8
Vijftig jaar geleden rijdt de allereerste Boeing 747
uit de hangar. Met de jumbojet verandert de luchtvaart
ingrijpend. De 'Queen of the skies' maakt van vliegen
een massaproduct. Maar het einde is in zicht.
VIJFTIG JAAR BOEING 747
V* 4? - 747-
De wereld staat per
plex als de gloed
nieuwe fabriek van
Boeing in Everett
bij Seattle op 30
september 1968 de
deuren open zet.
De allereerste jum
bojet is niet alleen gigantisch, maar
ook mooi. „Een horizontale wolken
krabber met een prachtig glooiende
hoge kop", kraait een vliegtuigrecen
sent.
De rood-witte City of Everett, ver
noemd naar zijn thuisbasis, glanst in
de lauwe ochtendzon. Duizenden
mensen lopen te hoop voor de vlieg-
reus met meer dan één verdieping en
een bar bovenin.
Die bewondering blijft. Op elke
luchthaven is een Boeing 747 nog al
tijd een indrukwekkende verschij
ning. De spanwijdte bedraagt 60 me
ter. Aan de vleugels hangen vier ko
lossale motoren die het gevaarte
moeiteloos de lucht in tillen. Ook bij
het maximaal toegestane gewicht
van 333.390 kilo.
De jumbojet heeft vier vaders: in
genieur en hoofdontwerper Joe Sut-
ter, bouwleider Mal Stamper (hij
neemt in vier jaar tijd één vrije dag
op), Boeing-baas Bill Allen (die met
het gewaagde, dure project de toe
komst van zijn bedrijf op het spel
zet) en Juan Trippe (de topbestuur
der van Pan American Airways). De
laatste weet Allen ervan te overtui
gen dat de 'wereld toe is aan grote
vliegtuigen die de wereld kleiner ma
ken'. Trippes PanAm, inmiddels ter
ziele, staat garant voor de aanschaf
van de eerste toestellen.
Sutter, Stamper en 50.000 arbei
ders leveren een reuzenprestatie. In
29 maanden tijd is de eerste Boeing
747 er. Dat levert hun de bijnaam 'The
Incredibles' op. Zij staan op 9 februari
onder hoogspanning bij de eerste
testvlucht. Als het toestel in de lucht
is, hoort testpiloot Jack Waddell bij
het verzetten van de vleugelkleppen
een knal. „Geen reden voor paniek,
genoeg reden om de vlucht te bekor
ten", aldus Waddell. Na 85 minuten
zet hij de Boeing aan de grond. Ze
krijgen een heldenontvangst. Het eu
vel wordt snel verholpen. „Dit is een
absolute winnaar", zegt Joe Sutter.
„Een two-finger airplane"oordeelt
Waddell. Met twee vingers in de
neus te besturen.
Kinderziektes
De eerste commerciële vlucht is in
1970. Van New York naar London
Heathrow. Er zijn kinderziektes en
technische problemen. De motoren
slurpen bijvoorbeeld aanvankelijk te
veel brandstof. Luchthavens moeten
zich inrichten op de komst van de
Boeing 747's. De eerste maanden zit
ten de toestellen allesbehalve vol.
Maar de vraag groeit. Al gauw le
vert Boeing er acht per maand af.
KLM krijgt zijn eerste Boeing 747 in
1971. De producent en vliegtuigmaat
schappijen beginnen er flink aan te
verdienen. Boeing krijgt helemaal de
wind mee als gevolg van rampspoed
bij concurrent McDonnell Douglas.
In 1972 en in 1974 verliest een DC10
een vrachtdeur tijdens de vlucht. De
eerste keer kan de gezagvoerder nog
De wereld
is toe
aan grote
vliegtuigen
die de wereld
kleiner
maken
veilig landen, twee jaar later komen
er in Frankrijk 346 mensen om het
leven. In 1979 gaat het weer mis met
een DC10. Een toestel verliest een
motor bij vertrek uit Chicago en stort
neer. Daarbij komen 275 mensen om.
Maar ook de jumbojets komen aan
de beurt. Door het grote aantal passa
giers aan boord staan ongelukken
met Boeing 747's meteen in de top
tien. De crash van vlucht 123 van Ja
pan Airlines, op 12 augustus 1985, is
het dodelijkste ongeluk met één
vliegtuig ooit in de geschiedenis van
de luchtvaart. Er komen 520 mensen
om. De oorzaak: een losgescheurd
dwarsschot.
Nederland krijgt zijn deel. Met de
crash van de Boeing 747 van El Al in
de Bijlmer op 4 oktober 1992. Het
vrachttoestel verliest na het vertrek
op Schiphol een motor en boort zich
in twee flats. Dat kost 43 mensen het
leven, van wie 39 op de grond. Vijf
jaar later botsen twee Boeing 747's -
van KLM en PanAm - op elkaar op de
landingsbaan van Tenerife. Er vallen
582 doden, onder wie alle inzitten
den van het KLM-toestel. De oorzaak
vrijdag 28 september 2018
GO
Zwanenzang
van icoon van
de luchtvaart
4.000.000
onderdelen
vormen een
Boeing 747
Hans van Zon
Rotterdam/Seattle
-Juan Trippe,
bestuurder van
PanAm Airways in de
jaren 60
1970 1980
De 400- A'
serie werd 747-100
het langst 747-200 7
aeleverd 0o .o
Air Force 1
BOEING 747-8
275 km
bedrading
in elk toestel
68,5 m
