GEZOND
Kankerspecialist krijgt zelf kanker
Vraag het onze specialisten
20
Als kankerspecialist Warner Prevoo
tumors in zijn longen heeft, ondergaat hij
dezelfde behandeling als zijn patiënten.
Pas dan merkt hij hoe koel artsen
overkomen als je voor je leven vecht. Hij
schreef erover in Echte dokters huilen ook.
Waarom houden
kinderen zo van
dieren?
Hebben mensen in
een instelling ook
privacy voor seks?
Zijn bonen uit blik
net zo gezond als
zelf gekookte?
m 0VN
Dokter Warner Prevoo is
schor, al een flinke tijd.
Stilstaande stemband, legt
hij uit. „Normaal doen je
stembanden dit" - hij laat
zijn handpalmen golvend tegen el
kaar aan bewegen. „Bij mij gebeurt er
dit" - hij houdt een hand stil, terwijl
de ander beweegt. „Dat schuurt en
je wordt er schor van." Als arts moet
hij dit vaak hebben voorgedaan, aan
een patiënt uitleggen wat er in zijn
lichaam gebeurt. Maar nu gaat het
over hemzelf, zijn lichaam. Prevoo
kreeg twee jaar geleden de diagnose
die hij zelf regelmatig stelt: longkan
ker. In een terminaal stadium.
Een vriendin besloot dat ze er sa
men met hem een boek over wilde
schrijven: Echte dokters huilen ook.
„De kankerspecialist die kanker
kreeg", zegt Prevoo. Op een bankje in
zijn Amsterdamse stamcafé neemt
hij een slok van zijn thee. Het begon
met een kuchje en een vaag gevoel
van slapheid. De radioloog maakte
zich geen zorgen - het kon niets seri
eus zijn. Als het kuchje en de moe
heid verergeren, laat hij even een
scan bij collega's maken. „Voor de
zekerheid", zegt hij tegen zijn zoon
Yno. Een uur later staat hij schouder
aan schouder met twee collega's te
kijken naar de longscan, waarop een
tumor van 9 bij 4 centimeter is te
zien.
„Het is een nachtmerrie", zegt
Prevoo over die dag. „Je wordt de vol
gende ochtend wakker en dan denk
je: het is niet waar." De diagnose
terminaal blijkt gelukkig niet te
kloppen, vandaar dat Prevoo vandaag
zijn thee kan drinken. Met nieuwe
medicijnen blijken de tumoren te
bestrijden. Hij heeft wel net weer een
ronde bestralingen ondergaan, want
de kanker is weer opgedoken.
Diep dal
Het is een rollercoaster, dat ziek zijn,
zegt hij. En het went nooit. „Ik word
er juist slechter in. Met die bestraling
ga ik door een diep dal. Er wordt veel
van je flexibiliteit gevraagd. Als je
steeds van die pieken en dalen hebt,
snap ik dat mensen denken: ik ben er
zo klaar mee."
Wat ziek-zijn dokter Prevoo heeft
'Artsen
begrijpen er
geen snars van.
Ons begrip
bestaat uit lege
zinnetjes'
5 TIPS VOOR KANKERPATIËNTEN
dinsdag 13 november 2018
GO
Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden, hart
en ziel. U beslist zelf of uw vraag in de krant komt of niet.
Psycholoog
Coach seksualiteit
Voedingsdeskundige
Steven Pont
Carla Rutgers
Klaske van Norren
Als volwassenen moeten we
niet denken dat kinderen in
hun jeugd op een roze wolk
leven. Het is een tijd waarin je
veel meemaakt, veel wordt ver
teld wat je moet doen en veel
op je lazer krijgt. Troost is dus
belangrijk.
Dieren zitten in zekere zin in
dezelfde positie. Een jong kind
merkt al snel dat (huis)dieren
geen eisen stellen, ze geven je
nergens de schuld van, ze blij
ven en ze houden onvoorwaar
delijk van je. Net als een knuf
felbeest of een pop geven
dieren een gevoel van veilig
heid, vooral in de eerste ze
ven emotionele jaren van je
leven.
Kinderen spelen bovendien
graag van alles na. In dit geval
dat er voor ze wordt gezorgd.
