5
19
VOLKSTONEEL
Vijftig jaar na de
eerste keer herleeft
inBruinissehet
mosseloproer uit
1773 weer.
De geschiedenis herleefde zater
dag dubbelop in Bruinisse. Vijftig
jaar na de eerste en tot dusver
enige uitvoering werd het Mossel-
oproer van 1773 opnieuw op de
planken gezet. Gespeeld door
plaatselijk talent.
Terwijl de woede van de vissers
op het podium achter het streek
museum het kookpunt nadert,
dringt de overduidelijke geur van
gekookte mosselen de neuzen bin
nen. De traktatie voor het publiek
na afloop van de voorstelling, die
aan de overzijde van het speelveld
wordt klaargemaakt.
Maar eerst hebben mosselvisser
Okkerse en zijn makkers nog een
appeltje te schillen met de baljuw.
Onder vervaarlijk dreigen met rie
ken en dodelijke blikken, dwingen
ze de wetsdienaar de gewraakte
ordonnantie uit Middelburg te
verscheuren. De Staten van Zee
land hadden bepaald dat de vissers
voortaan op hun beurt moesten
wachten om te lossen aan de kade
van Bruinisse. De hoge heren
kwamen met die maatregel, omdat
beurtschippers met kostbare han
del uit Antwerpen en Amsterdam
er door de drukte in Bru amper
nog tussen kwamen.
In de praktijk pakt die maatregel
desastreus uit voor de vissers. Na
noeste arbeid op zee zien ze keer
op keer hun verse mosselen in het
ruim wegrotten, omdat ze de ha
ven nog niet binnen mogen varen.
Dat duurt een maand of negen,
maar wanneer in de zomer een
topvangst andermaal door hun
Slechts zes repetities
heeft het gezelschap
gedaan voor het stuk
op de planken kwam
neus wordt geboord, pikken ze het
niet meer. Onder aanvoering van
vissers Anthonie de Koning en
Okkerse kraait het oproer. En on
danks de dreiging dat de Staten
van Zeeland soldaten uit Zierikzee
naar Bruinisse zullen sturen om
de orde te herstellen, houden ze
hun poot stijf. Met succes, want
'Middelburg' ziet in dat vele vis
sersgezinnen door de gederfde in
komsten te lijden hebben van de
maatregel. Een overwinning die
regisseur Nelleke Tamerus met het
publiek viert door collectief het
Bruse volkslied in te zetten.
Het toneelstuk werd zaterdag
twee keer voor een propvolle bin
nenplaats van het streekmuseum
Brusea gespeeld. Vrijdag was al
een speciale voorstelling voor
scholieren. Tamerus had het
script, dat Stoffel Jumelet in 1957
schreef, bewerkt tot een, voor hui
dige begrippen, meer toeganke
lijke uitvoering van goed drie
kwartier. Het publiek werd aan de
hand genomen door een verteller,
die de wisselende scènes op het
podium toelichtte en inleidde. Te
vens had de regisseur twee jonge
meiden uit het nu voor het po
dium gezet (die drie kwartier in
een pan met mosselen mochten
roeren), om de gebeurtenissen van
een eigentijds commentaar te
voorzien. Die combinatie liet het
tafereel een beetje swingen.
Slechts zes repetities had het
twintigkoppige gezelschap, stuk
voor stuk lokale geestdriftigen, sa
men gerepeteerd tot aan de eerste
openbare voorstelling. En alles
speelde zich afin een vast decor,
dat hooguit wisselde door een an
dere tafel naar binnen te dragen
voor de vergadering van de heren.
Kortom, authentiek volkstoneel
dat we tegenwoordig eigenlijk am
per meer zien. Het publiek maalt
niet om een tekstmisser of soms
weinig overtuigende speelstijl.
Maar lacht ook om het bewegen
van de achterwand en het op
springen van de stoelen, wanneer
Okkerse 'buiten' fanatiek op de
deur bonst.
Ze worden zichtbaar vermaakt,
krijgen met de paplepel een stukje
vergeten geschiedenis ingegoten
en laten zich de bijzondere mos-
selproeverij op de koop toe sma
ken. Zeker voor herhaling vatbaar,
tijdens de jaarlijks Visserijdagen
bijvoorbeeld.
maandag 8 oktober 2018
De gemoederen lopen hoog op tussen het vissersvolk en de baljuw, foto ernestaverburg
Marcel Modde
Bruinisse
Als de or
donnantie uit
eindelijk wordt
ingetrokken,
stijgt er een
luid gejuich op
onder de mos
selvissers.
FOTO'S DIRK-JAN
GJELTEMA
De baljuw
van Bruinisse
wordt door op
roerige vissers
gedwongen de
ordonnantie te
verscheuren
waarin staat
dat de vissers
op hun beurt
moeten wach
ten om de
mosselen te
mogen lossen.
