Ouderdom
zonder ziekte
blijft ouderdom
Met die
definitie van
gezondheid kon ik in
vluchtelingenkampen
niet aankomen
21
jM
René Diekstra
dinsdag 30 oktober 2018
een belangrijk deel bij aan de karak
terisering van een geur. Als de zenuw
te sterk wordt geprikkeld, zet dat
een verdedigingsreflex in werking.
Scherpe geuren zorgen voor tra
nende ogen en als we bijvoorbeeld
te dicht met onze neus op een azijn
zitten, trekken we reflexmatig ons
hoofd terug.
Waarom krijgen zwangere
vrouwen ineens een afkeer van
bepaalde geuren?
De luchtjes die afschuw opwekken
variëren tijdens de veertig weken van
de zwangerschap. De geurgevoelig-
heid verandert vermoedelijk onder
invloed van hormonen. Een aantal
wetenschappers veronderstelt dat de
meest gemelde afkeer voor geuren als
koffie, sterkedrank en sigaretten
vooral tijdens de eerste drie maanden
een beschermingsmechanisme voor
de foetus vormt.
Waarom gaatje reukzin
achteruit naarmate je ouder
wordt?
De helft van de 65- tot 80-jarigen
blijkt een reukstoornis te hebben. Bij
mensen van boven de 80 stijgt dit tot
wel 80 procent. Waarom dat is, ver
schilt van de neus tot aan de herse
nen. Ziektes als parkinson en alzhei-
mer hebben invloed, maar ook een
verkoudheid door de jaren heen of
slaapapneu zorgen voor verminde
rend reukvermogen.
Kun je angst ruiken?
Onderzoek wijst uit dat we angst
zweet kunnen onderscheiden van
bijvoorbeeld gewoon zweet of sport-
zweet. Als we angstzweet ruiken,
worden we zelf schrikachtiger.
Kan geur helpen als je je
angstig of depressief voelt?
Er bestaat een rechtstreeks verband
tussen angst, depressie en ruiken.
Mensen die hun reukzin geheel of
gedeeltelijk hebben verloren, kunnen
relatief vaker last krijgen van bange
en depressieve gevoelens. En omge-
Als we angstzweet ruiken,
worden we zelf ook
schrikachtiger
keerd werkt het ook etherische oliën
(natuurlijke stoffen) kunnen helpen
bepaalde stemmingen te vermijden,
of ervan los te komen, zoals bij angst
en depressie. Dat gebeurt door pa
tiënten te leren om aangename geu
ren met situaties te verbinden waarin
ze zich veilig voelden en de situatie
meester waren.
Helpen geuren bij een goede
nachtrust?
Een voetenbad met een paar drup
peltjes etherische olie helpt de kwali
teit van de slaap verbeteren. Ideaal
om de gedachten aan de voorbije
dag los te laten en om warme voeten
te krijgen, wat een voorwaarde is
voor een goede slaap.
Neem voor een rustgevend en stem-
mingverbeterend voetenbad: één
druppel engelwortelolie, twee drup
pels melisse van 10 procent en twee
druppels sinaasappelolie. Voor een
angstoplossend en rustgevend voe
tenbad gebruik je één druppel engel
wortelolie, twee druppels lavendel
en twee druppels grapefruitolie.
En gebruik voor lichamelijke ver
sterking: twee druppels tea tree-olie,
twee druppels palmarosa en twee
druppels lavendel.
e hebben het er voortdurend
over, wensen het elkaar regel
matig toe - vaak met een
drankje in de hand dat het nou
net niet bevordert - en noemen
het ons voornaamste bezit. Gezondheid. Maar
wat is dat eigenlijk, gezondheid? Toen ik werkte
voor de Wereld Gezondheids Organisatie
(WHO), werd die vraag mij niet zelden gesteld.
Ik was dan bijna verplicht om de officiële
WHO-definitie te geven: 'Gezondheid is een
optimaal welbevinden in lichamelijk, mentaal
en sociaal opzicht en niet enkel de afwezigheid
van ziekte of gebrek.' Ik vond dat, en velen met
mij, een ongelukkige definitie. Te hoogdravend,
te idealistisch en daarom te weinig realistisch.
In de ontwikkelingslanden en vooral in de
vluchtelingenkampen waar ik kwam, kon ik
daar ook eigenlijk niet mee aankomen. In de af
gelopen jaren zijn er meerdere pogingen gedaan
tot een andere definitie te komen. Dat is tot nu
toe niet gelukt en volgens Halfdan Mahler, di
recteur-generaal van de WHO toen ik er werkte
en inmiddels overleden, was te hopen dat het
ook nooit zou lukken. Onder meer, zei hij, 'om-
dat de hoofdtaak van de WHO en gezondheid
zorg algemeen is en altijd zal moeten blijven:
ziektes de wereld uithelpen. Voor een aantal
ziektes is dat nagenoeg gelukt, zoals pokken of
polio'. Het leidde ooit tot een gesprek dat ik niet
gemakkelijk zal vergeten.
Een van Mahlers idealen was ouderdom zon
der ziekte. Ik probeer me vaak voor te stellen
wat dat betekent en ben er niet gerust op. Ook
verouderen zonder ziekten betekent nog altijd
verouderen. Dat wil zeggen: slijtage aan li
chaam en geest, steeds moeizamer bewegen en
denken, toenemende afhankelijkheid van ande
ren en behalve ingrijpend verval of verlies van
functies ook verlies van relaties. Van geliefden,
familieleden, vrienden. Als dit eenmaal je situa
tie is, dan ligt levensmoeheid om de hoek. En
wat verlangen mensen die levensmoe zijn? Het
antwoord laat zich raden. Ik vroeg Mahler of dat
een gezond verlangen is en of tegemoetkomen
aan dat verlangen een taak van de gezondheids
zorg van de toekomst is. Hij twijfelde. Ik niet.
René Diekstra
probeert het zich
vaak voor te stellen:
een wereld waarin
we kerngezond
ouder worden.
Reageren? rene.diekstra@persgroep.nl
GO
je naar geluk
a
ILLUSTRATIE NOZZMAN
