Strandexploitanten kijken blij
terug op hun beste zomer ooit
Ella Roberta (9) stierf tijdens
recordpiek luchtvervuiling
9
„Dit is de beste zomer ooit -
dat denk ik wel", zegt Stephan
van der Stee van Strand Neder
land, de belangenorganisatie van
strandpaviljoenhouders. „Als je
met meer dan honderd zomerse
dagen dit jaar geen geld kunt
verdienen, dan gaat het je nooit
lukken."
Hij schat dat de exploitanten
deze recordzomer tussen de to
procent en sommigen zelfs bijna
ïoo procent meer omzet hebben
gedraaid. „Maar pas op, hè. Om
zet is nog geen winst. En vorig
jaar hadden we een grotendeels
verregend zomerseizoen."
Warmterecords
Weerbureaus Weerplaza en
Weeronline melden zaterdag dat
veel warmterecords in de maand
oktober zijn gesneuveld. Zo zijn
nooit eerder zo laat in de herfst
drie zomerse dagen achtereen
geregistreerd.
De strandgangers beleefden
zaterdag mogelijk de laatste zo
merse dag van dit seizoen. Van
der Stee: „Maar dat dachten we
half september ook. Toen had
den we te maken met een dipje,
maar nu is de nazomer terug."
Van de 321 strandtenten staan
er 163 permanent langs de kust,
zoals in Zeeland, Hoek van Hol
land, Scheveningen, Katwijk,
Noordwijk en Zandvoort. Van de
158 tijdelijke paviljoens is inmid
dels ongeveer de helft wegge
haald. „Er zijn er al zat die heb
ben ingepakt. Je kunt tenslotte
maar beter droog inpakken dan
nat je spullen naar de opslag
brengen." De andere helft van de
tij delijke strandetablissementen
pikt nog een graantje mee van de
laatste warme dagen. Daarvan
moet geen grote voorstelling
worden gemaakt, waarschuwt
Van der Stee. „De gasten komen
voor de lunch of voor een
drankje naar het terras, maar
blijven niet meer in groten ge
tale voor het diner. Daarvoor is
het 's avonds te koud."
Personeel
De strandexploitanten hadden
de voorbije maanden wel te lij
den onder een personeelstekort.
Daarom gaat Strand Nederland
de komende weken samen met
Koninklijke Horeca Nederland
campagne voeren om meer per
soneel voor de strandhoreca te
werven.
plaatsen gevochten door rege
ringstroepen en rebellen. „We
kunnen gewoon niet overal ko
men. Het is zwaar onveilig."
Bijgeloof
En dan zijn er uiteindelijk ook
nog de angst en het bijgeloof die
de bestrijding van ebola in de
weg staan. De Clerk ziet dat de
mensen bang zijn van de ziekte,
en angst leidt tot haast en soms
tot agressie. En wat ze ook vaak
hoort: 'Hoezo is dit een virus, zo
klein dat niemand het kan zien?
Gaan jullie mij nu vertellen dat
dit geen magie is?' Wat je dan
niet moet doen, zegt ze, is de
mensen uitlachen of niet serieus
nemen. „We luisteren, tonen
empathie en proberen compro
missen te sluiten. We zeggen bij
voorbeeld dat er echt geen fysiek
contact mag zijn met patiënten,
maar je mag best bidden."
Een groot verschil met vorige
uitbraken is dat er nu experi
mentele medicijnen zijn. „We
weten nog niet of ze werken. Het
duurt jaren totdat dit duidelijk is.
Of ik optimistisch ben? Dat is
nog te vroeg om te zeggen, ben
ik bang."
Franciscus Gasthuis. „Ongeveer 10
procent van de longkankers lijkt
gerelateerd aan luchtverontreini
ging. Daarnaast zijn ook hart- en
vaatziekten een gevolg van lucht
verontreiniging: fijnstof wordt
door de longen opgenomen in de
bloedbaan en geeft daar vaat-
schade."
Gezondheidswinst
Met een coalitie van 170 longart
sen pleitte In 't Veen eind vorig
jaar al voor strengere normen. De
artsen worden gesteund door de
Wereldgezondheidsorganisatie,
die de Europese norm verouderd
noemt. Strengere normen zouden
de gezondheid van veel mensen
flink verbeteren, zegt In 't Veen:
„De gezondheidsraad stelt dat ie
dere verlaging van NO2 en fijnstof
verdere gezondheidswinst geeft."
