Ze smeren
zich dik in met
zonnebrand
dat ons koraal
aantast
afval aan boord." Bovendien heeft Bonaire
nauwelijks industrie en moeten de bewo
ners het hebben van toerisme, zegt hij.
„We hebben vijfhonderd werklozen op het
eiland. Hotels bieden werkgelegenheid,
maar aan zo'n cruise valt meer te verdienen.
Veel dagjesmensen willen een tour over
het eiland. Wie een beetje Engels spreekt,
kan zo een groep toeristen meenemen in
zijn auto en Bonaire laten zien."
Jetski's en speedboten
Adriaens promoot Bonaire alsjïrst blue des-
tination. Kijk omhoog en je ziet blauw. Kijk
naar beneden en je ziet blauw. Hij denkt
dat Bonaire jaarlijks 60.000 extra toeristen
kwijt kan, die er ook overnachten. Dat is
dus bovenop de t30.ooo die al jaarlijks ko
men. Liefst nemen die toeristen dan flink
wat geld mee. Adriaens signaleert echter
een nieuw type toerist: „Jonger, met inte
resse in jetski's, terreinwagens en speed
boten. We willen daar niet al te veel aan
toegeven, het is moeilijk de geest terug in
de fles te krijgen als die er eenmaal uit is.
Toch overweeg ik enkele vergunningen
voor speedboten uit te geven, want toeris
ten zijn nu eenmaal de bodem onder ons
bestaan."
Duik- en natuurpas
Wil je een natuurgebied in, te land of te
water? Dan moet je een duik- of natuurpas
hebben die tussen de 10 en 30 dollar kost.
De opbrengst gaat naar Stinapa. De natuur
beschermers plaatsen daarvan waarschu
wingsborden om vogels niet te verstoren,
beperken het aantal geiten en ezels die het
land kaal grazen en doen aan herbebossing
tegen de erosie die mangroves en koraal
schade toebrengt.
Maar toeristen kopen die duik- of natuur
pas lang niet altijd. „Ondernemers moeten
er op staan dat toeristen de pas laten zien.
Maar ze durven hen er niet op aan te spre
ken", zegt Elsmarie Beukenboom. „Ze zijn
bang dat toeristen dan wegblijven of geen
excursies meer maken."
Van Beukenboom mag het strenger. „Ook
touroperators moeten harder optreden te
gen toeristen die verbodsborden negeren.
Soms vinden toeristen het ergens druk en
willen ze naar een andere plek om te surfen.
Dan moeten we blijven zeggen: 'Nee, sur
fen is alleen op deze plek toegestaan'."
Piepschuimen bakjes
Paul Coolen, eigenaar van het Buddy Dive
Resort en medeoprichter van de Coral Res-
toration Foundation: „Iedereen heeft een
taak. Zo zou ik restauranteigenaren willen
vragen geen vis op het menu te zetten dat
van groot belang is voor het koraal, zoals de
tandbaars. We zijn een duikeiland. We heb
ben het rif nodig."
Coolen heeft piepschuimen bakjes voor
afhaalmaaltijden in de ban gedaan en ver
vangen door een variant van bamboe. Hij
verkoopt koraalvriendelijke zonnebrand
crème, zonder het giftige oxybenzone. Zijn
duikschool restaureert onder water koraal,
waaraan toeristen kunnen bijdragen door
een stukje te adopteren.
Ecotoerisme
Bonaire zet in op duurzaamheid, zegt Mau-
rice Adriaens van de Tourism Corporation
Bonaire. „We maken gebruik van wind
energie en één hotel draait volledig op
zonne-energie. Wij hebben een beschermd
onderwatergebied aangelegd. We werken
aan een plan om cruiseschippassagiers over
het eiland te verspreiden."
Er zijn genoeg toeristische activiteiten
waar het eiland niet onder lijdt, meent
Adriaens. „Ga met een ranger hiken in Slag
baai of klim naar de top van de 241 meter
hoge 'berg' Brandaris. Je kunt mountain-
biken over ruige paden, langs metershoge
kadushi-cactussen. Ga paardrijden langs
het strand of maak een tour over het eiland
met een elektrische tuktuk. Ga kajakken in
de mangrove of snorkelen met een gids. Het
kan allemaal op Bonaire."
Grenzen
Elsmarie Beukenboom wijst op een drie
kleurreiger, die geconcentreerd naar het
water staart. De zon schijnt door de takken
van de mangrove. Dan opeens duikt de rei
ger met zijn snavel het water in. Hij heeft
zijn maaltijd voor vandaag binnen. „Laten
we er geen trieste dag van maken", ant
woordt Beukenboom op de vraag hoe
Bonaire er over tien jaar uit zal zien. „We
moeten dringend grenzen stellen. Alleen
dan zullen we onze natuur en de gemoede
lijkheid nog een tijdje kunnen behouden."
Achtergelaten
slippers en
waterschoenen
gaan de boom in.
WG
ZATERDAG 20 OKTOBER 2018 39
