worstelt als trekpleister voor extreemrechts
IÉ
15
De alp waar
Hitier zijn
Adelaarsnest en
buitenhuis had,
trekt niet alleen
toeristen. Troef in
de strijd tegen
het oprukkend
neonazismeiseen
piepklein museum.
slecht tegen ijle lucht. Voor hem was
de bochtige weg met vijf tunnels er
heen al een hel, laat staan de lift
van 124 meter in de berg die hij ook
nog moest nemen. De Führer zelf
verbleef liever in zijn lagergelegen
villa op de Obersalzberg, de Berghof.
Nazibonzen als Martin Bormann en
Hermann Göring bouwden er bui
tenhuizen in de buurt. Uit angst voor
bommen lieten ze in de berg een on
dergronds netwerk van tunnels en
bunkers uitgraven. Zo werd de Ober
salzberg een belangrijk machtscen
trum van het Derde Rijk, waar oor
logsplannen en massamoorden wer
den beraamd.
Gebombardeerd
De meeste nazimonumenten op de
berg zijn in 2945 platgebombardeerd.
Maar het Kehlsteinhaus staat er nog.
Het Adelaarsnest dat in zoveel nazi-
propaganda en oorlogsfilms figu
reerde, is tegenwoordig een restau
rant en toeristentrekpleister. Maar
liefst 360.000 mensen beklimmen
tussen mei en oktober de berg. Dat zij
niet allemaal voor het uitzicht ko
men, bewijzen de hakenkruizen die
in de bomen om de ruïnes van Hit-
Iers Berghof zijn gekerfd.
Deze plek heeft altijd
mensen getrokken die
gefascineerd zijn door
Hitier
anaf de top van
de Obersalzberg, op de
grens tussen Duits
land en Oostenrijk, is
het uitzicht over de
Beierse Alpen onover
troffen. Een imposant
decor voor een Grote Leider. Dat de
nazi's juist deze plek uitkozen als
theehuis voor Adolf Hitier, is dus niet
zo gek. Alleen al de bouw van
het Kehlsteinhaus, bovenop de steile
rotsen, was een krachtig staaltje
nazi-machtsvertoon.
Het Kehlsteinhaus, beter bekend
als Adelaarsnest, kon Hitier zelf ech
ter niet bekoren. De dictator leed aan
claustrofobie, hoogtevrees en kon
„Deze plek heeft altijd mensen ge
trokken die gefascineerd zijn door
Hitier", zegt historicus Mathias Irlin
ger van Dokumentation Ober
salzberg, het museumpje vlakbij de
ruïnes. „Vroeger waren het vooral
skinheads. Nu zijn ze minder makke
lijk te herkennen. Je merkt dat ze hier
komen om de verkeerde reden door
de provocerende vragen die ze stellen
of discriminerende opmerkingen
over bijvoorbeeld vluchtelingen."
De educatiemedewerker van het
museum maakt zich ook zorgen over
de grote toename van het aantal tou
ringcars uit Hongarije en Tsjechië op
de berg. „De meeste bezoekers zijn
vast gewoon geïnteresseerd in het
uitzicht en de geschiedenis van deze
plek. Maar het zijn toch landen waar
extreemrechts veel aanhang heeft.
Doordat het politieke klimaat veran
dert, verandert ook het soort publiek
dat hier komt."
Duistere periode
In plaats van een bedevaartsoord
voor neonazi's moet de berg een plek
worden waar mensen leren van die
duistere periode in de geschiedenis.
Het documentatiecentrum wordt
momenteel verbouwd. Het gebouw
tje van twee verdiepingen is veel te
klein voor de 170.000 bezoekers die
er in het zomerseizoen komen. Na de
opening van de nieuwbouw, in 2020,
hoeven zij niet langer op een kluitje
langs de informatiepanelen te schui
felen. „Hopelijk krijgen ze dan meer
van de inhoud mee", zegt Irlinger.
„De neonazi's zullen hier niks opste
ken. Maar hier komen ook veel men
sen die nooit een boek over het
Derde Rijk lezen; gewone wande
laars die voor het uitzicht en het Bei
erse eten de berg op gaan. Al deze
mensen kunnen we wél iets leren."
De historicus hoopt dat in de toe
komst ook de afgelegen ruïne van de
Berghof en het Adelaarsnest onder
deel worden van het educatiecen
trum. „Dan kunnen we nog veel
meer mensen uitleggen waarom
onze democratie het waard is om
voor te vechten."
donderdag 27 september 2018
GO
A Hitier ontvangt een
delegatie van de Hit-
lerjügend bij de Berg
hof. Rechts: het Ade
laarsnest.
FOTO'S AFP, HOLLANDSE HOOGTE/
SÜDDEUTSCHE ZEITING
-Historicus Mathias Irlinger
Annemieke van Dongen
Rotterdam/Berchtesgaden
M Hitier met vriendin Eva
Braun voor de Berghof.
FOTO AP
Dokumentation Obersalzberg,
het museumpje dat vlakbij de
ruïnes staat. fotohh/westend6igmbh
