'Natuurlijk spioneren wij
ook elders, dat is de
opdracht van de
inlichtingendiensten
wereldwijd'
toe maatregelen heb genomen: is die neven-
schade niet excessief ten opzichte van het
voordeel dat ik denk te behalen? Als voorbe
reiding op elke aanval, ook digitaal, moet je
die trits vragen doorlopen. Daar is geen wis-
kundeboek of rekenmachine voor. Om te
rug te komen op de vraag: je kunt dus inder
daad veel lamleggen maar disproportionele
aanvallen zijn verboden. Dat wil niet zeg
gen dat er bij digitale oorlogsvoering nooit
nevenschade zal ontstaan."
„Ja, zowel bij het Defensie Cyber Com
mando, maar ook andere onderdelen die di
gitale operaties uitvoeren zoals inlichtin
gendienst MIVD en de Koninklijke Mare
chaussee hebben operators in dienst. De één
heeft als doelstelling hacken in een militaire
missie, de ander moet hackers ontdekken
die onze systemen aanvallen. Die hackers
worden geworven binnen Defensie. Daar
naast is momenteel een grote zoekslag
gaande naar reservisten: burgers die je als
militair kunt inschakelen wanneer de situa
tie daar om vraagt. Voor een aantal dagen of
weken per jaar zetten ze hun kennis in als
een piekbelasting of specifieke opdracht
zich voordoet bij Defensie."
„Een eyeopener? Natuurlijk wordt hier ge
spioneerd! En natuurlijk spioneren wij ook
elders, dat is namelijk de opdracht van de
inlichtingendiensten wereldwijd. Vanuit
die hoofdkwartieren kun je digitaal steeds
meer informatie vergaren. Door informati
sering en digitalisering van de samenleving
hoefje daar waar een verbinding ligt in
theorie de deur niet meer uit. Voor som
mige activiteiten zul je nog steeds in de
buurt moeten komen, zoals hier wellicht
het geval is geweest."
„We keken tot nu toe veel naar 'harde' digi
tale operaties met behulp van hacken. De
'zachte' operaties komen steeds meer in
beeld. Wij hebben last van desinformatie
campagnes, de Russen staan er om bekend.
Als je het idee overneemt dat je met dit
soort campagnes mensen kunt beïnvloeden
in hun manier van denken, dan zou je dat
ook in een missiegebied kunnen toepassen.
Je legt de bevolking uit waarom het goed is
dat zij zich aan de kant van de lokale over
heid of internationale troepenmacht scha
ren, dat ze stoppen met kwalijke activitei
ten. Dat je de misstanden van terreurgroe
pen in beeld brengt. Je kunt allerlei legi
tieme ideeën bedenken waarbij het digitale
domein alleen maar het medium is om dat
over te brengen."
„De digitalisering van de maatschappij we
reldwijd neemt een enorme vlucht. Grote
bedrijven als Google, Facebook en Apple
investeren veel geld in gebieden waar geen
kabels liggen voor een internetverbinding.
Over een tijdje zijn de drie miljard mensen
die nu nog geen internet hebben ook digi
taal. Zelfs - of vooral - in Afghanistan, Mali,
het Midden-Oosten heeft menigeen een
smartphone. Vluchtelingen hebben vaak
niets, maar wel een telefoon: daarmee kun
nen ze overleven. Natuurlijk hebben we in
het westen een technologische voorsprong,
maar onderschat niet de ontwikkeling van
andere landen. In 2002 en 2003 ben ik op
missie geweest in Bosnië.
De bevolking had daar meer mobiele tele
foons dan bij ons, simpelweg omdat hun
vaste netwerk minder ontwikkeld was."
„De oude Chinese strategen vonden het
summum van oorlog voeren dat je jezelf zó
positioneert dat je niet eens meer hoeft te
vechten. Ook nu kunnen we bundeltjes in
formatie overbrengen waardoor de andere
partij bij voorbaat denkt: dit is zinloos.
Het manoeuvreren met informatie, dat zijn
we steeds meer aan het doordenken, ook
om als land je eigen positie duidelijk te ma
ken en je belangen te behartigen. Ik ben ze
ker niet de enige hoogleraar die daar over
nadenkt, maar Defensie speelt er wel een rol
in."
„Na mijn achttiende heb ik nooit meer in
Zeeland gewoond, maar ik ga er nog wel alle
vakanties heen. Mijn vader woont nog
steeds in Aardenburg, mijn kitesurfspullen
liggen daar.
Elke keer als ik daar ben, rijd ik naar Cad-
zand en ga daar 't Zwin op. Kitesurfen is een
uitstekend middel om te ontspannen, even
het hoofd leeg te maken. Je hebt eigenlijk
niks in de hand. De zee, de golven, het getij
en de wind dicteren wat je doet. Het is aan
passen aan de elementen of crashen. In het
begin is het vaak crashen, maar op een mo
ment kreeg ik in de gaten dat ik moest luis
teren naar de natuur."
GO ZATERDAG 24 NOVEMBER 2018
Brigadegeneraal
Paul Ducheine voor
het beeldmerk van het
Defensie Cyber
Commando.
FOTO DEBORAH ROFFEL
PHOTOGRAPHY
Digitale oorlog, zet defensie hackers in?
De aanhouding van de hackende Russen in
Den Haag was voor veen een eyeopener.
Hoe ziet u de toekomst in uw vakgebied?
Dat kan alleen als in het missiegebied
mensen ook ruim over internet beschik
ken.
Is het mogelijk de strijd te winnen met in
formatie?
Op Twitter, het platform waarin u zich in
deze discussies mengt, noemt u zichzelf
'Zeeuw'.