Verhalen zoals dat van Ella Ro
berta zijn in Nederland nog niet
publiek bekend. „Maar ook hier
zijn duizenden mensen die bij
slechte luchtkwaliteit meteen last
van hun luchtwegen krijgen en
bijvoorbeeld niet meer naar buiten
kunnen", zegt Anne Knol van Mi
lieudefensie.
Volgens In 't Veen is 'sterfte
door vieze lucht' voor veel mensen
een ver-van-hun-bed-show. „Cri
tici spreken vaak van papieren do
den, statistische doden. Maar dat
de doden anoniem zijn, maakt het
niet minder pijnlijk."
Ebola gedijt in
oorlogsgebied
Ella Roberta was een slim, druk,
grappig en sportief kind, dat op
haar 4de ging turnen. In wedstrij
den won ze verschillende gouden
medailles. En toen ze op voetbal
ging bij de Millwell Football Club
in Zuid-Londen, viel ze op door
haar snelheid.
Maar vanaf haar 7de kampte het
meisje met toenemende klachten.
Ze ontwikkelde een ernstige vorm
van astma, die haar longen vulde
met een niet weg te hoesten laag
slijm. Haar arts noemde het één
van de ergste gevallen van astma
die in Engeland bekend waren.
Nadat ze in oktober 2010 een
borstinfectie kreeg, ging het hard
bergafwaarts met haar gezond
heid. In de drie jaar daarna be
landde ze 27 keer met ernstige
ademhalingsproblemen in het zie
kenhuis. Ella Roberta stierf op 15
februari 2013.
Wat al die astma-aanvallen ver
oorzaakte, bleef lang een raadsel.
Tot een professor op het idee
kwam de data van de ziekenhuis
opnames te vergelijken met pieken
in de luchtvervuiling. Die bleken
exact overeen te komen. Toen Ella
Roberta voor het laatst in het zie
kenhuis belandde, was de lucht
kwaliteit zelfs de slechtste die ooit
in Zuid-Londen was gemeten.
Volgens de professor was er een
reële kans dat Ella zonder de ver-
vuilingspieken nog had geleefd.
Luchtverontreiniging door fijn
stof en stikstofdioxide speelt een
grote rol in een toename van long
ziekten zoals astma en COPD, zegt
longarts Hans in 't Veen van het
ten van mensen die risico lopen
bij een uitbraak, zoals hulpverle
ners en familieleden van de pa
tiënt. Een grote handicap daarbij
is dat mensen zich te laat of vaak
helemaal niet melden.
De Clerk: „Ze vertrouwen het
niet. Ze zijn gefrustreerd. In dit
gebied heerst al jaren oorlog en
de bevolking voelt zich in de
steek gelaten door de autoritei
ten. Als wij mensen bezoeken,
dan blijkt dat ook: nu komen jul
lie voor deze ziekte, maar we
hebben heel andere problemen
en dan zien we jullie niet. Ze be
doelen dan niet ons, maar 'de au
toriteiten'. En ik snap dat wel."
Een ander groot probleem is de
onveiligheid. Er wordt op veel
maandag 15 oktober 2018
Centr. Afr. Rep.
Zuid-Soedan
Oeganda
Noord-Kivu-
-Rwanda
Dem. Rep. T^-Burundi
"Kinshasa Congo
Tanzania
Angola Zambia
©1510181 BRON: pAPS4NEWS^
SCHEVENINGEN Met opnieuw
een stralend zomerse dag blik
ken de 321 strandtenthouders
langs de Noordzeekust terug
op een recordzomer qua om
zet.
Een patiënt, vermoedelijk overle
den aan ebola, wordt begraven in
Mangina, vlak bij Beni.
Daaronder: De behandeling van een
patiënt in een geïsoleerde kamer.
Hilde de Clerk van Artsen zonder
Grenzen, foto's reuters, afp, carltheunis
Kijk op de site bij /video
Rondleiding in het ebola-
centrum van AzG.
Luchtverontreiniging eist jaar
lijks duizenden levens. In Lon
den kreeg het probleem een ge
zicht: de 9-jarige Ella Roberta
stierf na een hevige aanval van
astma, op het moment dat de
slechtste luchtkwaliteit ooit
werd gemeten.
Koen Voskuil
Londen
Ella Roberta stierf op 15
februari 2013. privéfoto
Het topseizoen begon voor Scheveningen al in mei. fotoanp
