Interview
Diep in haar hart verlangt terreurexpert Beatrice de Graaf (42)
naar groots en meeslepend. Maar haar geloofsovertuiging houdt
haar nederig. IJdelheid is een grote zonde.'
geschiedenis. Dat geeft rust, troost. Je
weet dat dat in elk geval is afgelopen."
Een gesprek met Beatrice de Graaf,
haar hele leven eigenlijk, is doorspekt
van haar fascinatie voor Goed en Kwaad.
Ze groeide op in een strikt orthodox
gereformeerd milieu in Putten, het dorp
waar in de Tweede Wereldoorlog 660
mannen werden weggevoerd door Duitse
soldaten. Vier familieleden kwamen om
in concentratiekampen. Na de oorlog
vroegen voormalige nazi's in Putten om
vergeving en ontstonden, via de protes
tantse kerk, contacten tussen daders en
slachtoffers.
Ook bij de familie De Graaf kwamen
jonge Duitsers over de vloer, die in het
kader van Versöhnungsarbeit, verzoe
ningswerk, naar het dorp kwamen. „Er
was sprake van oprecht berouw en accep
tatie van berouw. Ik besefte dat iemand
een nazipartijboek in de kast kan hebben
staan, maar tegelijk het goede doet."
Ze wordt enorm geraakt door de gril
ligheid en de vreemdheid van menselijk
e had het helemaal gehad. Er was gedoe
op de universiteit, ze was bloedchagrijnig
en doodmoe. Beatrice de Graaf pakte
deze zomer haar koffers, vertrok spoor
slags naar Berlijn en dook een archief in.
„Ik dacht: ik kan erin blijven zwelgen
en wrok koesteren, maar ik kan ook iets
moois doen, onderzoek naar sterke vrou
wen. Ik besloot tot dat laatste." In alle
stilte, tussen de stapels documenten, de
vensters naar het verleden, viel alle stress
van haar af.
Ze vond de zeldzame stukken die ze al
tijden hoopte ze te vinden, en nu komt er
in november een uitzending van Andere
Tijden over haar vondst. „Het gaat om pa
pieren waaruit blijkt dat koningin
Wilhelmina zich zeer actief heeft bezig
gehouden met het einde van de Eerste
Wereldoorlog. Het is echt een aardige
ontdekking. Volgens de geschiedenis
boekjes zou ze van niets hebben geweten,
maar ik had daar mijn twijfels over. Wil
helmina was zo'n stevige vrouw, die be
moeide zich overal mee. Ze deed me den
ken aan mijn oma Bé, die was ook zo.
Mijn intuïtie zei me dat ze erbij geweest
moest zijn", vertelt ze in haar werkkamer
op de Universiteit Utrecht.
Het gaat De Graaf voor de wind. De
studenten staan in de rij om colleges te
volgen bij de begaafde hoogleraar Ge
schiedenis van de Internationale Betrek
kingen, ze leidt een afdeling van veertig
mensen en sleepte deze zomer de presti
gieuze Stevinpremie in de wacht. Ze
werkt aan een app die terrorisme uitlegt
aan kinderen en jongeren. En passant
ging haar jongste boek naar de drukker:
Tegen de terreur, een pil van vijfhonderd
pagina's over samenwerking tegen ter
reur in de postnapoleontische tijd.
Daarnaast is er haar doorlopende on
derzoek naar hedendaags terrorisme,
waarvoor ze geregeld op televisie ver
schijnt. „Ik hou me altijd erg bezig met
de actualiteit, met het duiden, verklaren
waarom mensen radicaliseren, wat terro
risten drijft. Maar soms is dat zo onoplos
baar en naar, dat ik even terugga naar de
magazine 9
GOD
REDT
Tekst SANDRADONKER Fotos ILJAKEIZER