Dat is heel goed: wat ze ont
vangen aan aandacht en liefde,
daarin oefenen zijzelf ook.
Dat gaat volautomatisch. Voor
hun ontwikkeling is het belang
rijk om alvast hun toekomstige
rollen in het leven na te spelen.
Wat dat betreft is kinderspel
verre van kinderspel. En dieren
bieden zoals gezegd de troost
en de zorgfactor.
-Steven Pont
Goed dat u deze vraagt durft
te stellen! Mensen met een
verstandelijke beperking heb
ben natuurlijk ook hun seksu
ele behoeften. Het kan een
flinke uitdaging zijn om die
behoeften duidelijk te maken
of ingevuld te krijgen.
Mensen met een zware ver
standelijke beperking hebben
vaak moeite om aan te geven
waaraan zij behoefte hebben
en daarnaast is er in een in
stelling vaak weinig privacy.
Onvervulde seksuele behoef
ten kunnen zich uiten in onrus
tig of agressief gedrag, of an
deren lastig vallen. Een goede
instelling heeft een beleid
rondom seksualiteit. En mede
werkers die het eventueel be
spreekbaar maken, met de
cliënt of met de ouders, die
vaak de behoeften van hun
kinderen moeilijk accepteren.
Er zijn organisaties die voor
seksuele dienstverlening zor
gen. Bij hen is veiligheid en ver
trouwelijkheid gegarandeerd.
- Carta Rutgers
Het maakt omwille van de ge
zondheid niet uit. Bruine bonen
in glas of blik zijn even gezond
als zelf gewelde en gekookte
bruine bonen, mits er niet te
veel zout is toegevoegd. Het
gezondheidseffect zit in de
grote hoeveelheid eiwit die
peulvruchten, zoals bruine
bonen, bevatten. De voedings
kwaliteit van dit eiwit blijft
hoog, ook na sterilisatie en
maanden bewaren in blik of
glas. Peulvruchten groeien aan
planten die goed stikstof uit de
grond kunnen binden, een
grondstof die nodig is voor de
productie van dat eiwit. Dat
bonen goed in hun stikstof
behoefte kunnen voorzien is
ook de reden dat ze duurzaam
zijn: ze hebben nauwelijks mest
nodig. Peulvruchten zoals
bruine en witte bonen,
spliterwten, sojabonen, linzen,
kikkererwten en kidneybonen
zijn dus een gezond en duur
zaam alternatief voor vlees.
Daarnaast zijn er aanwijzingen
dat peulvruchten in een dieet
dat veel groente en iets minder
vlees bevat de kans op darm
kanker kan verlagen. Alle
reden dus om een lekkere chili
con carne met veel groente en
iets minder vlees op tafel te
zetten. - Klaske van Norren
Ook een vraag?
Mail naar zo@persgroep.nl
'Nu weet
ik pas wat
ziek-zijn
betekent'
MYREL MORSKATE
„Zoang dokters
hoop geven, hoeven
ze niet te zeggen: u
gaat dood", aldus
Warner Prevoo.
FOTO MARC0 0KHUIZEN
1. Neem iemand mee of
neem het gesprek op.
Dokters geven in korte
tijd veel belangrijke
informatie.
2. Blijf bewegen. Zorg
dat je zo goed mogelijk
in conditie blijft. Ook als
je geen puf hebt, toch
even sporten. Dat helpt
mentaal, bij je herstel en
tijdens de behandelin
gen, want die kunnen
flink uitputten.
3. Eet goed. Kanker
vreet je op. Je dieet
moet erop gericht zijn je
lichaam op peil te hou
den. Je eetlust mag dan
verdwijnen, dwing jezelf
je goed te voeden. Je
lichaam heeft dat nodig
om sterk te blijven.
4. Laat je niet afsche
pen. Patiënten worden
soms overdonderd door
de efficiëntie van een
drukke arts. Laat je niet
van de wijs brengen.
Deel je angsten en twij
fels en ga niet weg
voordat al je vragen zijn
beantwoord. Een vra
genlijstje kan helpen.
5. Ga door met leven.
Je hebt niets aan zelf
medelijden, dus blijf er
niet in hangen. Zorg dat
kanker je leven niet vol
ledig beheerst.