In Nederland wil het maar niet lukken met de kerstmarkten.
Gelukkig is Duitsland dichtbij. Wat kunnen de Duitsers
(en Oostenrijkers, Fransen en Tsjechen) wat wij niet kunnen?
„De sfeer is er overweldigend", zegt
liefhebber Leo Roosen (64) uit Moergestel.
Met busladingen vol reizen Nederlanders
als hij elk jaar af naar het nabije oosten voor
een dagje of weekeinde scharrelen op de
Duitse Weihnachtsmarkten. En dat terwijl
Nederlandse steden met hun knusse trap
gevels en creatief verlichte grachtengordels
toch ook hun best doen. Maar ja, in Duits
land is alles nu eenmaal anders. Cultuur en
taal van beide buurlanden waren ooit ver
gelijkbaar, maar sinds de middeleeuwen
hebben ze niet anders gedaan dan uit elkaar
groeien. Tegenwoordig verstaan we elkaar
niet meer - tenzij je ervoor doorgeleerd
hebt - en lopen cultuur en historie sterk
uiteen.
Wat is er dan zo anders aan de Duitse
kerstmarkten, en die in andere Duitstalige
gebieden als Oostenrijk of het Franse Elzas-
Lotharingen?
Traditie: kerstmarkt
versus sinterklaasmarkt
Ook al is de focus de afgelopen decennia
enigszins verschoven naar kerst, Nederland
blijft van oudsher een sinterklaasland. Pas
in de tweede helft van de 19de eeuw begon
de kerstcultuur vanuit het oosten langzaam
door te dringen. Ineke Strouken is deskun
dige op het gebied van immaterieel erfgoed
en volkstradities. „In Duitsland bestaan de
kerstmarkten al ruim zeshonderd jaar",
zegt zij. „Wij hadden door de eeuwen heen
sinterklaasmarkten, ook met lekkernijen en
gezelligheid, maar die waren veel minder
uitbundig. En niet met verlichte en ver
sierde bomen."
Die kerstbomen verschenen - niet alleen
in Nederland, ook in bijvoorbeeld Groot-
Brittannië - pas tegen het einde van de 19de
eeuw. Strouken: „Wij waren calvinistisch,
vierden meer binnenshuis op een sobere
manier. Zelfs het katholieke deel van Ne
derland heeft een paar tikken meegekregen
van het calvinisme. De protestanten had
den al genoeg moeite met het katholieke
karakter van de sinterklaasviering. We de
den wel aan Sint-Maarten, Driekoningen en
Pasen, maar al met al werd de kerstviering
met bomen, opsmuk en praal hier maar
moeizaam een traditie." Kerstmarkten zien
we in Nederland zelfs pas sinds dertig jaar.
Grootse aanpak, veel
lichtjes en collectief geloof
Duitsers pakken hun kerstmarkten door
hun geschiedenis een stuk grootser aan: ze
organiseren ze al sinds het midden van de
14de eeuw en van oudsher is elke kneute
righeid hen vreemd. Strouken: „Ze hangen
de bomen voller dan wij doen, er is over
daad in licht en versiering en meer collec
tief geloof in de waarde van de traditie. Dat
maakt de sfeer intenser."
Voor de al genoemde Brabander Leo Roo
sen en zijn vrouw Hanny (62) is dat precies
de reden om elk jaar een bustocht met over
nachting naar Duitsland te boeken. Dat
doen ze al sinds 2012. Brabanders kunnen
ook een feestje bouwen, maar voor de puike
kerstbeleving moet je naar het oosten. „We
boeken via effeweg.nl een bus naar Essen,
mijn absolute favoriet, en de volgende dag
rijden we in drie kwartier naar Düsseldorf.
Reizen
Waar is
de kerstmarkt
wél leuk?
TEKST EGBERT JAN RIETHOF/FOTO'S LAURENCE DELDERFIELD
WG
ZATERDAG 17 NOVEMBER 2018 37
