u
UITVAART 7
In een land vol verbroken relaties en familievetes kan een rouwplechtigheid een
moeizame affaire worden. Hoe los je dat op, als iemands aanwezigheid
ongewenst is? Bestaat er een etiquette?
De uitvaartondernemer kan de
familie niet overrulen. Hij kan advi
seren, bemiddelen. Hij kan erop wij
zen wat in het belang is van wie en
tactisch aangeven wat gepast is."
Vrij recent verscheen het naslag
werk Protocol Etiquette rondom de
uitvaart van Hans Blijerveld. Nelleke
Groenink, uitvaartverzorger bij
Memento Uitvaartzorg in Enschede,
bladert erin en zegt: „Nuttig, over
protocollen, hoe ze ontstaan zijn en
hoe je ze toe kunt passen in de mo
derne tijd. Maar over dit onderwerp
kan ik niets vinden." En dat terwijl,
naar haar schatting, in ruim de helft
van de plechtigheden die zij bege
leidt sprake is van complicaties ten
gevolge van verbroken relaties of bij
voorbeeld door ouders en kinderen
die geen contact meer hebben.
Groenink: „Wat ik doe in die ge
vallen? Ik ben geen therapeut. En de
familie betaalt, dus bepaalt. Wel peil
ik of er mogelijkheden zijn om ook
minder gewenste personen een kans
te geven. Je kunt een aparte plek in
ruimen, of bepaalde mensen bij de
condoleance even apart houden en
ze toelaten als de anderen weg zijn.
Zo kom je er vaak wel uit."
Was de actie van de eerder ge
noemde Alice om haar ex erbuiten
te houden 'gepast', of in het belang
van de kinderen? Je kunt de vraag
anders stellen: misschien kon zij
voor zichzelf bepalen dat ze 'er niet
aan toe' was, maar kon zij dat ook
voor de kinderen? Bekend is dat kin
deren, gevraagd naar hun mening in
een pijnlijke kwestie, maar al te vaak
met het gewenste antwoord komen:
'Klopt mama, we hebben liever niet
dat papa komt.'
Rouwtherapeut Riet Fiddelaers-
Jaspers stelt dat verwerking van ver
lies kinderen beter afgaat wanneer
beide (gescheiden) ouders bij een
uitvaart aanwezig zijn. Wat is wijs
heid? Niemand die het weet.
Geladen sfeer
Wijs lijkt in elk geval het besluit van
Kei Blankers uit Gouda (44), die al
jaren in onmin leefde met zijn ex
maar een goede band had met zijn
ex-schoonmoeder. Toen die over
leed, tot zijn leedwezen, meed hij
de begrafenis. „Dat kostte moeite,
jazeker. Maar ik zou mensen in ver
legenheid hebben gebracht. Niet dat
ik ze dat wilde besparen, absoluut
oor mij geen pro
bleem", zegt publiciste
Caroline Griep uit
Amsterdam (54). Haar
ex hoort nog gewoon
bij de familie. „Toen mijn vader
overleed, droegen hij, mijn broer en
drie neven de kist. Je hoort weieens
dat zulke dingen minder soepel ver
lopen, maar exen vinden best een
uitweg."
Niet altijd, leert de ervaring. Hoe
gevoelig deze dingen liggen, blijkt
wel uit het standpunt van Alice
uit Leiden: zij en anderen willen er
over vertellen, maar niet onder de
eigen naam. „Mijn vader overleed en
ik hoorde dat mijn ex wilde komen",
zegt Alice. „De scheiding sleepte
zich voort, ik was er niet klaar voor.
De kinderen ook niet. Hij wist dat
hij niet welkom was, maar kwam
toch. De uitvaartbegeleider heeft
toen gevraagd of hij weg wilde gaan.
Uiteindelijk is hij achterin de zaal
gaan zitten. Achterafliep hij nog
even binnen bij de nazit. Pesterij.
Hij had respect moeten tonen."
Moderne manieren
Respect, ook etiquette-adviseur Be
atrijs Ritsema - auteur van Moderne
manieren - heeft het daarover.
„Een uitvaart is het laatste wat
je voor iemand kunt doen.
Een gastenlijst moet zo
compleet mogelijk zijn. Als
exen eikaars bloed wel
kunnen drinken, zouden
ze dat toch voor de over
ledene en de kinderen
opzij moeten zetten.
Ga voor die ene keer
die ene ruimte in.
Uit respect."
Maar wie had in
Alice' geval dat res
pect moeten to
nen, zij of haar ex?
Ritsema: „Een
echte etiquette be
staat niet voor dit
soort gevallen.
Kinderen komen
maar al te vaak met
het gewenste
antwoord: 'Klopt
mama, we hebben
liever niet dat papa
komt'
niet, maar de geladen sfeer zou de
rouw verstoren. En die bijeenkomst
was bedoeld voor rouw. Het zou
niet meer om mijn schoonmoeder
gaan."
Zij en wij
Bij de begrafenis van de grootvader
van Jolien ging het maar nét
goed. Opa, weduwnaar, was als ze
ventiger hertrouwd en er bestond
stevige onmin tussen de familie van
de vrouw en de eigen nakomelin
gen. Jolien: „Hij hield meer van ons,
zo was hun houding. Er is zoveel ge
beurd; ook waren er problemen over
de erfenis. In de kerk zaten zij links
van het gangpad, wij rechts. Geen
toespraken, van elke familie las ie
mand één gebed voor. Wij liepen
met de kist naar het open graf, zij
wachtten om de hoek tot we weg
waren. We hebben nooit meer
contact gehad."
Het zijn dus niet alleen verbro
ken relaties die bij een uitvaart
een afscheid kunnen complice
ren, ook nieuwe relaties doen dat.
En vanouds bestaande, want menig
broer en zus nemen vanuit een ver
troebeld verleden de bonje mee
naar de rouwplechtigheid.
Een wonder dat het toch
bijna altijd (tamelijk)
goed gaat.
Echte naam bij de
redactie bekend.
woensdag 24 oktober 2018
Rouw ruzie
Tekst Egbert Jan Riethof Illustratie Flos Vingerhoets
m
van gescheiden
Nederlanders
zou niet naar de
uitvaart van de
overleden ex gaan
m
van hen zou
zelfs niet meegaan
met de eigen
minderjarige
kinderen
BRON GFK, ZIE NUVEMA.NL
