EUWS 11
De affaire rond Jamal Khashoggi legt de schaduwzijde
bloot van Saoedi-Arabië. Het bewind snoert critici met
geweld de mond, dreigt landen met economische sancties.
De boodschap van Saoedi-
Arabië is glashelder.
'Elke actie tegen het ko
ninkrijk wordt beant
woord met een nog gro
tere actie!', melden de staatsmedia.
Laat ons met rust. Zo niet, dan slaan
we hard terug. Alle beschuldigingen
over een van hogerhand bevolen
moord op de journalist Jamal Khas
hoggi zijn 'provocaties, bedoeld om
Saoedi-Arabië te ondermijnen.'
Saoedi-Arabië spreekt de taal van
de macht die geen tegenspraak duldt.
Koning Salman en kroonprins Mo
hammed, de feitelijke machthebber,
besturen het land als hun eigendom.
Het is een koninklijke dictatuur, zon
der politieke en economische vrij
heid. Sinds zijn aantreden, vorig jaar,
wekt kroonprins Mohammed de in
druk dat hij hervormingen nastreeft,
maar in de praktijk is het een strikt
geleide economische transitie. Zij
moet Saoedi-Arabië minder afhanke
lijk maken van de opbrengst van zijn
olievoorraad, met 260 miljard vaten
de grootste ter wereld. Die raakt een
keer op.
Op politiek en religieus terrein ver
andert er niets. Rivaliserende prin
sen, eigenwijze zakenlieden, dissi
denten of jonge bloggers, zij verdwij
nen achter de tralies. Vrouwen mo
gen voortaan zelf een auto besturen
maar zij leven in de schaduw, volgens
de ultraconservatieve islamitische
staatsgodsdienst, het wahabisme, dat
met miljardensteun over de wereld
wordt verspreid.
Koning en kroonprins leven op een
berg. Zij zijn de hoeders van de be
langrijkste heiligdommen van de is
lam, spelen een leidende rol in de
Arabische wereld. Het Westen kan
niet zonder hun olie (7 miljoen vaten
per dag) en de miljardeninvesterin
gen. In het opgerichte staatsfonds
Aramco wordt naar eigen zeggen
2000 miljard dollar gepompt. Koning
en prinsen kopen alles wat los en vast
zit. Van wapens tot vastgoed, bedrij
ven, kunst en sportclubs. Kroonprins
Mohammed zou op het punt staan
om de Manchester United voor ruim
4 miljard euro over te nemen.
Schouderklopjes
De enorme invloed versterkt het ge
voel onder koning en kroonprins dat
de wereld niet zonder Saoedi-Arabië
kan. In de strijd tegen terrorisme,
tegen aartsvijand Iran, diens bond
genoten in Jemen, Syrië en Libanon.
President Donald Trump heeft de
Saoedische arrogantie extra gevoed.
Hij geeft de heersers schouderklop-
ONDERZOEK
jes, geen kritiek. Mensenrechten spe
len bij Trump amper een rol, zeker
als Amerikaanse bedrijven voor mil
jarden aan wapens kunnen verkopen.
Het geeft kroonprins Mohammed
het gevoel dat hij overal mee weg
komt. Mocht een 'buitenland' toch
kritiek hebben op de doodvonnissen
en de mensenrechtenschendingen
dan volgen er dreigementen. Zoals
tegen Tony Blair toen de Britse pre
mier in 2006 een onderzoek gelaste
naar smeergeld bij Saoedische wa
penaankopen. Vorig jaar viel kritiek
van Duitsland en Canada verkeerd.
Volgens Berlijn had het koninkrijk de
hand in het aftreden van de Libanese
Als het Westen
sancties uitvaardigt,
kan dat leiden tot een
economische ramp
premier, Canada hekelde het Saoedi
sche mensenrechtenbeleid. Meteen
werden hun ambassadeurs op het
matje geroepen. Nadat beide landen
hadden gesproken van 'een misver
stand' was het weer koek en ei.
In de rel rond Khashoggi hanteerde
Ryaad aanvankelijk dezelfde tactiek.
„Er is hier sprake van een campagne
van valse beschuldigingen en nep-
nieuws", aldus commentatoren. Tus
sen de regels kregen Turkije en Qatar,
die banden onderhouden met Iran,
een veeg uit de pan. Ook het Westen
kreeg een schot voor de boeg. „Als
het sancties uitvaardigt dan kan dat
leiden tot een economische ramp
voor heel de wereld", aldus Turki
Aldakhil, bestuurder van de staats-
zender Al Arabiya. „Dan kan de olie
prijs oplopen tot honderden dollars."
Schade beperken
Inmiddels lijkt het erop dat Donald
Trump het koninkrijk nu toch duide
lijk heeft gemaakt dat er met de
moord op Khashoggi een grens is
overschreden. Trump neemt het
woord sancties niet meer in de
mond, Saoedi-Arabië krijgt nu hulp
bij het beperken van de schade.
Minister van Buitenlandse Zaken,
Michael Pompeo, helpt Riyad bij het
opstellen van een verklaring die de
crisis moet bezweren. De tekst ken
nen we al een beetje: het verhoor van
Khashoggi in het Saoedische consu
laat in Istanboel is uit de hand gelo
pen, zijn dood is het werk van los
geslagen leden van de veiligheids
dienst en de machthebbers hebben
nooit opdracht gegeven hem om het
leven te brengen.
Saoedi-Arabië hoopt dat deze ver
klaring het begin van het einde is in
de affaire rond de Saoedisch/Ameri-
kaanse journalist en criticaster. De
schade is echter veel groter dan ge
dacht: het imago van Saoedi-Arabië
en van kroonprins Mohammed zijn
ernstig besmeurd. Ook onder de man
die zich presenteert als hervormer,
heeft het koninkrijk een donkere
schaduwzijde. Saoedi-Arabië blijft
zich gedragen als een paria in de in
ternationale gemeenschap.
woensdag 17 oktober 2018
GO
<A Links: Mike Pompeo wil in Riyad de schade beperken.
Boven: verloofde Hatice (I) wacht bij het consulaat, waar
forensisch deskundigen onderzoek doen. fotosreuters/afp
Riyad duldt geen kritiek
Hans van Zon
Rotterdam/Riyad
Het Turkse onder
zoek naar de ver
dwijning van Jamal
Khashoggi levert
bizar resultaat op.
Volgens president
Erdogan is 'bewijs
materiaal overge
schilderd'.
De Saoedische
consul-generaal in
Istanbul heeft Tur
kije verlaten. De
Turkse autoriteiten
doen uitgebreid
onderzoek naar de
verdwijning van
Khashoggi. Hij is
niet meer gezien
sinds hij op 2 okto
ber het consulaat
binnenging. Intus
sen is het wachten
op een geloof
waardige verkla
ring over de affaire.
De Amerikaanse
minister van Bui
tenlandse Zaken,
Mike Pompeo, was
daartoe in Riyad.
Turki Aldakhil, Al Arabiya
