14
Een expeditie van toeristen
en wetenschappers
vertrekt volgend jaar naar
het wrak van de Titanic om er
een 3D-model van te maken,
voor het te laat is. Bacteriën
zijn het wrak in hoog tempo
aan het verteren.
Het verhaal is bekend: op
14 april 1912 voer de Tita
nic tijdens zijn maiden
trip tegen een ijsberg en
zonk. Het wrak zou pas
in 1985 worden teruggevonden. Het
ligt ongeveer 600 kilometer voor de
kust van Newfoundland (Canada),
op een diepte van 3,8 kilometer. Ze
ker 1500 mensen zijn bij de ramp
omgekomen.
„Minder bekend is dat er nu meer
leven aan boord is dan toen het schip
nog trots de golven doorkliefde", zegt
Lori Johnston, een microbiële eco
loog die de resten van de Titanic al
zes keer heeft bezocht. „Het wrak is
bezaaid met roestvormende bacte
riën die het in hoog tempo verslin
den. Ze eten per dag zo'n 180 kilo van
het schip op. Dat betekent dat het
over twintig a vijftig jaar niet eens
meer als wrak herkenbaar zal zijn."
OceanGate, een privéonderneming
met een kleine vloot bemande duik
boten, vindt het doodzonde dat het
wrak van de Titanic zomaar zou ver
dwijnen. Van eind juni tot half au
gustus 2019 willen ze met lasers, so-
nar en geavanceerde beeldvormings
technieken een perfect 3D-model
van het schip maken. Daartoe wor
den teams ingezet van telkens negen
personen, samengesteld uit zowel
wetenschappers als kapitaalkrachtige
burgers.
'Toeristen' die met OceanGate naar
de Titanic willen reizen, moeten na
melijk eerst hun bankrekening plun
deren. Een ticket voor de elfdaagse
expeditie kost ongeveer 100.000
euro. Ironisch genoeg is dat het he
dendaagse equivalent van wat passa
giers in 1912 moest ophoesten voor de
overtocht in de eerste klasse.
Het micro-organisme dat het wrak
van de Titanic verslindt, werd pas in
2010 ontdekt door een groep onder
zoekers onder leiding van Henrietta
Mann van Dalhousie University. Het
bleek om een soort te gaan die tot
dan toe volslagen onbekend was voor
de wetenschap. De onderzoekers
doopten de bacterie naar het schip
waarop zij werd aangetroffen: Halo-
monas titanicae.
Extremofiel
Halomonas titanicae is een zogehe
ten extremofiel: een bacterie die kan
overleven in op het eerste gezicht on
waarschijnlijke omstandigheden.
Pikzwart zout water, bijvoorbeeld, op
een diepte van bijna vier kilometer
waar een immense druk heerst. De
halomonasbacterie komt overigens
ook voor aan de oppervlakte, in het
barre milieu van zoutmeren. De on
derzoekers kwamen erachter dat de
bacterie gebruikmaakt van de stof ec-
toïne, dat een beschermde laag vormt
rond de bacterie.
De Titanic is lang niet het enige
wrak dat zo snel door bacteriën
wordt opgegeten. Zo zijn er duizen
den schepen op de zeebodem. „Of
het nu een houten driemaster uit de
19de eeuw is of een oorlogsschip van
metaal uit de Tweede Wereldoorlog",
zegt maritiem archeoloog Melanie
Damour. „Zodra een schip zinkt,
wordt het door micro-organismen
overwoekerd. Ze vormen een kleve
rige substantie die we 'biofilm' noe
men. Het is een gedroomde biotoop
voor koralen, sponzen en weekdie
ren, die dan weer grotere zeedieren
aantrekken. Het wrak verandert in
een kunstmatig rif, dat een veelheid
aan leven herbergt."
Ijspegels
Sommige bacteriën - zoals Halomo
nas titanicae - hebben een voorkeur
voor metaal, terwijl andere liever
hout eten. Ze vormen structuren die
lijken op ijspegels of stalagmieten.
Uiteindelijk zullen alle scheepswrak
ken verdwijnen, hoewel dat proces
bij sommige sneller gaat dan bij an
dere. Soms vormen de bacteriën een
Er is nu meer
leven aan
boord van
de Titanic
dan toen het
nog trots
de golven
doorkliefde
laag die het wrak tijdelijk tegen cor
rosie beschermt. Veranderingen in
het milieu, zoals een ramp met een
olietanker, zullen de aftakeling dan
weer bespoedigen. Een enkele keer
vind je nog een scheepswrak uit de
veertiende eeuw voor Christus, maar
zo lang zal het bij de Titanic dus niet
duren. Over hooguit enkele tiental
len jaren zal het schip volledig 'gere
cycled' zijn en voortleven in de licha
men van miljoenen zeedieren en -
planten.
Niet iedereen vindt het echter oké
dat de Titanic een soort wetenschap
pelijk pretpark wordt. Veel nabe
staanden van de opvarenden ervaren
een bezoek aan het wrak als een
vorm van grafschennis. Maar volgens
Mark Bauman, de ceo van het bedrijf
dat voor OceanGate de beeldvorming
zal verzorgen, weegt dergelijke teer
gevoeligheid niet op tegen de
enorme mogelijkheden: „Het resul
taat, na verwerking van de gegevens
door een vloeistofgekoelde super
computer, zal een 3D-model zijn in
ultrahoge resolutie. Dat wordt adem-
benemender dan alles wat je op dat
vlak al gezien hebt. We beginnen met
de boeg en het achterdek. Het zal ons
jaren kosten om de binnenkant in
kaart te brengen. Maar het resultaat
zal maand na maand verbluffender
worden. We zullen zelfs in staat zijn
om de schade te volgen die de bacte
riën aanrichten. Later gaan we daar
virtual reality apps van maken en het
model verwerken in videogames.
Dan kun je thuis van achter je com
puter zelf door de Titanic zwem
men."
woensdag 24 oktober 2018
GO
De Titanic ligt op
een diepte van
3,8 kilometer op de
zeebodem voor de
kust van Newfound-
land, Canada.
FOTOGETTY
Bacteriën eten per dag
180 kilo van de Titanic op
Jean-Paul Mulders
Brussel
- Ecoloog Lori
Johnston
Het laatst bekende beeld van de Titanic. foto reuters
