van 12 miljoen kilo mosselzaad Opsteker Het antwoord: 3 Een opsteker voor de mosselsector, zegt Addy Risseeuw, secretaris van de Producenten Organisatie Mos selcultuur. „Uit onderzoek bleek vorig jaar dat het niet zo super loopt in de mosselkweek. Een aan tal bedrijven heeft moeite om het hoofd boven water te houden. Ge lukkig zijn de prijzen dit seizoen iets hoger, alleen zijn er tot nu toe minder partijen verkocht dan in september 2017. Het moet nog op gang komen. En dus moet het in komen grotendeels nog worden verdiend." Vrije zones Mosselzaad is de grondstof van de kwekers. Het aantal gebieden waar ze vrij mosselzaad mogen vissen, is de afgelopen jaren beperkt, vooral om te zorgen dat vogels hun kostje kunnen opscharrelen. Mosselkwe kers komen nu op twee manieren aan mosselzaad: via mosselzaadin- vang-installaties (mzi's) en door visserij op mosselbanken in gebie den die niet gesloten zijn voor de sector. De vrije zones waar zich re gelmatig mosselzaadbanken vor men, zijn met name in het westen van de Waddenzee te vinden. Elk jaar is het de vraag of er daad werkelijk veel mosselzaad ligt. Daarom inventariseren de mossel kwekers in het voor- en najaar ge zamenlijk of een zaadvisserij mo gelijk is. Gewoonlijk brengt de Uil onderzoek bleek vorig jaar dat het niet zo super loopt in de mosselkweek BRU68 de hoeveelheden mossel zaad in kaart. Ligt er te weinig, dan gaat het feest niet door en mogen alleen vogels hun gang gaan. Eind 2016 was er een overvloedige zaad- val. De kwekers konden toen in to taal 30 miljoen kilo mosselbroed opvissen. Door storm en stroming lag er in de herfst van 2017 nauwelijks mos selzaad. Bovendien spoelde veel via mzi's gewonnen en op kweekper- celen uitgezaaid mosselzaad tijdens heftige stormen weg. Een flinke te genslag voor de kwekers. Afgelopen voorjaar hadden ze een broodnodig gelukje. Ze troffen forse mossel zaadbanken aan, waren ze 13 mil joen kilo van mochten opvissen. Het betrof vooral halfwasmosselen die nu in een half jaar zover zijn doorgegroeid dat een deel al als consumptiemosselen is verkocht. Nu komt er 12 miljoen kilo mos selzaad bij. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel kwaliteit moet voor de najaarsvis serij nog wel een vergunning afge ven. Risseeuw voorziet geen pro blemen. Dinsdag 2 oktober gooien de vijftig kotters de korren uit. Ze zitten elkaar niet in de weg, omdat de mosselbanken over de hele wes telijke Waddenzee verspreid zijn. Gemiddeld groeit een jong mos seltje in twee jaar uit tot een sma kelijke consumptiemossel. Dat ge beurt op kweekpercelen in de Wad denzee en de Oosterschelde. De kweekgronden liggen in stabielere wateren, maar zijn desondanks kwetsbaar voor storm en stroming. De kwekers zullen het mosselzaad zowel op percelen in de Wadden zee als in de Oosterschelde 'uit zaaien'. dinsdag 25 september 2018 Om het antwoord te vinden hakken we de zoektocht in tweeën. Het eerste deel is een voudig. Want lang is-ie natuur lijk wel. Om precies te zijn: 90,5 meter. Daarmee is de Lange Jan nummer elf op de lijst van hoogste kerktorens in Nederland, weet Wikipedia. Overigens moet je dan wel goed opletten over welke Lange Jan je het hebt, want er zijn meer kerktorens met dezelfde bij naam. De Westertoren in Am sterdam bijvoorbeeld, de hoog ste kerktoren van de hoofdstad maar wel 3,5 meter lager dan die van Middelburg. Ook de Onze Lieve Vrouwetoren