8
Expositie Bilderbuch van Ben Sleeuwenhoek in Zeeuws Museum
Ben Sleeuwenhoek is weer even in
Middelburg. Sinds hij in 2006 uitweek
naar Berlijn, gebeurt dat niet vaak. In het
Zeeuws Museum heeft hij nu twee zalen,
waar we in zijn prentenboek mogen
meekijken.
'Bilderbuch' heet de expositie. Dat
de in 1951 in Middelburg geboren
kunstenaar alweer twaalf jaar thuis
is in de hoofdstad van Duitsland, is
daaraan niet vreemd. Maar de term
plaatjes- of prentenboek slaat ook
op de aard van de tentoonstelling.
Als beeldend kunstenaar - schil
der, keramist en maker van instal
laties en kunstboeken - verzamelt
Sleeuwenhoek al heel zijn leven af
beeldingen, die hem bij zijn werk
inspireren. Ansichtkaarten, dui
zenden plaatjes uit tijdschriften,
boeken. Ook sjablonen, die hij ge
bruikte voor het maken van zijn
schilderijen. Daarnaast nog eens
een hele verzameling foto's, die hij
tijdens zijn reizen maakte. De kun
stenaar: „Ik heb een heel
archief opgebouwd en
bewaard, in dat op
zicht ben ik heel pre
cies. In 1977-1978 ben
ik gaan reizen. Door
de Romeinse fresco's
in Pompei' en de graf
schilderingen in het
Egyptische Luxor ben ik
gaan schilderen. La-
I
ter kwamen daar de
boeddhistische
grotschilderingen in
India bij. Al die beelden en foto's
heb ik bewaard. Na zo veel jaar
kwam er een moment, dat ik moest
beslissen: of ik gooi mijn archief
weg, of ik doe er nog iets mee. Ik
koos voor het laatste."
Eerst begon hij zijn verzameling
te verwerken in boeken, archive
rend, zonder artistieke bedoelin
gen. Al gauw kwam hij tot de con
clusie, dat hij er dan maar beter
meteen kunstzinnige boeken van
kon maken. Daarmee had hij
ervaring. En collages maakte
hij toch al. Hij besloot aan te
haken bij het principe van
wat in Duitsland het Bilder
buch heet en in Engeland
het scrapbook. Het Neder
landse woord is 'plakboek',
zoals dat in de 19" eeuw als
voorloper van het poesie
album populair was.
Het plakboek uit de
collectie van het Zeeuws
Museum, dat hem bij het maken
van de kunstboeken inspireerde, is in
de achterste hoek van de expositie te
zien. Tot nu toe heeft Sleeuwen
hoek vier kunstboeken klaar. Elk
121 pagina's: „Omdat ze hanteer
baar moeten blijven." Het viertal
ligt opengeslagen in kleine vitri
nes langs de wand van de twee za
len. In de uitstalkasten mid
den in de zaal liggen
kunstboeken, die hij eer
der zelf en ook samen
met andere kunstenaars
maakte. De Zeeuwse
Henny Schrijver, met wie
hij bevriend is, duikt en
kele keren op. Sleeuwen
hoek: „Die kunstboeken met
steeds twee pagina's met
duidelijk van elkaar ver
schillende kunstenaars,
die leveren een dialoog in
vormentaal op."
Er hangen gouaches en schilderijen.
De kunstenaar heeft het over zichtlij
nen. De hamers op de twee foto's in
een vitrine zijn ook te zien in de film,
die op een beeldscherm aan de wand
wordt vertoond. Kleuren, beeldvor
men: je kijkt in een vitrine en ziet dan
aan de wand een zelfde figuur of
kleur.
Sleeuwenhoek: „Wat je hier ziet
kun je een reflectie op mijn eigen
kunstenaarschap noemen. Het is
een poging om met iets levendigs
de dood te overstijgen. Daarbij
verras ik mezelf. Zo heb ik voor
1976, toen ik ging schilderen, met
foto's gewerkt. Dat bleek een dood
lopende weg te zijn. Nu kom ik die
foto's in mijn archief tegen en kan
ik ze in de kunstboeken gebruiken.
Dus hebben ze opeens toch een
functie."
Inmiddels is Sleeuwenhoek aan
zijn vijfde kunstboek begonnen.
Het belooft een reeks te worden,
die hij zijn hele verdere leven kan
uitbouwen. Waar er aan de ene
kant archiefmateriaal in de kunst
boeken verdwijnt, vult hij het aan
de andere kant aan met nieuwe
beelden van dit moment. Zo wordt
het Bilderbuch een werk zonder
einde.
dinsdag 2 oktober 2018
GO
met iets
levendigs
De dood
overstijgen
Jan van Damme
Middelburg
Ben Sleeuwenhoek.
FOTO DIRK-JAN GJELTEMA
A A Beelden uit de Bilderbücher
van Ben Sleeuwenhoek, die te
zien zijn in het Zeeuws Mu
seum.
Expositie Bilderbuch van Ben
Sleeuwenhoek in het Zeeuws
Museum in Middelburg, te zien
tot en met 17 februari 2019.
