OZCAN AKYOL
'Vervanger nodig voor
koning na grote aanslag'
Vluchteling keerde na val van Saddam terug
6
Fuad Hussein (69), een Koerd uit Nederland en getrouwd
met de Nederlandse Carolina met wie hij twee dochters heeft,
maakt kans de nieuwe president van Irak te worden.
Column
Er was vorige week, drie da
gen lang, de nodige ophef
over het staatsbezoek van
de Turkse president Recep
Tayyip Erdogan aan onze ooster
buren.
De grootste kritiek bestond
hieruit: terwijl Turkije ziender
ogen verandert, waarbij persvrij
heid met de voeten wordt getre
den en de democratie gevaar
loopt, mag de grote autocraat van
het land zonder veel tegenwer
king in een moskee in Keulen
lopen.
Maar de Duitse president
Steinmeier had tijdens het
staatsbanket toch wat kritische
noten te kraken. Hij hekelde het
mensenrechtenbeleid van Erdo
gan. Door al het commentaar van
oppositiepartijen voelde hij zich
genoodzaakt dit te doen.
Of het veel heeft geholpen? Ik
denk het niet. Erdogan pareerde
de kritiek van zijn Duitse ambts
genoot met de woorden: „In ons
land nodigen we niet iemand uit
voor het eten om vervolgens
zulke dingen te zeggen." Hij had
het als onprettig en ongemanierd
ervaren.
Hoewel deze kwestie op een
futiel voorbeeld van het chagrijn
tussen beide landen
zou kunnen duiden,
illustreert het in
werkelijkheid veel
meer.
De Turkse
diaspora
baart nog
steeds veel
zorgen, in
diverse Europese landen. Voor de
bühne is het goed om stevig stel
ling te nemen tegen misstanden
in het land, maar als puntje bij
paaltje komt, zullen alle Euro
pese leiders, ook onze eigen pre
mier, uiteindelijk kiezen voor
een goede en vriendschappelijke
relatie met Turkije.
Ze verloochenen hun eigen
principes, omwille van bijvoor
beeld de vluchtelingendeal of
nog platter: alle economische
belangen die er over en weer
bestaan.
Als Duitsland daadwerkelijk
zoveel moeite met de Turkse
praktijken heeft - denk aan alle
journalisten dit zonder vorm van
proces worden opgesloten - zou
het land helemaal geen amicale
banden moeten onderhouden
met die natie.
Want laten we wel wezen:
Erdogan bezoekt zijn onderda
nen in Europa niet om hen te
vertellen dat ze volwaardig
onderdeel moeten zijn van het
land waar zij toevallig op dat mo
ment wonen. Integendeel, hij wil
iedereen met een Turks paspoort
op het hart drukken dat hij hun
grote leider is, en niemand
anders.
Dus die stamelende Duitse
president denkt misschien wel
dat hij een pittig statement heeft
gemaakt, maar in werkelijkheid
verstevigde hij de positie van Er
dogan bij Turken die in den
vreemde leven. Laatstgenoemde
bouwt zijn populariteit uit in Eu
ropa. En er is niemand die hem
tegen lijkt te kunnen houden.
Stamelende Duitse
president versterkt
positie van Erdogan
Daarvoor pleit hoogleraar staats
recht Paul Bovend'Eert van de
Radboud Universiteit Nijmegen.
D66 overtuigde premier Rutte er
al van om een lid van het kabinet
als designated survivor aan te wij
zen tijdens Prinsjesdag. Bo
vend'Eert wil dat ook een lid van
de Raad van State wordt achterge
houden, om bij noodsituaties het
koninklijk gezag over te nemen.
Mocht de Ridderzaal op Prinsjes
dag worden getroffen door een
terroristische aanslag, dan kun
nen Willem-Alexander, koningin
Maxima en prins Constantijn
daarbij om het leven komen. Om
dat kroonprinses Amalia nog te
jong is, komt het koninklijk gezag
in handen van de Raad van State,
zo schrijft de Grondwet voor.
Maar alle leden van de Raad van
State zitten nu ook in de Ridder
zaal tijdens Prinsjesdag. „Het be
langrijkste is dat de Raad van State
enkele overlevers uit eigen kring
aanwijst", zegt Bovend'Eert. „Dat
is belangrijker dan dat leden van
het kabinet en het parlement zo'n
aanslag overleven. Het koninklijk
gezag is namelijk noodzakelijk om
na een catastrofe ons hele staats
apparaat weer op gang te bren
gen."
'Het is buitengewoon dat een Ne
derlander misschien president
wordt van Irak en een Neder
landse vrouw de First Lady", zegt
Betsy Udink, auteur van het boek
In Koerdische kringen. Zij kent Fuad
al sinds 1974. „Zelfs toen hij nog
jong was en geen enkele grijze
haar had, was hij al een eminence
grise. Een wijze man. Een even
wichtige man ook. Dat hoor je ook
wel aan zijn praten. Dat was al zo
toen hij en ik nog piepjong waren
- ik 23 en hij 25. Hij bleef onder alle
omstandigheden rustig."
