3
Oud-premier Wim Kok was al maanden ernstig ziek,
maar bleef tot op zijn sterfbed vlijmscherp en helder van
geest. Praten deed hij de laatste dagen met zijn ogen.
Kok zei niet: Wat hebben jullie
het verpest. Hij stelde direct de
vraag: Wat moeten we doen om
er weer bovenop te komen?
Handen af
van de
aterdag, rond het mid
daguur, staat Marnix
Krop aan het sterfbed
van Wim Kok. Krop is
oud-ambassadeur in
Berlijn en werkt sinds
twee jaar aan de bio
grafie van de voormalige premier.
„We kennen hem allemaal als een fy
sieke reus. Hij lag daar heel ziek, aan
allerlei machines. Hij herkende mij.
Ik kon met hem spreken, hij kon
niets terug zeggen. Met zijn ogen gaf
hij tekens, ook kon hij zijn hoofd een
beetje bewegen."
Zijn vrouw Rita zit naast hem.
„Die was inmiddels gewend aan hoe
ze met de situatie moest omgaan",
zegt Krop. „Ze eindigde elke zin met
een vraag, zodat hij ja kon knikken of
nee schudden. Zo kon hij toch een
gesprek voeren."
Het is de laatste keer dat Krop hem
ziet. De oud-premier en voormalig
PvdA-leider neemt afscheid van zijn
naasten. Aan het einde van de mid
dag - in het bijzijn van Rita, kinderen
en kleinkinderen - overlijdt Wim
Kok in een ziekenhuis in Amsterdam,
precies drie weken na zijn tachtigste
verjaardag.
De 'premier van alle Nederlanders'
leidde tussen 1994 en 2002 twee
paarse kabinetten van PvdA, WD en
D66. Daarvoor was hij vakbonds
voorzitter, oppositieleider en minis
ter van Financiën. Hij was al maan
den ernstig ziek, maar dat werd voor
de buitenwereld verborgen gehou
den. In de zomer lag hij lange tijd in
het ziekenhuis.
Eén koekje
„Ik zag hem vorige maand voor het
laatst, bij hem thuis in Amsterdam",
vertelt PvdA-leider Lodewijk As-
scher. „Hij stond aan de vooravond
van een operatie. Het was een zon
nige middag. We zaten in de tuin,
zijn kleinzoon schonk thee."
Zoals altijd krijgt Asscher thee en
één koekje van Kok. „Die dag vroeg
RESPECT
hij wat ik van plan was bij de Alge
mene Politieke Beschouwingen. Het
was heel spannend, als Wim Kok je
zo'n vraag stelde. Dat voelde altijd
als een examen. Hij bleef altijd heel
inhoudelijk, wist precies wat er
speelde. Hij was vlijmscherp."
De enorme verkiezingsnederlaag
van de PvdA vorig jaar nam Kok
zijn opvolger niet kwalijk. „Van de
machtsbasis die hij had opgebouwd,
was niets meer over", zegt Asscher
nu. „Maar Kok zei niet: 'Wat hebben
jullie het verpest.' Hij stelde direct
de vraag: 'Wat moeten we doen om
er weer bovenop te komen?' Dat te
kende hem."
Kok was al langere tijd ziek, maar
zijn geest was niet aangetast. Tot
het einde bleef hij scherp, volgens
vrienden en bekenden. Waaraan
hij leed, wil de familie niet zeggen.
Wel is bekend dat een hartkwaal
hem zaterdag fataal werd.
Geen ijdelheid
Biograaf Marnix Krop - die Kok de af
gelopen twee jaar bijna maandelijks
sprak - denkt dat de oud-premier
niet als held wil worden herdacht.
„Wim Kok stond niet onverschillig
tegenover hoe hij de geschiedenis
zou ingaan, maar aan die herinnering
heeft hij nooit bewust gewerkt",
zegt Krop. „Dat vond hij maar ijdel
heid. Hij deed gewoon zijn best.
Voor 'zijn' mensen in eigen land,
maar ook over de grens. Voor ons
land en voor Europa, voor vrede en
rechtvaardigheid."
maandag 22 oktober 2018
GO
Als minister
van Finan
ciën onder
Ruus Lub-
bers besluit
Kok tot een
drastische
herziening
van de WAO.
Het protest
is enorm.
Tijdens een
partijcon
gres (boven)
vraagt hij
de steun
van zijn
ontevreden
achterban.
Die krijgt hij,
maar de
weerstand
blijft.
FOTO'S ANP, HH
Kok neemt de voorzittershamer,
symbool voor het fractievoorzitter
schap van de PvdA, over van Joop
den Uyl (rechts). Die vervulde de
functie twintig jaar lang. fotohh
Kok is een de
cennium lang,
van 1976 tot
1985, voorzitter
van de FNV.
Hier spreekt hij
tijdens een
grote demon
stratie op de
Dam tegen het
loonbeleid van
de regering.
FOTO ANP
De reus die vlijmscherp
bleef tot de laatste dag
Peter Winterman
- Lodewijk Asscher, PvdA-fractievoorzitter
Koning Willem-Alexander,
koningin Maxima en prinses
Beatrix laten in een verklaring
weten dat zij Wim Kok 'met het
grootste respect herdenken'.
„Als vakbondsvoorzitter be
hoorde hij tot degenen die de
basis legden voor ons polder
model. Als minister van Finan
ciën en minister-president boe
zemde hij vertrouwen in door zijn
integriteit en zijn talent om com
plexe problemen hanteerbaar te
maken." Volgens de koninklijke
familie was 'sociale bewogen
heid de grondtoon in zijn leven'.
„Nederland is hem veel dank
baarheid verschuldigd."
Premier Mark Rutte noemt
Kok 'een man om naar op te kij
ken'. „Volkomen betrouwbaar,
volkomen integer en altijd ge
richt op een oplossing." Rutte
staat stil bij Koks lange staat van
dienst: hoe hij in 1976 de eerste
voorzitter van vakbond FNV
werd en in 2002 afzwaaide als
premier. „In de tussenliggende
jaren was hij architect en aanne
mer van het poldermodel, waar
voor hij ook internationaal res
pect en waardering afdwong",
stelt Rutte. Daar kreeg hij geen
kapsones van. „Met zijn sobere
nuchterheid stond hij in de beste
traditie van Willem Drees."
