Meningen rond mestvergister Bemmel verdeeld
4
Het is gewoon één
oplichtersbende en
dat is het hele verhaal
Wat is een
biovergister?
gaat, komt de geur je tegemoet.
Maar door de druk draaiende ven
tilatoren krijgt de stank nauwelijks
de kans te ontsnappen. „Per uur
zuigen we hier 100.000 kubieke
meter lucht af."
Al die lucht verdwijnt in de
luchtwasser, een inmiddels bela
den woord in Bemmel. Wurkum:
„Eerlijk is eerlijk, daar hebben we
forse problemen mee gehad." De
oorspronkelijke installatie werkte
niet, met grote stankoverlast als ge
volg. „We hebben fors geïnvesteerd
in een nieuwe luchtwasser: een
loogwasser haalt de zwavel eruit en
een zuurwasser filtert de ammo
niak uit de lucht. Daarna gaat alle
lucht nog door een groot biologisch
bed, gemaakt van wortelhout en
kokosvezel. „Wil je even ruiken?",
vraagt Wurkum, wijzend op het
deurtje naar de kruipruimte onder
het biobed. „Het valt mee hoor, hier
zijn dus al twee behandelstappen
aan voorafgegaan. Het biobed haalt
de laatste geuren eruit." En inder
daad, de warme, vochtige, weeïge
lucht ruikt niet aangenaam, maar je
slaat er zeker niet steil van achter
over.
Boven het biobed staat een wit
apparaatje: één van de twintig elek
tronische neuzen die sinds een
paar weken 24 uur per dag alle geu
ren rond het terrein opsnuiven. Ze
zijn geplaatst door de plaatselijke
omgevingsdienst, die moet toezien
op het naleven van de milieuver
gunningen. Wurkum: „Omdat we
vorig jaar forse overlast hebben ver
oorzaakt, wilde de omgevings
dienst objectief kunnen vastleggen
wat onze geuremissie is." Wurkum
werkt er graag aan mee. „Gecombi
neerd met de ervaringen van een
bewonerspanel kunnen we straks
staven of hun waarnemingen terug
zijn te zien in de metingen." Resul
taten zijn er nog niet, die worden
pas na drie maanden bekendge
maakt. Overigens worden door En-
gie in Rilland geen snuffelaars
geïnstalleerd - tenzij de Zeeuwse
uitvoeringsdienst (RUD Zeeland)
dit vereist. Verheul: „In tegenstel
ling tot Bemmel kiezen we in Ril
land voor volledig inpandige opslag
en verlading. De geurende compo
nenten worden afgezogen en dus
kan er bij normaal opereren geen
geur vrijkomen."
In Bemmel wordt jaarlijks 72.000
ton biomassa verwerkt, de helft
daarvan bestaat uit mest. De cen
trale in Rilland wordt nog een slag
groter, daar mag in een jaar 330.000
ton organisch materiaal worden
verwerkt, waarvan twee derde uit
mest bestaat. De rest is vooral gras
en uien, Zeeuwse restproducten die
nu nog vaak honderden kilometers
verderop worden gebracht. Verheul
stelt dat de centrale in Rilland voor
heel wat minder vrachtverkeer gaat
zorgen. „Ik heb gemeenteraadsle
den en Statenleden gehoord die be
weren dat we mest gaan importe
ren uit Brabant. Dat is niet zo. Nu
gaat er al per jaar zo'n 400.000 ton
mest over de A58 naar Zeeuwse
boeren. Straks gaat een groot deel
via de mestvergister." Wurkum
vult aan: „Het grootste milieuvoor
deel van deze installaties is dat ze
methaan uit de mest halen. Dit
broeikasgas gaat anders tegelijk met
het uitrijden van de mest over de
akkers de lucht in."
Broeikasgas
Overigens gaat het andere broei
kasgas dat bij de vergisting vrijkomt
- CO2 - in Bemmel nog gewoon de
lucht in. „Ten tijde van de bouw
was het onrendabel om dat af te
vangen. Inmiddels zijn de prijzen
verdubbeld, daarom gaan we in Ril
land CO2 bottelen. Dat kan bijvoor
beeld worden gebruikt door tuin
ders, wanneer zij hun kas niet hoe
ven te verwarmen, maar wel CO2
nodig hebben", zegt Verheul. Hij
bestrijdt dat tuinders in Rilland
geen voordeel hebben van de
GroenGas-centrale. „Direct gas le
veren aan de tuinbouw is niet haal
baar omdat de tuinbouw niet con
tinu afneemt, terwijl de vergister
wel continu produceert. Daarnaast
zal ook de tuinbouw in de toekomst
een alternatief moeten vinden voor
hun aardgasgestookte centrales,
waarmee ze nu warmte en CO2
produceren. Als het net dan vol zit
met groengas is dat het meest be-
Op naar de centrale zelf. Te mid
den van een nog onbebouwd glas-
tuingebied doemen zes koepels
op. Onder deze daken wordt een
mengsel van mest en plantaardige
en dierlijke afvalstromen honderd
dagen lang gemengd op een tempe
ratuur van 40 graden. Aan het eind
van het proces houdt exploitant
Engie twee soorten mest voor de
landbouw én biogas over. Als de
centrale een jaar lang op volle toe
ren draait, wordt er 9,5 miljoen
kuub gas in het net gepompt. Ge
noeg om alle huizen van de dorpen
Bemmel en Angeren - samen zo'n
5.000 huishoudens - 'groen' te laten
stoken en koken.
