik argwaan krijgen."
Ook is het belangrijk dat be
stuursleden wisselen, dat er jaar
verslagen zijn gepubliceerd zodat
donateurs kunnen lezen wat er
met hun geld gebeurt. „Als je voor
het eerst iets koopt bij een winkel
op internet, kijk je ook eerst of die
winkel betrouwbaar is."
Met de best geteste provider.
vrijdag 30 november 2018
GO
Niet Vincent op foto, maar Theo
Een beroemde foto van de 13-ja-
rige Vincent van Gogh blijkt een
portret van zijn broer Theo. Dat
heeft het Van Gogh Museum be
kendgemaakt.
Kees Keijer
Amsterdam
M Links de 19-jarige Vincent,
middenin Theo (de foto waarvan
lang werd gedacht dat het de 13-
jarige Vincent was) en rechts
Theo op 32-jarige leeftijd.
FOTO'S VAN GOGH MUSEUM EN BELGA
eenmalig cashback
Acht ton vergokken met dona
ties voor zieke kinderen; het
nieuws over de vermoedelijke
fraude bij Stichting Droomwens
sloeg in als een bom. Het tast
het vertrouwen in alle goede
doelen aan. Maar zolang dona
teurs zelf niet goed opletten
aan wie ze geld geven, hebben
oplichters vrij spel.
Salwa van der Gaag
Raymond Boere
Capelle a/d IJssel
- Lucas Meijs, hoogleraar
strategische filantropie
Kijk op kpn.com voor de voorwaarden
b?ent^>
