II
Noodwet kabinet tegen harde brexit
EUWS 11
INTERVIEW JOHAN BAC
Als officier van justitie ving Johan Bac boeven, nu
begeleidt hij hun terugkeer naar de samenleving als
directeur van Reclassering Nederland. Zijn missie: we
gaan de criminelen nog dichter op de huid zitten.
Door ter plekke
te zijn, krijgen we
een beter beeld
van de cliënten
Niet elke buurt moet ook zo'n
kantoor krijgen, daar vraagt niet
elke wijk om. Het gaat om de plek
ken waar onze clientèle zit." Ook
zonder kantoor moeten medewer
kers vaker fysiek aanwezig zijn,
om de omgeving te leren kennen.
„Door ter plekke te zijn krijgen
medewerkers van de reclassering
een beter beeld van de leefomge
ving van cliënten, maar lopen ze
die ook letterlijk tegen het lijf. Zo
ontstaat een beter beeld van het
gedrag van onze klanten." Ook
kan beter op waarde geschat wor
den wat reclasseringsklanten te
k vertellen hebben. „Dan kan een
b medewerker ook zeggen: 'Ik heb
r je daar en daar gezien'."
Het gaat niet alleen om het op
weg helpen van veroordeelden,
wil Bac maar zeggen. De reclasse
ring is er ook om door de rechter
opgelegde voorwaarden en werk-
straffen uit te voeren. En actie te
s ondernemen als er niet aan wordt
1 voldaan. „Ik ken ook de geluiden
I dat we soft zijn, maar dat zie ik an-
5 ders. Het wordt niet altijd genoeg
<o gezien dat het pas echt begint na
de uitspraak van de rechter."
Johan Bac staat tussen de gesloten
celdeuren van afdeling A, in de Pe-
nitentaire Inrichting in Sittard.
Het ruikt naar eten, er klinkt ge
fluit. Het zijn de vogeltjes die de
veroordeelde gedetineerden in
hun cel mogen houden. Hier zit
ten criminelen zoals Bac ze jaren
lang vervolgde, als hoofdofficier in
Utrecht. De moord op Els Borst, de
zoektocht naar de broertjes Ruben
en Julian die door hun vader ver
moord bleken te zijn: hij was er
nauw bij betrokken.
Nu is Bac hier om te zorgen dat
de gevangenen die hij vroeger op
sloot, gevolgd en begeleid worden
bij hun re-integratie. Zijn eerste
maanden als directeur van Reclas
sering Nederland zitten erop.
Constatering: het werk is ingewik
kelder dan ooit, omdat de doel
groep van de Reclassering dat ook
is geworden. „Het kenmerk dat de
mensen met wie wij te maken
hebben met elkaar gemeen heb
ben, is dat ze tegen hun zin bij ons
komen, want ze moeten, van de
rechter. Verder wordt de doelgroep
steeds diverser. We hebben te ma
ken met hele nieuwe terreinen,
zoals cybercriminaliteit en jiha-
disme. Misdaad wordt internatio-
naler en verhardt. Laatst hadden
wij letterlijk een jongen die bij ons
een werkstraf uitvoerde, om in die
tijd verdachte te worden van een
liquidatie." Verstandelijke beper
kingen, drugsproblematiek: de re
classering krijgt het allemaal op
haar bordje.
Hoewel misdaadcijfers dalen en
gevangenissen steeds leger wor
den of zelfs gesloten, krijgt de re
classering het daardoor helemaal
niet minder druk. Elk jaar zijn er
70.000 tot 80.000 zaken waar me
dewerkers zich over buigen. „Dat
aantal casussen is stabiel." Maar
daarbinnen zijn verschuivingen,
en niet ten goede. „Het aantal ver
oordeelden met tbs waar wij ons
over buigen, is in een aantal jaar
fors gestegen." Het gaat dan om
mensen met een psychische ziekte
of stoornis, die zware delicten
hebben gepleegd, en daarvoor
worden behandeld. „Zware ge
weldsdelicten zijn inmiddels door
bijna een kwart van onze popula
tie begaan. We houden ook langer
toezicht, gemiddeld achttien
maanden. In sommige ge
vallen levenslang." Ook
kampen cliënten met meer
verschillende problemen te
gelijk: schulden, verslaving
en geen huisvesting, bijvoor
beeld.
