BUITEN
Kapel
Kijckgau
9
Veel wandelaars laten
Vlissingen links liggen,
lees ik op internet.
Waarom is dat? Ik
verlang meer dan eens
terug naar mijn oude
hardlooprondje door
Nollebos en duinen.
Omdat ik lang niet in
Vlissingen geweest ben
en het een stralende dag
is, wil ik graag de boule
vard opnemen in mijn
route. Ik start bij de Oostbeer, in 1812
gebouwd als verdedigingswerk, maar
nog tot eind 20ste eeuw in gebruik
als waterkering. Door de bouw van
een nieuwe zeedijk in de Wester-
schelde in 1975 liggen de Oostbeer en
de resten van de oude zeewering en
stadsmuren nu binnendijks.
Ik loop de dijk over en ga rechtsaf
over de groene boulevard richting
Oranjemolen. De zon schittert op de
Westerschelde. Er staat nauwelijks
wind. Al gauw trek ik mijn jack uit en
We wilden
eigenlijk de
bootnaarde
overkant
nemen, maar
misschien
blijven we toch
maar in
Vlissingen
nóg heb ik het warm. Op de dijk staat
een jutbak, waar mensen afval uit de
zee in kunnen gooien. Zo te zien
doen ze dat braaf. Vlak voor de Oran
jemolen kom ik voorbij het landings
monument. Op 1 november 1944
kwamen de bevrijders op die plek
vanuit Breskens aan land. Straat voor
straat, huis voor huis veroverden de
geallieerden Vlissingen. Op 3 novem
ber was de stad bevrijd, maar lag hij
wel volledig in puin.
Ik wandel langs de Oranjemolen
over de dijk richting de jachthaven.
Daar steek ik de sluis over. In de
loodshaven komt net een loodsboot
binnen. Dat trekt veel bekijks. Evert
de Mare uit Weert en zijn vrouw
staan er ook. „Dit zie je niet elke dag.
Ik zou hier uren naar kunnen kijken,
maar er is nog zoveel meer te zien.
We wilden eigenlijk de boot naar de
overkant nemen, maar misschien
blijven we toch maar in Vlissingen."
Ik loop om de loodshaven heen
richting de Kazematten en herinner
mij hoe ik het daar als kind altijd een
beetje spannend vond en fanta
seerde over wat er zich achter die
deuren bevond. Je kunt er tegen
woordig achter komen tijdens een
bezoek, maar dat is er nog altijd niet
van gekomen. Aan het einde van de
tunnel wacht mij een prachtig uit
zicht op de pier en de schepen die
daar achterlangs komen gevaren. Ik
sla rechtsaf en loop de glooiing op.
Ook als geboren Vlissingse blijft het
bijzonder om daar te lopen. Zo heer
lijk rustig dat je in gedachten verzon
ken raakt.
Even verderop steek ik de boule
vard over richting Leeuwentrap.
Deze monumentale trap is in 1907
gebouwd omdat de twee bestaande
houten trappen de drukte door het
opkomende strandtoerisme niet
meer konden verwerken. De twee
karakteristieke leeuwen zijn afkom
stig van het in 1909 gesloopte viaduct
ten westen van het Centraal Station
in Amsterdam. De gemeente Vlissin
gen wist twee exemplaren voor 100
gulden per stuk in haar bezit te krij
gen.
Ik loop naar beneden richting Bad
huisstraat met zijn mooie historische
panden en volg die helemaal tot aan
het begin van de Walstraat. Daar ver
volg ik mijn weg tussen het winke
lend publiek door. Bij Groenewoud
ga ik linksaf richting het Dokje van
Perry en via Koudenhoek, Onder
straat, Gravestraat en Commando-
weg terug naar de Oostbeer. Kijkend
naar de dijk heb ik weer zin om die
over te steken. Het zicht op de Wes
terschelde trekt mij toch het meest.
UIT DE ZEEUWSE KLEI
Enkele jaren terug is de Kaai
in Veere opnieuw ingericht.
Het is een mooie, open kade
van een weids ogende haven ge
worden. Weinigen weten dat de
kade in het verleden niet zo open
was. Op verschillende plaatsen
stonden aan de waterkant hele
huizenblokken, bekend als de
oost- en westdubbele huizen. Hal
verwege de Kaai, ter hoogte van
het voetgangersbruggetje over de
haven, stond in de Middeleeuwen
een kapel, genaamd Kijckgau. De
huidige Kapellestraat dankt hier
haar naam aan. De aan Sint Paulus
gewijde kapel kreeg waarschijnlijk
haar bijnaam omdat men vanuit
de kapel de ingang van de haven in
de gaten kon houden. Voor de va
rende gemeenschap was in die tijd
een behouden thuiskomst immers
niet altijd vanzelfsprekend. De ka
pel is in 1551 afgebroken, een deel
van de stenen werd hergebruikt
bij de werken aan de brug. De fun
damenten zijn in 1719 nog een keer
blootgelegd en door een wakker
persoon keurig opgemeten en op
schaal getekend (in 1720).
In 2014 kwamen de stevige fun
damenten van de kapel opnieuw
aan het licht. De optekening in
1719 blijkt behoorlijk precies. De
kapel had een binnenruimte van 9
bij 4,5 meter en was opgetrokken
uit zware rode moppen van 25 x 12
x 5 centimeter. Het gebouw stond
aan de zuidoostelijke zijde op
slechts een drietal meters van de
tegenoverliggende huizen en de
uitgang van de Kapellestraat. Aan
de noordwestkant stond het tegen
het buitentalud van een dijk aan.
Het zal de eerste dijk als begren
zing van de Veerse haven zijn ge
weest. In latere tijd is iets naar het
westen een nieuwe kade aange
legd en is de ruimte tussen de
nieuwe kade en de kapelmuur met
zand en klei opgevuld. De funde
ringen zijn verder met rust gelaten
en liggen ook nu nog onbescha
digd onder de nieuwe bestrating.
Bram Silkens werkt bij de Walcherse
Archeologische Dienst.
gJ
Vlissingen
Commandoweg
woensdag 3 oktober 2018
GO
Zicht op de Schelde
Wendy de Jong
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
een rondje Vlissin
gen.
- Evert de Mare
Tweewekelijkse rubriek over ar
cheologische vondsten in Zee
land door Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland (SCEZ)
Bram Silkens
VSet
De kapelfundering, opgeme
ten in 1719. ILLUSTRATIE ZEEUWS
ARCHIEF/ZELANDIAILLUSTRATA
Van'°OdSb,
Villa Ophir onderaan de Leeuwenti
Bombardementen maakten van Vlissingen
puinhoop.
Zicht op de Oranjemolen, uit 1699.
