F
8
Ooit stond ze in Playboy, nu is ze een van de
bekendste privacy-activisten. Ancilla van de Leest
(33) over datahonger, privacy en Arjen Kamphuis.
'Hij is ergens, al kan het zijn dat hij niet meer leeft.'
INTERVIEW ANCILLA VAN DE LEEST
Ik hoop
vooral dat
mensen
gaan
nadenken:
wat wil
ik dat
bedrijven
van mij
weten?
Ja, privacyactivist An
cilla van de Leest heeft
Whatsapp. En Face-
book. En ja: ze shopt
ondanks haar kruis
tocht tegen de 'cashloze
maatschappij' soms
ook gewoon online. „Ik
ben geen fundamentalist die allerlei
diensten panisch mijdt. Whatsapp
gebruik ik amper hoor. De berichten
zijn misschien inhoudelijk versleu
teld, de andere data zijn wel bekend:
met wie communiceer je, hoe vaak,
wie zitten in je netwerk, hoeveel tijd
besteed je eraan. Maar zonder What
sapp miste ik berichten die ik wel wil
ontvangen, dus nu heb ik het met te
genzin weer geïnstalleerd. Als men
sen me dan iets sturen, antwoord ik:
ik wil best met je praten, maar dan
via Signal, een andere berichtenser-
vice."
Het is een dilemma voor veel van
haar vrienden en collega's: hoever ga
je in de bescherming van persoons
gegevens? Hoe waak je over je privacy
zonder te eindigen als een kluizenaar
zonder internet, telefoon of credit
card? „Ik ben alert op privacypara-
noia, dat ik wel gewoon mijn leven
blijf leiden en niet ineens met zo'n
oude Nokia zonder internet ga bel
len. En ik heb dus ook Facebook, ja.
Maar ik doe er weinig mee."
In de koffiebar van een hotel aan de
Overtoom in Amsterdam ('Ik spreek
liever niet thuis af) doceert Van de
Leest over digitale veiligheid, privacy
en big data, ondertussen nippend
van een kop cappuccino. Over de risi
co's van een cashloze maatschappij
('als je alles digitaal doet, laat je
overal sporen na') en spionage door
geheime diensten.
Van de Leest onderging een meta
morfose, van Playboymodel tot pos-
tergirl van de privacybeweging. Het
thema grijpt haar als ze in 2012 wordt
geveld door een keelonsteking en
noodgedwongen wekenlang haar
modellenwerk pauzeert. Haar car
rière gaat tot dat moment als een
speer, onder haar pseudoniem siert
Ancilla Tilia als latexmodel jarenlang
covers van fetisjbladen. Ook staat ze
op de voorpagina van Playboy. Ze
presenteert en acteert. „Maar ik
volgde internet- en privacydiscussies
al lang. En ik kreeg last van stalkers,
zoals wel meer publieke figuren, ze
ker vrouwen." Ze sloot zich aan bij
Bits of Freedom, belangengroep voor
burgerrechten. Het was nog de tijd
dat de kreet 'Ik heb toch niks te ver
bergen' discussies domineerde, het
tijdperk vóór de schandalen rond de
NSA, webcams in sauna's en Face
book.
„Dat zijn toch twee totaal verschil
lende dingen?! Die foto's waren mijn
werk: ik ben opgegroeid met het
naaktstrand als normaalste zaak van
de wereld, dus een bloot lichaam is
voor mij geen gevoelig punt. Wat je
voor jezelf wilt houden, is echt puur
persoonlijk."
„Ja: zijn naam en geboortedatum heb
ik niet gedeeld, ik publiceer geen vol
ledig herkenbare foto's. En de kin
deropvang heb ik ook geselecteerd op
basis van hun omgang met privacy.
Eerst werden de kinderfoto's nog ge
woon in appgroepen gedeeld met alle
ouders, nu zijn ze voorzichtiger."
„Ik hoop vooral dat mensen gaan na
denken: wat wil ik dat bedrijven van
me weten? Dat als een man Britney
Spears liket, de data-analist conclu
deert dat hij homo is. Dat adverteer
ders kunnen inschatten wanneer
vrouwen in een dip zitten, en hen ge
richt bestoken met reclame. Tot nu
toe ging het bij veel applicaties en
programma's vaak over zo veel moge
lijk data verzamelen, zodat die ver
kocht kon worden aan adverteerders.
Nu zie je steeds meer initiatieven die
uitgaan van 'privacy by design': de
bescherming van gegevens is al een
speerpunt bij het ontwérp van een
programma."
„Ja. Ik vergelijk het met vegetariër
zijn. Toen ik dat twintig jaar geleden
werd, was het ook extreem: er waren
amper alternatieven voor vlees en
vis, het was iets bijzonders. Dat is in
middels wel anders. Zo is het ook
met privacy: mensen worden steeds
bewuster, maar in de politiek is nog
weinig besef van de massale inbreuk
op privacy wereldwijd. In China
wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een
Social Credit System, waarbij men
sen op basis van data over hun gedrag
en gezondheid worden beoordeeld.
Afhankelijk van die score kun je dan
makkelijker geld lenen of juist lasti
ger een paspoort aanvragen. Dat gaat
heel ver. En bedrijven hebben ook
grootse plannen met data. De ING
bank bijvoorbeeld, wilde jaren gele
den nog betaalgegevens gebruiken
voor gerichte advertenties. Dat ging
niet door. Facebook maakte scha-
duwprofielen van gebruikers, met in
formatie waar je zelf niet bij kunt.
Dat is verontrustend."
Dit najaar is Van de Leest plotseling
om heel andere redenen in het
nieuws. Cyber-expert Arjen Kamp
huis, een van haar beste vrienden,
zaterdag 13 oktober 2018
GO
'Ik waak voor
privacy-
paranoia
Niels Klaassen
Voor u persoonlijk is het een draai:
als model gaf u zichzelf bloot, nu
schermt u veel af.
U bent nu moeder. Bent u dan ook
bezig met de privacy van uw zoon
tje?
Maar gaat het allemaal snel ge
noeg? Ondanks jullie strijd met de
Piratenpartij is de nieuwe inlichtin-
genwet er gekomen. En een ge
middeld datalek baart maar weinig
opzien.
Dat wordt de toekomst?