Met die gegevens in de
hand vindt Bac dat het tijd is
verdachten en veroordeelde
daders eerder en dichter op
de huid te zitten. In Sittard
gebeurt dat al - de reclasse
ring heeft in de gevangenis
een vast kantoor, dat altijd
wordt bemand. Zo kan
nauw worden samenge
werkt met medewerkers van
de gevangenis. Bac wil dat in
elke gevangenis. En wie vrij
komt, moet in zijn eigen
buurt veel vaker een mede
werker van de reclassering te
gen het lijf lopen. „Het touwtje
loopt dan door naar buiten de
gevangenismuren, waar we net
zoals daarbinnen samenwerken
met andere partijen, zoals ge
meenten."
„Op die manier weten
we veel beter wat er
speelt. We hebben in
Sittard in de gevan
genis een proefpro
ject gedraaid dat suc
cesvol is gebleken.
Ik wil dat uitbrei
den naar alle ge
vangenissen.
De noodwet regelt onder meer de er
kenning van rijbewijzen van Britten
die in Nederland wonen op het mo
ment dat het Verenigd Koninkrijk op
29 maart 2019 de Europese Unie ver
laat. Ook zorgt de wet voor vergoeding
van zorgkosten voor Nederlanders die
zorg nodig hebben op of rond de da
tum van de brexit.
Nederlanders die in het Verenigd
Koninkrijk wonen, vallen bij een
harde brexit namelijk onder de Britse
zorgverzekeringswet. Maar de Natio
nal Health Service (NHS) vergoedt
geen zorg in het buitenland. Als een
Nederlander rond de brexit een ope
ratie ondergaat in Nederland of een
ander buitenland, wordt die zorg mo
gelijk niet vergoed. In de noodwet
wordt een bepaling aan de zorgverze
keringswet toegevoegd, waardoor de
Nederlandse patiënt tóch een tijde
lijke vergoeding kan krijgen.
De noodwet is een zogeheten verza
melwet, waarbij maatregelen staan
opgesomd die op het terrein van vijf
ministeries liggen. Voor de maatrege
len is toestemming van het parlement
niet nodig: een minister kan het zelf
vastleggen in een ministeriële rege
ling of via een algemene maatregel
van bestuur (AMvB).
De wet is ingediend door minister
Stef Blok van Buitenlandse Zaken, die
de brexit formeel in zijn portefeuille
heeft. „Hoewel we streven naar een
onderhandelde brexit moeten we re
kening houden met het geval dat er
geen overeenkomst komt", zei hij gis
teren in Brussel bij de aankondiging
van de wet.
De Raad van State is kritisch over de
noodwet. In een advies onderschrijft
het belangrijkste adviesorgaan van het
kabinet 'het onvoorspelbare karakter
We houden
rekening met
het geval dat er
geen overeen
komst komt
van het onderhandelingsproces'. Ook
nu er een deal ligt tussen de EU en het
Verenigd Koninkrijk, kan dat de ko
mende tijd nog door zowel de Britten
als de overige 27 EU-lidstaten naar de
prullenbak worden verwezen. De
Raad van State mist 'een samenhan
gende en gecoördineerde aanpak' en
'een systematische analyse' van de
problemen die kunnen ontstaan.
Kritisch
Ook het CDA in de Tweede Kamer is
kritisch. „Wij willen aanvullend ad
vies van experts", zegt CD A-Kamerlid
Pieter Omtzigt. „Deze maatregel lijkt
te veel algemeen opgesteld. Hij kan tot
forse rechtsonzekerheid leiden. En
passeert het parlement."
dinsdag 20 november 2018
GO
Reclassering wil
in elke gevangenis
een kantoor
Johan Bac, directeur Reclassering
Nederland: „We houden langer toezicht,
gemiddeld achttien maanden."
FOTO'S HH, RINIEBOON
Carla van der Wal
Sittard
- Johan Bac, reclassering
Het kabinet heeft een speciale
noodwet gemaakt voor een brexit
zonder deal met het Verenigd Ko
ninkrijk. Die wet maakt het moge
lijk om direct in te grijpen, zonder
toestemming van de Tweede
Kamer.
Hanneke Keultjes
Peter Winterman
Den Haag
-Stef Blok, minister
