8
VAN OLDENBARNEVELT GRAFKELDER
Vier eeuwen
geleden werd
Johan van
Oldenbarnevelt
onthoofd op het
Binnenhof. Zijn
nazaten willen een
zoektocht opzetten
naar zijn beenderen.
„Deze grote
staatsman verdient
het niet om te
worden
weggemoffeld."
oor wie vroeger in
de klas niet heeft
opgelet, een zeer
beknopt geschiede
nislesje: Johan van
Oldenbarnevelt
was raadpensiona
ris van de Staten van Holland tijdens
de Tachtigjarige Oorlog.
Hij werkte daarin samen met Mau-
rits van Oranje, zoon van Willem van
Oranje. Maar de twee verschilden in
de loop der decennia steeds heftiger
van koers, waardoor Maurits uitein
delijk een even rigoureus als bloede
rig besluit nam: de onthoofding van
Van Oldenbarnevelt op het Binnen
hof.
Els van Oldenbarneveld genaamd
Tullingh - ja, dat is haar volledige of
ficiële naam - is nazaat van Johan van
Oldenbarnevelt en haar hele leven al
geïnteresseerd in het verhaal van zijn
tot de verbeelding sprekende leven
en zijn gruwelijke einde.
Samen met haar zus Anke en onder
bezielende leiding van SP-kamerlid
en historicus Ronald van Raak heeft
zij nu een duidelijke missie voor
ogen: de grafkelder onder het ge
bouw van de Eerste Kamer moet
worden geopend, om daar op zoek te
gaan naar de beenderen van Van Ol
denbarnevelt. „Zodat die restanten
opnieuw kunnen worden begraven,
dit keer op een plek die meer past bij
de grote staatsman die hij was."
Een paar jaar geleden werd het plan
nog als een curiositeit gezien, stelt
Ronald van Raak, die al veel langer
een pleidooi houdt voor archeolo
gisch onderzoek naar de oude raads
pensionaris.
„Maar door de grootscheepse ver
bouwing van het Binnenhof binnen
kort heeft het plan veel meer kans
van slagen. Het is nu of nooit, beter
worden de omstandigheden niet om
te gaan spitten en graven."
We willen de
restanten
begraven op
een plek die
meer bij
hem past
Premier Rutte - ook historicus -
heeft inmiddels dan ook toegezegd
dat er een vooronderzoek gaat komen
naar de mogelijkheid om de grafkel
der voor dit doel te openen.
Van Raak heeft zich er altijd al over
verbaasd, dat er zo weinig belangstel
ling was voor het feit, dat de senaat
gebouwd is op de plek waar Van Ol-
debarnevelt waarschijnlijk is begra
ven. Els van Oldebarneveld heeft wel
iets van een verklaring. „Beweerd
wordt door onder meer Maarten van
Rossem, dat tot in de 20ste eeuw de
koninklijke familie niet zo zat te
wachten op te veel aandacht voor
Van Oldenbarnevelt, die immers
toch door toedoen van een Oranje
het leven moest laten."
Zij heeft er alle vertrouwen in, dat
die tegenwerking anno 2018 niet
meer speelt. „Ik geloof toch echt wel
dat koning Willem-Alexander een
moderne koning is met een open kijk
op deze kwestie. Ik kan me niet voor
stellen dat het vanuit die kant ge
blokkeerd wordt."
Niettemin zal het onderzoek -
mocht er definitief groen licht ko
men om de grafkelder te openen
voor dit doel - gecompliceerd zijn.
Van Raak: „Maurits wilde destijds
voorkomen, dat Van Oldenbarnevelt
een martelaarsgraf kreeg. Dus ver
dween zijn lichaam - gescheiden van
zijn hoofd- in het graf van de hofka
pel, tevens de rustplaats van diverse
graven van Holland. Behoorlijk ano
niem, dus."
Het zal zeker niet meevallen de
beenderen, behorend tot Van 01de-
barnevelt, daaruit te filteren. „Maar
ik denk wel dat het belangrijk isdat
die moeite gedaan wordt. Dit is de
grootste staatsman die Nederland
ooit heeft gekend."
De twee zussen Van Oldenbarne
veld zijn bereid om dna-materiaal af
te staan voor onderzoek. Els van Ol
denbarneveld: „Dat heb ik ook in di
verse brieven aan premier Rutte la
ten weten, we zijn als familie tot elke
medewerking bereid. Uiteindelijk is
het ook een stuk van onze identiteit.
We zijn ermee opgegroeid, kennen
het familiewapen. Zijn daden zijn
niet onze verdiensten, toch zijn we er
trots op nazaat te zijn van deze bij
zondere Nederlander. Ik ben heel blij
met mijn naam, die ik ook na mijn
huwelijk ben blijven dragen."
Overigens is lang niet zeker dat het
lichaam van Van Oldenbarnevelt
daadwerkelijk begraven is in Den
Haag. Martijn van Oostrom van het
Haags Historisch Museum: „Er gaan
ook verhalen de ronde, dat hij uitein
delijk begraven is in Berkel en Ro
denrijs. En wij hadden in aanloop
naar de expositie toe mensen die
claimden familie te zijn en die weer
andere informatie gaven over zijn
laatste rustplaats. Uiteindelijk bleef
dat redelijk vaag en hebben we daar
niets mee gedaan."
Ook Els van Oldenbarneveld houdt
een slag om de arm. „Maar het is
waarschijnlijk dat hij hier ligt."
En mocht alle onderzoek niets op
leveren? „Dan is het in elk geval ge
probeerd. Het feit dat zijn beenderen
nu waarschijnlijk in een anonieme
grafkelder liggen onder het Binnen
hof, is mensonterend. Zo'n staats
man verdient meer dan zo te worden
weggemoffeld."
FAKE NEWS
woensdag 28 november 2018
GO
Op zoek naar de beenderen
van de grote staatsman
Anne Kompagnie
Den Haag
Els en Anke van
Oldenbarneveld.
-Ronald van Raak,
SP-Kamerlid
Ronald Raak. fotofredleeflang
De term is dankzij Donald Trump te
genwoordig in zwang, maar ook in
de zeventiende eeuw kende 'fake
news' zijn slachtoffers.
„Over Johan van Oldenbarnevelt wer
den door tegenstanders pamfletten
en prenten verspreid, om aan te
tonen dat hij van dubieuze afkomst
was, of nog erger: misschien wel
paapse sympathieën had", stelt Mar
tijn van Oostrom van het Haags His
torisch Museum. „Zijn reputatie werd
volledig door het slijk gehaald." Dit
materiaal en meer is vanaf 1 decem
ber te zien in de expositie Man,
macht en moord, die zes zalen telt in
het Haagse museum. In februari is in
Museum de Gevangenpoort ook het
originele zwaard te zien, dat werd ge
bruikt voor de onthoofding van Van
Oldenbarnevelt.
'n\ïu
