'Opstand
begint met de
mening van
een enkeling'
SCHUIVER LEEST
Van Rosita Steenbeek
(61) verscheen
deze maand Wie is
mijn naaste? over
haar verblijf in
vluchtelingen
kampen.
heeft aangericht. Dat is overal hetzelfde.
Tien jaar geleden heb ik met een aantal an
deren ervoor gepleit eindelijk 17 augustus
1945 te erkennen als de dag dat Indonesië
onafhankelijk werd, de dag waarop Indone
sië zelf haar onafhankelijkheid uitriep. Des
tijds leidde dat tot vier jaar van bloederige
politionele acties, waar een groot deel van
Nederland tegen was. Nog altijd houdt men
vast aan 1949 als officieel jaartal. De struc
turele oorlogsmisdaden die daar zijn be
gaan, werden steeds weer in de doofpot
gestopt. In 1956 werd dat punt aangekaart,
en opnieuw in 1968. Pas als er genoeg tijd
verstreken is, kunnen wandaden schoor
voetend worden toegegeven."
„Ze verzetten zich tegen de elite, maar ware
opstand is zowel gericht op het aan de kaak
stellen van onrecht als op vernieuwing; op
een andere, betere toekomst. Nou geloof ik
niet dat de wereld altijd maar beter wordt,
maar het is wel goed daar in elk geval naar
te streven. Politieke bewegingen als die van
Wilders en Baudet draaien juist om nostal
gie - alsof het vroeger allemaal goed was.
De kiem daarvan is angst. Zij zetten hun
hakken in het zand en doen alsof de wereld
terug kan naar hoe het vroeger was, ook al is
dat onmogelijk. Ze nemen een opstandige
en verontwaardigde houding aan, zonder
de bijbehorende consequenties en verant
woordelijkheid te dragen."
„Zeker. Opstand begint met de mening van
een enkeling die langzamerhand meer me
destanders krijgt, en is pas geslaagd als de
zwijgende massa het er ook mee eens is.
Dat betrof- en betreft - vaak een combina
tie van opstand tegen onrecht of onder
drukking en honger. Dat laatste hebben we
niet meer, en bovendien absorbeert demo
cratie opstandige gevoelens, omdat het de
mogelijkheid biedt onrecht aan de kaak te
stellen via vertegenwoordigers in de
Tweede Kamer. In de huidige tijd is de
macht daarnaast zo abstract geworden, zo
internationaal en georganiseerd, dat er geen
focus meer is. Met ons geld wordt een bank
gered, maar vervolgens kunnen we niet
zeggen dat het zus of zo moet. Macht heeft
geen gezicht meer. De beurzen, de banken
zijn gewoon doorgegaan met wat ze in 2008
ook al deden. Er is niets veranderd."
„Ik denk dat opstandigheid in het dna van
de mens besloten ligt. Misschien worden
we op een dag wakker en beseffen we dat
onze levens totaal worden geregeerd door
de banken, multinationals en sociale media,
dat zij al onze informatie en kennis regule
ren, en zullen we massaal opstaan en zeg
gen: weg ermee."
Opstandig: „Ach, het is toch nooit te laat!
Nee, dat moet je niet zeggen, hoor. Het is
nóóit te laat."
Ik lees nu:
Het boek dat ik zelf had
willen schrijven:
Lezen
Zou men politici als Geert Wilders of
Thierry Baudet ook als opstandig kun
nen betitelen?
Burgers in het westen lijken nergens
meer écht in opstand tegen te komen.
Snoert welvaart opstand de mond?
Is opstand dan nog wel van waarde in de
huidige wereld?
Is het daarvoor niet al te laat?
Door met de strijd. Nederland
en opstand (CPNB, €3,50). Op
maandvandedegeschiedenis.nl
staat informatie over de tournee
van Noordervliet en over andere
activiteiten.
TEKST PETER SIERKSMA
Vergilius
Aeneis
„Dit heldenepos lees ik als 'huis
werk' voor mijn volgende roman,
die handelt over Julia, de dochter
van keizer Augustus. Ze kwam in
opstand tegen haar vader toen
deze het Romeinse Rijk wilde
omvormen tot een dictatuur. Ze
kende alle grote schrijvers van
haar tijd, onder wie Vergilius."
Jeanette Winterson
The passion
„Wat een ongelofelijk avontuur met
de taal! Niet alleen lopen allerlei
vertellingen en lagen door elkaar,
maar ook wisselt Winterson het
platte en humoristische op een
even soepele als geniale manier
af met het verfijnde. Ik ken maar
weinig schrijvers die zo'n breed
en gevarieerd register bespelen
en beheersen. Wat een lef en wat
een genot om te lezen."
34