Fuad Hussein werd op 1 juli 1949
geboren in Khanaqin, Irak. Hij stu
deerde Engels aan de Universiteit
van Bagdad. Ook was hij actiefin
het Koerdisch verzet in de bergen
van Iraaks Koerdistan. Hussein
vluchtte in 1975 naar Nederland
via Iran. Tegenwoordig wonen zijn
moeder en een van zijn dochters
nog steeds in Nederland. Een an
dere dochter leeft in de Verenigde
Staten.
Opstand
„Ik heb Fuad leren kennen in
Koerdistan tijdens de opstand in
1974 en ging er toen twee keer
naar toe als verslaggever voor het
Utrechts Nieuwsblad. Ik was er ook
toen Fuad in Teheran was en pro
beerde naar Europa te gaan", zegt
Udink. Uiteindelijk kwam Hus
sein naar Nederland met hulp van
de Nederlandse ambassadeur in
Iran, Henk Nijland. Op Schiphol
wachtte Udink hem op.
In Nederland bleef hij actief en
kwam in contact met maatschap
pelijke organisaties. „Wat me ook
hielp inburgeren is dat ik na drie
jaar een Nederlandse vrouw ont
moette, met wie ik ben ge
trouwd", zei hij tegen NRC in
2003. Hij studeerde politicologie
aan de Vrije Universiteit in Am
sterdam en werkte onder meer als
tolk, docent aan een hogeschool in
Driebergen en als voorzitter van
de federatie Vluchtelingenorgani
saties in Nederland (VON).
Ook adviseerde Hussein als di
recteur van het Middle East Bu
reau de overheid op het gebied van
integratie en gaf hij inburgerings-
cursussen aan imams. „Fuad is een
buitengewoon succesvolle vluch
teling geweest, die zich zowel in
Nederland als later in zijn eigen
land omhoog heeft gewerkt", zegt
Hij heeft zich
zowel in
Nederland als
later in zijn eigen
land omhoog
gewerkt
Udink. Hussein werd ook in Ne
derland politiek actief: hij was ooit
lid van de PvdA-afdeling in Am
stelveen, waar hij Gerdi Verbeet
ontmoette, de oud-voorzitter van
de Tweede Kamer, die geïnspi
reerd raakte door zijn verhaal.
In maart 2003 vertegenwoor
digde Fuad Hussein de Iraakse ge
meenschap in een gesprek met
toenmalig minister-president Jan
Peter Balkenende. Dat was ten
tijde van de Amerikaanse inval in
Irak om het regime van Saddam te
verdrijven. Na de val van Saddam
in 2003 keerde hij terug om deel te
nemen aan de interim regering en
was hij adviseur voor het ministe
rie van Onderwijs in Bagdad.
In 2005 werd hij de rechterhand
van de Koerdische president Bar-
zani, een van de machtigste leiders
van de Iraaks-Koerdische regio en
voorman van de Koerdische De
mocratische Partij (KDP). „Hij is
de vertrouweling van Masoud Bar-
zani", zegt Bilal Wahab, een Koer
dische analist in Washington. „Hij
is bekend in Bagdad, maar hij is
ook bekend van zijn rol als advi
seur van Barzani", zegt hij. „Hij is
politiek onafhankelijk, maar in
Bagdad zullen ze hem altijd zien
als stafchef van Barzani."
Steun
Zijn rol als de rechterhand van
Barzani kan Hussein mogelijk
steun kosten in Bagdad als het par
lement vandaag waarschijnlijk
een president zal kiezen. Hussein
is niet de enige kandidaat: De
PUK, de tweede grootste partij in
Koerdistan die achttien zetels won
in de Iraakse verkiezingen afgelo
pen mei, heeft de voormalige
Koerdische premier Barham Salih
als kandidaat naar voren gescho
ven. Winst voor Hussein blijft
kansrijk door de sterke positie van
de KDP in Bagdad.
dinsdag 2 oktober 2018
GO
@OzcanAkyol
rdoaa
De Raad van State moet een
zogeheten designated survivor
aanwijzen die na een aanslag
op de regering de rol van
koning Willem-Alexander over
neemt. Deze 'overlever' moet
zich op Prinsjesdag schuilhou
den op een geheime locatie.
Peter Winterman
Den Haag
'Nederlander'
kan president
van I rak worden
Wladimir van Wilgenburg
Érbil
Hussein met de Ameri
kaanse minister van Buiten
landse Zaken John Kerry in
2014. FOTO REUTERS
- Betsy Udink, auteur
Fuad Hussein studeerde
onder meer politicologie
aan de Vrije Universiteit
van Amsterdam, fotoepa