Een jaar geleden maakte de
Franse energiereus bekend zich
ook in Rilland te gaan vestigen.
Sindsdien zijn er op gemeentelijk
en provinciaal niveau felle debatten
gevoerd en hielden inwoners van
Rilland meerdere protestacties.
Maar niemand nam nog de uitno
diging van Engie aan om een kijkje
te nemen bij de vergelijkbare cen
trale in Bemmel. Opmerkelijk,
vindt woordvoerder Michael Ver
heul. Volgens hem wordt het debat
over de komst van de centrale naar
Rilland vervuild met allerlei on
juiste beweringen. Het dieptepunt?
„In Provinciale Staten van Zeeland
werd gesuggereerd dat we in Ril
land kadavers gaan verbranden!"
Arno Wurkum weet als eindver
antwoordelijke van GroenGas Gel
derland als geen ander wat er dan
wél in de biocentrale vergist (en
dus niet verbrand) wordt. „Mest en
co-substraten, een mooi woord
voor restanten uit de voedings- en
genotmiddelindustrie", vertelt hij,
terwijl hij naar de gekleurde bergen
op de kuilplaats loopt. „Dit gele is
maïsmeel, die donkere bergen zijn
laagwaardige graanresten met veel
kaf. Het zijn allemaal restproduc
ten, dat wil zeggen dat ze niet ge
schikt zijn voor voedsel of veevoer.
Vorige week lagen hier nog afge
keurde appels. Maar ook producten
als bieten, cacaodoppen en restan
ten uit de diervoederindustrie, zo
als afgekeurde brokken of kauw-
sticks kunnen vergist worden. Laat
één ding duidelijk zijn: dierlijke ka
davers zul je hier niet aantreffen.
Dat willen we helemaal niet en bo
vendien is wettelijk geregeld wat
we hier mogen gebruiken. Kadavers
staan niet op die lijst."
Angst
De grootste angst van Rillanders is
dat ze straks in de stank zitten. Van
de opgeslagen biomassa zullen ze
volgens Verheul in elk geval niks
ruiken. „In Rilland worden straks
alle stoffen inpandig gelost en op
geslagen in een loods met onder
druk", vertelt Michael Verheul. Hoe
dat systeem werkt, laat Arno Wur
kum zien bij de loods waar de
meststoffen worden opgeslagen.
„Hier ligt dierlijke mest in droge
vorm. Die donkere hoop is dikke
varkensmest, het lichte is dikke kal-
vermest. Die mengen we op met
dunne mest voordat ze de vergister
in gaan." Zodra de roldeur open-
taalbare alternatief."
Hoewel Engie zegt de zaken in
Bemmel onder controle te hebben,
ziet overbuurman Eddy Heijmen
nog weinig voordelen van de cen
trale. „Het is één grote klotezooi!
Afgelopen zomer hebben we heel
veel geluk gehad, omdat de wind
naar onze achterburen stond, maar
zondag stonk het nog", zegt
hij. Heijmen is boos, vooral op de
gedeputeerde van de provincie
Gelderland die over milieu gaat. Zij
had volgens hem veel eerder en
strenger moeten ingrijpen. „We
hebben al twintig keer gezegd: stop
die handel, maak alles in orde en
start het dan weer op. Ze hebben
nu voor zes ton een nieuwe lucht
wasser geïnstalleerd, maar het kost
miljoenen om alles goed te laten
werken. Ze mogen van mij met
deze centrale miljardair worden,
dat interesseert me niet. Maar wij
ZATERDAG 27 OKTOBER 2018 GO
In een biovergister wordt
een mengsel van mest en bi
omassa (plantaardige en
dierlijke reststromen) verhit
tot een temperatuur van on
geveer 40 graden. Mede
doordat de smurrie continue
in beweging wordt gehouden,
komt er C02 en methaan vrij.
Deze gassen worden opge
vangen in de daken onder de
grote koepels.
Deze broeikasgassen zijn
schadelijk voor het milieu als
ze onder normale omstandig
heden vrijkomen, bijvoor
beeld wanneer verse mest
over een akker wordt uitgere
den. Bij een biocentrale
wordt het methaan opge
werkt tot aardgaskwaliteit,
zodat het rechtstreeks in het
Nederlandse gasnet kan wor
den gepompt. De C02 kan
ook worden gebotteld en ge
bruikt worden in de industrie
of in de glastuinbouw.
Het proces om de gassen uit
de mest en biomassa te
halen duurt enkele maanden.
Het restproduct is alles be
halve waardeloos. Het wordt
gescheiden in twee stromen:
dunne, stikstofrijke meststof
die Nederlandse boeren over
hun akkers uitrijden. Het
dikke restpoduct bevat veel
fosfaat. Hier is met name in
het buitenland vraag naar.
VERVOLGVAN PAGINA3
Het gas dat uit de
koepels wordt gezo
gen, komt in deze in
stallatie terecht.
Daar wordt het afge
koeld en ontvoch-
tigd. Arno Wurkum:
„Het klinkt mis
schien wat raar,
maar daarna gaat
het onder de
douche. Door het
met water onder re
latief hoge druk te
zetten wassen wij
het C02 eruit." Het
biogas blijft over en
wordt in het gasnet
gepompt.
De vloeibare mest wordt re
de vrachtauto in deze grote
pompt.