in Amers foort heet in de volksmond Lange Jan. Die meet zelfs 98 meter. Cruciaal is natuurlijk de naam. Waar komt Jan vandaan? Als ie mand het kan weten, zou het toch de vroegere stadsarchivaris Peter Sijnke moeten zijn. Hij is een wandelende encyclopedie van de stadsgeschiedenis, die ook veel boeken over schreef. „Een Lange Jan is gewoon de naam voor een lang persoon, maar waar de naam precies van daan komt, weten we eigenlijk niet. Ik weet eigenlijk ook niet precies hoe lang die naam al be staat. Ik heb de indruk dat dat niet veel ouder zal zijn dan de 19de eeuw, maar ik heb er nooit onderzoek naar gedaan." Zoek eens in de Krantenbank Zeeland naar de oudste vermel ding in de PZC en zijn voorlo pers, tipt Sijnke. Voor wat het waard is: in de Middelburgsche Courant van 10 september 1865 staat Lange Jan genoemd, met tussen haakjes Abdijtoren. Sijn- kes opvolger Peter Blom van het Zeeuws Archief dateert de bij naam dan ook veel verder terug in het verleden. „Eind 16de eeuw, ten tijde van de Reformatie. Dat was een rigoureuze tijd waarin alles wat naar paaps en Rooms- Katholiek riekte, werd uitgeban nen. Dus de Onze Lieve Vrouwe toren kreeg een andere naam. Ik heb ook een beschrijving van Zeeland gevonden uit 1753 en daar komt de naam al in voor." Enfin, daarmee is de herkomst van de naam nog altijd niet be antwoord. „Ik vertel altijd dat het niks te maken heeft met een hei lige of zo, zoals bij de Sint Jan in Den Bosch", zegt stadsgids Wil lem van den Broeke. Dus wat antwoordt Van den Broeke als iemand tijdens een stadswande ling vraagt waar Lange Jan van daan komt? „Lang omdat het de hoogste toren van Walcheren is, en Jan omdat het een veel voor komende jongensnaam is. Het is ook volstrekt niet uniek." Sijnke weet van een vuurtoren op het Zweedse eiland Öland die Lange Jan heet. Van den Broeke moet goed op zijn woorden letten als hij buitenlanders op een stads wandeling meeneemt. „In het Engels mag je nooit Long John zeggen, dat is een lange piemel. De Lange Jan is Tall John. Zoals de toren van het stadhuis in het Engels Silly Betty heet." Carillon Want een paar minuten nadat het carillon van de abdij heeft gespeeld, klinkt de klok van de stadhuistoren. Dat is al heel lang zo. Malle Betje heeft haar naam net zo gekregen als Lange Jan, zegt Sijnke. „Een naam die veel voorkomt. Elisabeth, Betje. In Middelburg zeggen ze: Lange Jan en Malle Betje zijn ge trouwd, een man en en een vrouw, twee torens, een grote en een kleine." Heeft er dan helemaal geen Jan een rol gespeeld in de geschie denis van de toren? Wel zeker! Drie zelfs. Aan het einde van de 16de eeuw kreeg de abdijtoren een klokkenspel dat werd gego ten door Hendrick van Trier met zijn meesterknecht Jan Burger- huys. Na een brand in 1712 kwam er een groter klokkenspel, gego ten door Jan Albert de Grave en Claes Noorden in de Amster damse stadsgieterij. En na het bombardement en de stads brand van 17 mei 1940 kreeg een Amsterdamse architect op dracht de toren te restaureren. Zijn naam? Jan de Meijer. Mosselkwekers verwachten vanaf volgende week dinsdag 12 miljoen kilogram mosselzaad op te vissen in de westelijke Wad denzee. Frank Balkenende Yerseke -Addy Risseeuw, Producenten Organisatie Mosselcultuur Grace Nanholy stelde de vraag waar de naam Lange Jan vandaan komt. foto dirk--jan gjeltema

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2018 | | pagina 35